Thị trường tài chính Mỹ và thế giới rung lắc mạnh trước lo ngại rủi ro và khả năng Fed khó cắt giảm lãi suất vào tháng 12 tới.
Thị trường chứng khoán châu Á giảm điểm mạnh theo đà lao dốc của Phố Wall, với chỉ số MSCI khu vực mất 1,2% và các cổ phiếu công nghệ như SK Hynix dẫn đầu mức giảm. Dù vậy, chỉ số MSCI toàn cầu vẫn chứng kiến tuần tăng thứ tư trong năm tuần, cho thấy dòng tiền không rời bỏ thị trường nhưng đã chuyển sang trạng thái thận trọng.

Bitcoin – thước đo khẩu vị rủi ro của nhiều nhà đầu tư – tiếp tục trượt sâu dưới 100.000 USD/BTC, mất hơn 20% giá trị kể từ đầu tháng 10, phản ánh tâm lý phòng thủ đang lan rộng. Theo các chuyên gia phân tích, nguyên nhân lớn nhất của đợt bán tháo đến từ sự thay đổi đột ngột trong kỳ vọng về chính sách tiền tệ.
Việc chính phủ Mỹ đóng cửa dài nhất trong lịch sử đã khiến các thống kê kinh tế quan trọng bị hủy hoặc trì hoãn, trong đó báo cáo việc làm tháng 10 thậm chí không có số liệu tỷ lệ thất nghiệp vì cuộc khảo sát hộ gia đình không thể thực hiện.
Tình trạng thiếu dữ liệu buộc Fed phải đưa ra quyết định trong trạng thái thiếu thông tin, khiến khả năng tiếp tục nới lỏng chính sách trở nên mong manh. Chỉ một tuần trước, thị trường đặt cược 72% khả năng Fed sẽ giảm lãi suất vào tháng 12, nhưng đến nay con số này chỉ còn khoảng 50%.
Các phát biểu của quan chức Fed càng củng cố quan điểm thận trọng. Như Chủ tịch Fed St. Louis Alberto Musalem nhận định, chính sách cần được điều chỉnh một cách dè dặt khi lạm phát vẫn trên mục tiêu 2%. Chủ tịch Fed Cleveland Beth Hammack nhấn mạnh lập trường chính sách nên tiếp tục mang tính hạn chế.
Trong khi đó, Chủ tịch Fed Minneapolis Neel Kashkari – người phản đối cắt giảm lãi suất lần trước – khẳng định ông chưa có quyết định cho tháng 12, đồng thời cho rằng dữ liệu trong tháng tới có thể dẫn đến cả hai khả năng: tiếp tục cắt giảm hoặc tạm dừng cắt giảm lãi suất. Trước đó, Chủ tịch Fed Jerome Powell cũng đã cảnh báo rằng việc giảm lãi suất không phải điều hiển nhiên, và mọi quyết định sẽ dựa trên số liệu — điều hiện tại Fed chưa có đầy đủ.
Trong bối cảnh mù thông tin, thị trường chứng khoán Mỹ chứng kiến một phiên giảm mạnh với các nhóm tài sản rủi ro bị ảnh hưởng nặng nề. Đáng chú ý nhất là nhóm cổ phiếu high-momentum – những mã tăng mạnh nhất trong năm nay, thường được các quỹ theo đuổi chiến lược mua cổ phiếu tăng trưởng và bán cổ phiếu kém hiệu quả.
Rổ cổ phiếu momentum của Bank of America mất 4,7%, đánh dấu phiên tồi tệ nhất từ tháng 4 – thời điểm thị trường chao đảo bởi căng thẳng thuế quan từ Tổng thống Donald Trump. Rổ này trước đó đã tăng tới 63% kể từ đáy tháng 4, cho thấy mức độ tập trung lớn của dòng tiền vào nhóm cổ phiếu tăng nóng.
Đây là nhóm hưởng lợi nhiều nhất từ kỳ vọng lãi suất giảm, vì chi phí vốn thấp cho phép hệ số định giá P/E mở rộng. Tuy nhiên, khi kỳ vọng giảm lãi suất bị rút lại, đà bán tháo lập tức xảy ra.
Các cổ phiếu hưởng lợi từ cơn sốt AI tiếp tục bị bán tháo mạnh. Sandisk giảm 14%, Astera Labs mất 8,4%, trong khi các tên tuổi lớn như Nvidia, Broadcom và Palantir cũng đồng loạt giảm từ 3% đến hơn 6%. Đây là sự tiếp nối xu hướng điều chỉnh đã hình thành trong nhiều tuần, khi thị trường bắt đầu nghi ngờ tính bền vững của mức định giá cao và chi phí đầu tư khổng lồ mà các doanh nghiệp AI phải gánh.

Đà bán tháo lan rộng hơn ở nhóm cổ phiếu được nhà đầu tư cá nhân ưa thích. Chỉ số Citi Retail Favorites giảm 6% trong phiên, mức mạnh nhất kể từ đầu tháng 4, kéo theo sự lao dốc của các mã như Tesla, SoFi hay Riot Platforms.
Một ETF meme-stock do Opendoor dẫn dắt thậm chí giảm hơn 11%, trong khi các ETFs theo dõi tâm lý nhà đầu tư và quỹ ARK Innovation của Cathie Wood đều giảm trên 5%. Các sản phẩm ETF đòn bẩy gắn với Bitcoin miners hay công ty công nghệ lượng tử chứng kiến mức giảm vượt 20%.
Sự rút lui của dòng tiền cá nhân – lực lượng từng tạo ra những đợt bùng nổ đầu cơ – càng cho thấy mức độ lo lắng của thị trường. Ngay cả nhóm cổ phiếu bị bán khống nhiều nhất, vốn thường tăng khi thị trường điều chỉnh, lần này cũng giảm hơn 5%, đánh dấu phiên tệ nhất kể từ tháng 4. Điều đó phản ánh trạng thái “bán tháo toàn diện” thay vì điều chỉnh cục bộ.
Đồng thời, thị trường tiền tệ châu Âu cũng chao đảo khi đồng bảng Anh giảm sau tin Bộ trưởng Tài chính Rachel Reeves dự định hủy kế hoạch tăng thuế thu nhập cá nhân. Tại Mỹ, việc Tổng thống Donald Trump ký đạo luật mở cửa lại chính phủ – chấm dứt đợt đóng cửa dài nhất lịch sử – không tạo được động lực cho thị trường vì đã được nhà đầu tư định giá từ trước. Sự chú ý hiện dồn về loạt dữ liệu kinh tế sẽ lần lượt được công bố, cũng như các đề xuất cắt giảm thuế quan mà Nhà Trắng đang chuẩn bị nhằm đối phó với giá thực phẩm tăng cao.
Trong bối cảnh Fed thiếu dữ liệu, kỳ vọng thị trường đảo chiều nhanh và đà bán tháo lan rộng ở nhiều phân khúc, các chuyên gia cho rằng biến động sẽ còn kéo dài. Paul Christopher, chiến lược gia của Wells Fargo Investment Institute, nhận xét rằng sự tích tụ của các yếu tố rủi ro đang khiến giá cổ phiếu xoay chiều mạnh theo tin tức. Tuy nhiên, ông cho rằng ngay cả khi dữ liệu kinh tế sắp tới được “xả” dồn dập, xu hướng suy yếu của thị trường lao động – vốn đã được xác nhận bằng dữ liệu cấp bang và khu vực tư nhân trong thời gian chính phủ đóng cửa– vẫn tiếp tục là yếu tố thúc đẩy kỳ vọng lãi suất thấp hơn trong năm tới.