Chủ tịch TP HCM "kêu cứu" Trung ương về 2 tuyến metro

UBND TP.HCM vừa có văn bản gửi Bộ KH-ĐT và Bộ Tài chính liên quan đến việc thẩm định nội bộ nguồn vốn và khả năng cân đối vốn của 2 dự án xây dựng đường sắt đô thị (metro) số 1 (tuyến Bến Thành - Suối Tiên), số 2 (Bến Thành - Tham Lương).

Theo đó, thực hiện theo hướng dẫn của Bộ KH&ĐT, UBND TP, Ban Quản lý đường sắt đô thị (chủ đầu tư) và các cơ quan, đơn vị có liên quan đã hoàn thành tổ chức đánh giá toàn bộ tình hình thực hiện dự án; hoàn thành tổ chức thẩm định nội bộ việc điều chỉnh, bao gồm thẩm định nguồn vốn khả năng cân đối vốn và đã gửi Bộ KH&ĐT, Bộ Tài chính có ý kiến xem xét.

Căn cứ kế hoạch thẩm định, phê duyệt điều chỉnh cho 2 dự án, thời hạn hoàn tất hồ sơ dự kiến phải kết thúc trước ngày 21/10 nhằm đảm bảo kịp thời gian trình HĐND TP vào kỳ họp cuối năm. Tuy nhiên cho đến nay, TP vẫn chưa nhận được ý kiến thẩm định nguồn vốn và khả năng cân đối vốn từ 2 Bộ.

Theo UBND TP.HCM, nếu tiến độ thực hiện các thủ tục thẩm định, phê duyệt điều chỉnh cho 2 dự án tiếp tục kéo dài, chậm trễ, sẽ phát sinh nhiều hệ lụy, ảnh hưởng tiêu cực đến mối quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và các quốc gia nước ngoài tài trợ cho dự án.

Đặc biệt, ảnh hưởng đến khả năng tài trợ tiếp theo cho các dự án đầu tư nói chung và các dự án đường sắt đô thị nói riêng trong tương lai.

Bên cạnh đó, dư luận trong và ngoài nước sẽ có nhận định, đánh giá không tốt vai trò trong công tác quản lý, điều hành thực hiện các dự án vốn vay nước ngoài trong lĩnh vực đường sắt đô thị.

Vẫn theo văn bản từ UBND TP.HCM, tuyến metro số 1 hiện đã đạt 67% khối lượng tổng thể và đang ở giai đoạn tập trung toàn bộ mọi nguồn lực nhằm đảm bảo tiến độ hoàn thành công trình đưa vào khai thác quý 4/2021.

Nếu các thủ tục phê duyệt điều chỉnh không kịp hoàn thành trong tháng 11, việc chậm trễ thanh toán cho các nhà thầu chắc chắn dẫn đến nguy cơ ngừng, giãn tiến độ thi công, thậm chí dẫn đến tranh chấp, kiện tụng với các nhà thầu nước ngoài.

Tương tự, tuyến metro số 2 đang ở giai đoạn đấu thầu tuyển chọn nhà thầu xây dựng song song với quá trình điều chỉnh dự án. Nếu không được thông qua điều chỉnh tổng mức đầu tư trong tháng 11, kế hoạch trao thầu, giải ngân các hiệp định vay của nhà tài trợ sẽ không kịp thực hiện trước hạn cuối vào tháng 12.2020, dẫn đến nguy cơ hết hiệu lực hiệp định vay, dự án mất nguồn vốn và ngưng trệ.

"Với yêu cầu bức thiết nêu trên, UBND TP.HCM kiến nghị với Bộ trưởng Bộ KH&ĐT đặc biệt quan tâm, thu xếp chủ trì một buổi làm việc với Bộ trưởng Bộ Tài chính, Chủ tịch UBND TP.HCM cùng với đại diện các cơ quan liên quan trong thời gian từ nay - 11/10 để lắng nghe, trao đổi, tháo gỡ kịp thời những khó khăn, vướng mắc trong công tác thẩm định nguồn vốn và khả năng cân đối vốn điều chỉnh của 2 dự án" - văn bản do Chủ tịch UBND TP Nguyễn Thành Phong ký, kiến nghị.

Trước đó, Bộ Xây dựng đã có văn bản góp ý về thiết kế cơ sở điều chỉnh tuyến metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên) - đây là bước quan trọng đầu tiên để TP HCM thông qua điều chỉnh tổng mức đầu tư.

Theo đó, căn cứ hồ sơ thiết kế cơ sở điều chỉnh của Sở GTVT TP HCM, dự án metro số 1 được đề xuất điều chỉnh với nhiều nội dung, gồm bình đồ hướng tuyến, thông số kỹ thuật dự án và quy mô xây dựng.

Bộ Xây dựng đánh giá nội dung của hồ sơ thiết kế cơ sở điều chỉnh dự án cơ bản đầy đủ các nội dung theo quy định. Chủ đầu tư và tư vấn thiết kế có trách nhiệm rà soát, hoàn chỉnh thiết kế cơ sở theo yêu cầu của tư vấn thẩm tra và yêu cầu tại kết quả thẩm định để đủ điều kiện phê duyệt.

Đối với những vị trí tuyến điều chỉnh cục bộ, Bộ Xây dựng góp ý Sở GTVT TP HCM cần rà soát, đối chiếu sự phù hợp quy hoạch xây dựng, các quy hoạch ngành liên quan đã được phê duyệt nhằm đảm bảo đủ điều kiện trình phê duyệt dự án.

Bộ Xây dựng cũng nêu vấn đề cần làm rõ khả năng kết nối giữa tuyến metro số 1 và các tuyến metro khác, cùng hệ thống giao thông công cộng tại TP. Chủ đầu tư cần phối hợp và cập nhật kết quả nghiên cứu của các dự án có liên quan để đảm bảo tính khả thi và đồng bộ về yêu cầu kết nối hệ thống hạ tầng kỹ thuật của dự án. 

Theo Bộ Xây dựng, thiết kế cơ sở điều chỉnh dự án xây dựng tuyến metro số 1 áp dụng các quy chuẩn kỹ thuật, tiêu chuẩn xây dựng Việt Nam và tiêu chuẩn nước ngoài là phù hợp. Tuy nhiên, chủ đầu tư, tư vấn thiết kế cần rà soát, cập nhật quy chuẩn, tiêu chuẩn xây dựng mới thay thế các quy chuẩn, tiêu chuẩn đã hết hiệu lực.

Riêng vấn đề đánh giá tác động môi trường, theo Bộ Xây dựng, Sở GTVT cần rà soát toàn bộ dự án để cập nhật các yêu cầu bảo vệ môi trường, tuân thủ các quy định.

Theo Ban Quản lý Đường sắt đô thị TP HCM, hiện dự án xây dựng tuyến metro số 1 đạt khoảng 70% khối lượng thi công. Ý kiến góp ý của Bộ Xây dựng được xem là tháo "nút thắt" quan trọng làm cơ sở để thực hiện các thủ tục phê duyệt dự án điều chỉnh.

Dự án metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên) có chiều dài 19,7km, gồm 11 ga trên cao, 3 ga ngầm và một depot. Trong tờ trình gửi Bộ Xây dựng, Bộ Kế hoạch đầu tư mới đây, UBND thành phố cho biết tuyến metro số 1 sẽ lùi thời gian khai thác đến quý 4/2021 thay vì cuối năm 2020 như dự kiến. Tính đến ngày 11/9, dự án đã đạt 66,66% tiến độ, dự kiến tiến độ cuối năm 2019 đạt 75%.

Hiện dự án còn "nút thắt" thứ 2 là nguồn vốn và khả năng cân đối vốn. Vấn đề này, UBND TP vừa qua có tờ trình Bộ Kế hoạch và Đầu tư cùng Bộ Tài chính và đang chờ ý kiến.