Trung Quốc chính thức nộp đơn gia nhập CPTPP

Cụ thể, thông báo của Bộ trưởng Thương mại Trung Quốc cho biết, Bộ trưởng Wang Wentao đã gửi đơn xin gia nhập Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ Xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) tới người đồng cấp New Zealand Damien O’Connor. Hai vị Bộ trưởng cũng đã điện đàm để trao đổi về những công việc sắp tới liên quan tới đơn xin gia nhập chính thức của Trung Quốc.

Hiện tại, Nhật Bản đang nắm quyền Chủ tịch đối với cơ quan ra quyết định CPTPP, trong khi New Zealand phụ trách tiếp nhận yêu cầu gia nhập hiệp định. Sau khi đơn gia nhập được chấp nhận, một nhóm công tác sẽ được thành lập để tiếp tục quá trình đàm phán. Ứng viên gia nhập cần thể hiện mình dự định tuân thủ quy tắc của CPTPP và bắt đầu thương lượng thuế quan với các thành viên theo hình thức song phương.

Như vậy, nối tiếp Vương quốc Anh, Trung Quốc là nước thứ hai nộp đơn gia nhập CPTPP. Động thái xin gia nhập Hiệp định diễn ra vào thời điểm nước này chuẩn bị cho việc thực thi Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP), một hiệp định thương mại khác giữa các quốc gia trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương.

Mặc dù vậy, các cuộc đàm phán cũng có thể mất nhiều thời gian hơn và kéo dài trong vài năm. Cựu Bộ trưởng Thương mại Anh cho biết vào tháng 8, quốc gia này đang nhanh chóng kết thúc các cuộc đàm phán để có thể tham gia Hiệp định vào cuối năm 2022.

Theo Sourabh Gupta, viện sĩ cấp cao thuộc Viện Nghiên cứu Trung - Mỹ tại Washington, nhận định, Trung Quốc muốn bắt đầu đàm phán trước khi Anh gia nhập hiệp định này vì rủi ro bị phủ quyết gia nhập sẽ lớn hơn khi quốc gia duy nhất trong Hiệp định có khả năng không hoan nghênh là Nhật Bản.

Bên cạnh đó, giới quan sát cho biết, việc Trung Quốc đăng ký gia nhập CPTPP chắc chắn sẽ gây ra phản ứng từ Washington, khi một số nhà lập pháp đã bày tỏ lo ngại về nỗ lực và mục đích của Trung Quốc.

Tuy nhiên, không có dấu hiệu nào cho thấy chính quyền của Tổng thống Joe Biden muốn tham gia lại thỏa thuận. Thư ký báo chí Nhà Trắng Jen Psaki cho biết Tổng thống Joe Biden đã tỏ rõ rằng ông ấy sẽ không quay trở lại CPTPP nếu hiệp định này vẫn có nội dung như lúc ban đầu được đưa ra.

Nhận định về vấn đề này, Hosuk Lee-Makiyama, giám đốc Trung tâm Kinh tế Chính trị Quốc tế Châu Âu tại Brussels, “Đây là một tính toán hoàn toàn hợp lý của giới lãnh đạo Trung Quốc. Thị trường Trung Quốc đang thúc đẩy sự phục hồi kinh tế, do đó, việc tham gia vào khối thương mại lớn trên thế giới sẽ giúp quốc gia này đẩy nhanh hơn tiến trình trên, cũng như cải thiện thương mại khu vực, đưa thương mại tự do lên một tầm cao mới."

Nhưng Bắc Kinh sẽ phải đạt thỏa thuận về các điều khoản với tất cả các bên tham gia, bao gồm Australia, Nhật Bản, Canada. Tuy nhiên, quốc gia này có những mâu thuẫn nhất định với các đồng minh truyền thống của Mỹ.

Mặt khác, một số khác biệt về cơ chế thương mại sẽ dẫn đến những vướng mắc về một số điều khoản của CPTPP liên quan đến lĩnh vực quản lý doanh nghiệp nhà nước, lao động, thương mại điện tử, luồng dữ liệu tự do, cũng như các cam kết mở cửa thị trường toàn diện. 

Cuối cùng, triển vọng của Trung Quốc gia nhập CPTPP vẫn chưa rõ ràng nếu Mỹ đột ngột muốn quay trở lại hiệp định. Không thể loại trừ khả năng Mỹ tham gia trở lại hiệp định bởi tân Tổng thống Mỹ Joe Biden đang nỗ lực hướng hội nhập vào các cơ chế tài chính và thương mại quốc tế.

Tuy nhiên, với sức hấp dẫn của thị trường lớn nhất thế giới và Mỹ sẽ không sớm quay trở lại, nhiều khả năng Trung Quốc sẽ nhanh chóng nhận được sự ủng hộ từ phía đa số thành viên. CPTPP hiện đang đứng thứ ba trong số các hiệp định thương mại tự do lớn nhất thế giới sau Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực RCEP trị giá 26 nghìn tỷ USD và Hiệp định Mỹ-Mexico-Canada trị giá 21,1 nghìn tỷ USD. Việc Trung Quốc bổ sung vào CPTPP sẽ biến nó trở thành hiệp định thương mại tự do có giá trị nhất từng được ký kết.