Cơ hội của CPTPP: Góc nhìn từ Hàn Quốc

>> Vì sao Đài Loan xin gia nhập CPTPP?

Bước tiến của Hàn Quốc

Cụ thể, Bộ trưởng Tài chính Hàn Quốc Hong Nam Ki cho biết, chính phủ nước này sẽ bắt đầu thảo luận với các bên liên quan trong xã hội để tiến tới đệ đơn xin làm thành viên của Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP). "Hàn Quốc sẽ bắt đầu các thủ tục liên quan, dựa trên thảo luận với các bên khác nhau để thúc đẩy việc trở thành thành viên của CPTPP", ông Hong Nam Ki cho biết tại một cuộc họp chính sách ở Seoul.

“Chúng ta không thể giữ các cuộc thảo luận về CPTPP trong nội bộ chính phủ nữa vì trật tự kinh tế đang thay đổi nhanh chóng ở châu Á - Thái Bình Dương”, Bộ trưởng Tài chính nhấn mạnh trong cuộc họp với các bộ trưởng kinh tế. “Chúng ta nên xem xét địa vị của mình như một quốc gia thương mại mở, cũng như đánh giá giá trị kinh tế và chiến lược của việc mở rộng thương mại, đầu tư".

Bình luận của ông Hong được đưa ra sau khi Trung Quốc và Đài Loan đều đã nộp đơn xin gia nhập CPTPP hồi tháng 9, chỉ vài tuần trước khi Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực - hiệp định thương mại tự do lớn nhất thế giới - có hiệu lực vào đầu năm 2022.

Trước đó, trong cuộc gặp với Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in vào đầu tuần này, Thủ tướng Australia Scott Morrison bày tỏ ủng hộ việc Hàn Quốc gia nhập hiệp định. "Chúng tôi là những đối tác thương mại quan trọng và chúng tôi hoan nghênh triển vọng Hàn Quốc gia nhập CPTPP", ông Morrison nói tại cuộc họp báo chung với Tổng thống Hàn Quốc.

Trong khi đó, một nguồn tin chính phủ Nhật Bản cho biết Tokyo cần xem liệu Hàn Quốc có thể đáp ứng các quy tắc thương mại tự do tiêu chuẩn cao với tư cách là thành viên CPTPP hay không. Đồng thời, bày tỏ lập trường thận trọng đối với ý định chuẩn bị nộp đơn của nước này.

Có thể thấy, CPTPP ngày càng được nhiều nền kinh tế quan tâm khi mà gián đoạn chuỗi cung ứng đang làm tăng tầm quan trọng của các mối quan hệ thương mại chặt chẽ. Cả Trung Quốc và Đài Loan đều đã nộp đơn xin gia nhập CPTPP hồi tháng 9. Điều này đặt các thành viên của khối vào tình thế phải loay hoay tính toán lợi ích hoặc rủi ro khi chấp nhận đơn của một hoặc cả hai nền kinh tế. Trước đó, Anh cũng đã nộp đơn xin gia nhập vào tháng 2.

Theo các chuyên gia nhận định, khả năng Hàn Quốc tham gia  CPTPP đã trở nên mạnh mẽ hơn kể khi Seoul lần đầu tiên xem xét việc tham gia Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương TPP, tiền thân của CPTPP, vào năm 2013. Những thành tựu về công nghệ và thương mại của Hàn Quốc cùng vai trò nổi bật của nước này trong chuỗi cung ứng toàn cầu và các cuộc đàm phán trước đó, bao gồm cả thỏa thuận song phương với Hoa Kỳ, đã khiến nước này trở thành ứng cử viên sáng giá.

Vì vậy, không có gì ngạc nhiên khi trong bài phát biểu Năm mới 2021, Tổng thống Moon Jae-in đã bày tỏ một lần nữa sự quan tâm của Hàn Quốc đối với việc tham gia CPTPP. Sau đó, Bộ trưởng Thương mại Yeo Han-koo đã nói thêm: “Tôi nghĩ chúng tôi đã sẵn sàng.”

Mặc dù vậy, tiến độ dường như đã bị đình trệ kể từ thời điểm đó, có lẽ do sự căng thẳng thương mại giữa Hàn Quốc-Nhật Bản. Hai đảng chính trị lớn nhất của Hàn Quốc ủng hộ tham gia CPTPP nhưng không muốn mạo hiểm với các cuộc bầu cử sắp diễn ra vào tháng 3 năm 2022. 

>> Rào cản Trung Quốc gia nhập CPTPP

Lợi ích từ CPTPP

Tuy nhiên, nếu trở thành một thành viên của CPTPP sẽ mang lại cho Hàn Quốc những lợi ích kinh tế nhất định. Đây là một hiệp định tiêu chuẩn cao, toàn diện và loại bỏ hầu hết các loại thuế quan đối với thương mại, cũng như tạo ra các quy tắc hiện đại cho thương mại kỹ thuật số, doanh nghiệp nhà nước, sở hữu trí tuệ và các lĩnh vực khác. Những quy tắc này đặc biệt quan trọng trong một hệ thống thương mại toàn cầu.

Theo ước tính của chuyên gia Peter A. Petri and Michael Plummer, nếu Hàn Quốc tham gia CPTPP, quốc gia này sẽ thu được 86 tỷ đô la hàng năm và trở thành một trong những người được hưởng lợi lớn nhất của thỏa thuận do Hiệp định này sẽ tăng cường vai trò trung tâm của Hàn Quốc trong chuỗi cung ứng châu Á và Bắc Mỹ bằng cách giảm thuế quan và các hàng rào phi thuế quan với Nhật Bản, Malaysia, Mexico, Việt Nam và các nước khác.

Thứ hai, lợi ích của việc trở thành thành viên sẽ nhân lên khi CPTPP kết nạp thêm thành viên mới. Sự quan tâm từ nhiều nước mang lại các lựa chọn tốt cho CPTPP. Các chuyên gia ước tính rằng lợi ích của các thành viên sẽ tăng gấp ba khi có thêm năm đối tác khu vực cỡ trung bình và tăng gấp bốn lần nếu Trung Quốc hoặc Hoa Kỳ tham gia. Bên cạnh những lợi ích trực tiếp này, CPTPP sẽ củng cố vai trò của Hàn Quốc trong mối quan hệ bất đối xứng và đôi khi gây tranh cãi với ba đối tác lớn là Trung Quốc, Nhật Bản và Hoa Kỳ.

CPTPP cũng có thể xoa dịu căng thẳng thương mại Hàn Quốc-Nhật Bản bằng cách chuyển các vấn đề hiện tại sang một khuôn khổ đa phương. Các giải pháp mà không bên nào muốn đơn phương chấp nhận. Cụ thể, đối với các biện pháp kiểm soát xuất khẩu của Nhật Bản và biện pháp kiểm soát của Hàn Quốc đối với nhập khẩu cá có thể đơn giản trở thành điều kiện khi là thành viên chung của CPTPP.

Trên thực tế, Mỹ cũng đang tranh luận về việc tham gia CPTPP. Nếu Hàn Quốc đã tham gia CPTPP, thì việc Mỹ tham gia sẽ có lợi hơn nhiều. Trên thực tế, tư cách thành viên của Hàn Quốc có thể khuyến khích Washington tham gia. Và nếu Mỹ tái gia nhập, nước này sẽ yêu cầu nhiều thay đổi trong thỏa thuận và Hàn Quốc sẽ muốn có mặt trên bàn đàm phán.

Hàn Quốc có lý do chính đáng để tham gia CPTPP và có quan hệ tốt với hầu hết các thành viên. Nhưng chính bản thân quốc gia này cũng có những lĩnh vực nhạy cảm sẽ trở nên dễ bị tổn thương hơn khi số lượng thành viên cùa Hiệp định tăng lên. Do đó, đây chính là thời điểm thích hợp để Hàn Quốc đẩy nhanh tiến trình gia nhập một trong những Hiệp định lớn nhất thế giới này.