Kinh tế gia Anh: Fed đang thử nghiệm nguy hiểm với lạm phát

Cụ thể, hai kinh tế gia là Tim Congdon - một nhà nghiên cứu tiền tệ nổi tiếng, Chủ tịch của Viện Nghiên cứu Tiền tệ Quốc tế tại Đại học Buckingham và đồng tác giả Juan Castaneda, Giảng viên cao cấp về kinh tế tại Đại học Buckingham, đã có bài viết trên Diễn đàn các định chế tài chính và tiền tệ chính thức (OMFIF) với tiêu đề: “Thử nghiệm nguy hiểm của Fed”. Trong bài viết, họ cảnh báo rằng sự “bùng nổ” trong tăng trưởng tiền tệ báo trước một sự gia tăng đáng kể của lạm phát.

“Nhưng hầu hết các nhà kinh tế, trong các trường đại học và các phòng nghiên cứu của ngân hàng trung ương, bỏ qua tiền tệ trong các phân tích lạm phát của họ”, các tác giả nói.

“Thay vào đó, họ sử dụng các mô hình Kinh tế Keynes mới (New Keynesian), trong đó xu hướng lạm phát được thúc đẩy bởi kỳ vọng lạm phát và sự thay đổi lạm phát do chênh lệch sản lượng”, hai tác giả cho biết.

Các tác giả theo dõi cách tiếp cận này từ một bài báo năm 1999 được viết với sự tham gia của đồng tác giả Richard Clarida, một nhà kinh tế học của Đại học Columbia, hiện ông này là Phó chủ tịch của Fed. Theo cách tiếp cận của mô hình Kinh tế Keynes mới, Clarida là một trong số những người cảm thấy thoải mái khi kỳ vọng lạm phát thấp hơn thể hiện qua chênh lệch lợi suất trái phiếu và việc làm dưới mức đỉnh trước đại dịch cho thấy khoảng cách sản lượng âm.

 “Nhưng những người theo trường phái Keynes Mới gặp khó khăn trong việc giải thích sự gia tăng lạm phát đã xảy ra và có thể quá tự mãn khi tin rằng áp lực tăng giá sẽ sớm biến mất”, Congdon và Castaneda nói.

Chủ tịch Fed Jerome Powell vẫn nhắc lại lập trường của Fed rằng lạm phát cao hơn gần đây là do giá cả giảm một năm trước và "tác động nguồn cung tạm thời".

Khi bị chất vấn, Powell thừa nhận rằng "những tác động này lớn hơn chúng tôi mong đợi". Ngày càng có nhiều người hoài nghi đặt câu hỏi điều gì sẽ xảy ra nếu lạm phát tiếp tục cao hơn những gì các nhà hoạch định chính sách dự đoán.

“Nhận định của chúng tôi là lạm phát tiêu dùng của Mỹ từ 5% đến 10% sẽ kéo dài trong vài quý. Hơn nữa, để quay trở lại tỷ lệ lạm phát gần 2%, Fed phải ngừng mua tài sản và điều chỉnh tốc độ tăng tiền hàng năm xuống 5% hoặc ít hơn”, các nhà kinh tế học từ Anh viết.

Nhưng việc thắt chặt tiền tệ như vậy dường như không nằm trong kế hoạch của Fed, ít nhất là hiện tại. Đối với tất cả sự độc lập được ca ngợi của Fed, Powell và các đồng nghiệp của ông trong Ủy ban Thị trường Mở Liên bang (FOMC) thể hiện rõ ràng họ không miễn nhiễm với ảnh hưởng chính trị.

Carolyn Maloney, cựu Chủ tịch Ủy ban Kinh tế chung (JEC) cho biết trong một cuộc phỏng vấn với Financial Times: “Fed nên hết sức thận trọng về việc bơm hơi rồi phanh lại nền kinh tế. Điểm chính mà tôi muốn đưa ra là chúng ta đang thoát khỏi tình trạng suy thoái. Vì vậy, điều cuối cùng chúng ta cần là Fed đừng thắt chặt chính sách tiền tệ đột ngột, có thể đẩy chúng ta trở lại ngay thời kỳ suy thoái ”.

Người ta có thể đặt câu hỏi rằng liệu dự báo tăng lãi suất vào năm 2023 có thực sự là thắt chặt chính sách tiền tệ hay không; nhưng các chính trị gia dường như đang có ý định giữ các nhà hoạch định chính sách của Fed không để họ đi lạc khỏi định hướng. 

Giám đốc Fed tại New York John Williams, Giám đốc ngân hàng khu vực duy nhất là thành viên bỏ phiếu thường trực của FOMC, tuần trước đã tìm cách trấn an các nhà đầu tư rằng thông điệp từ Washington đã được lắng nghe.

“Rõ ràng là nền kinh tế đang cải thiện với tốc độ nhanh chóng và triển vọng trung hạn là rất tốt. Tuy nhiên, các dữ liệu và điều kiện vẫn chưa đủ tiến triển để FOMC thay đổi lập trường chính sách tiền tệ là hỗ trợ mạnh mẽ cho sự phục hồi kinh tế", Williams cho biết.

Nhưng một nhà kinh tế học của Đại học New York Nouriel Roubini, lại có quan điểm ít lạc quan hơn nhiều. “Chúng ta sẽ kết thúc với lạm phát cao và vòng xoáy tiền lương – giá cả" (Vòng xoáy tiền lương-giá cả (tiếng Anh: Wage-Price Spiral) là một thuật ngữ kinh tế mô tả hiện tượng tăng giá do mức lương cao hơn).

Roubini  nói thêm: “Và Fed không thể thắt chặt vì có quá nhiều nợ trong hệ thống, nếu họ cố gắng thắt chặt quá sớm, hệ thống sẽ sụp đổ. Vì vậy, họ đang ở trong một cái bẫy nợ. Họ đang chiếm ưu thế về tài chính ”.

Roubini đã cảnh báo một cách chính xác vào năm 2006 rằng giá nhà đất sụt giảm sẽ dẫn đến suy thoái kéo dài, và đã đưa ra một loạt các dự báo chính xác thông qua cảnh báo vào tháng 2 năm 2020 của ông rằng thị trường quá tự mãn trước đại dịch COVID-19.

Người theo trường phái Kinh tế học Keynes Mới này ở phía đối lập với kinh tế học từ các nhà tiền tệ người Anh, nhưng ông cũng chia sẻ nỗi sợ của mình rằng lạm phát đang quay trở lại và sẽ không sớm biến mất.