“Cứ điểm” thu hút đầu tư AI

Diễn đàn Doanh nghiệp đã có cuộc trao đổi với bà Laura Nguyen, Giám đốc Quỹ đầu tư GenAI Fund, xung quanh vấn đề này.

- Bà đánh giá thế nào về tiềm năng phát triển thị trường AI tại Việt Nam nói riêng và khu vực ASEAN nói chung trong những năm tới?

Có 3 động lực đang thúc đẩy sự phát triển của thị trường AI tại khu vực ASEAN. Thứ nhất, nhu cầu đang gia tăng nhanh chóng và rất khác biệt. Các doanh nghiệp đang chuyển dịch từ giai đoạn thử nghiệm sang giai đoạn triển khai chiều sâu trong các quy trình cụ thể như chăm sóc khách hàng, vận hành, quản trị rủi ro – tuân thủ, marketing hiệu năng và chuỗi cung ứng.

Thứ hai, Việt Nam có lợi thế về nguồn lực bản địa hóa. Đội ngũ kỹ sư trẻ, giỏi triển khai, học hỏi nhanh, và cộng đồng startup rất năng động, sẵn sàng thử nghiệm, chấp nhận rủi ro và cải tiến liên tục.

Thứ ba, có sự hợp lực mạnh mẽ giữa khu vực công và tư. Các chính sách về chính quyền số, dữ liệu mở, chuyển đổi số ngành dọc và nhu cầu ngày càng cao về chủ quyền số đang tạo ra môi trường thuận lợi cho các dự án AI phát triển ngay tại Việt Nam.

Trong vòng 3 đến 5 năm tới, tôi kỳ vọng thị trường giải pháp AI dành cho doanh nghiệp tại Việt Nam sẽ đạt mức tăng trưởng kép hai chữ số. Đặc biệt, các ứng dụng GenAI sẽ chiếm tỷ trọng ngày càng lớn, nổi bật ở những ngành như tài chính - ngân hàng, bán lẻ và F&B, sản xuất, logistics, khu vực công…

- Trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu, đâu là lợi thế giúp Việt Nam thu hút dòng vốn đầu tư vào công nghệ cao, đặc biệt là AI, thưa bà?

Việt Nam có bốn lợi thế nổi bật. Thứ nhất là nhân lực và chi phí. Các kỹ sư trẻ ở Việt Nam rất ham học, có khả năng tiếp cận nhanh với công nghệ mới, trong khi chi phí trên mỗi đơn vị giá trị lại rất cạnh tranh.

Thứ hai, thị trường thử nghiệm đa dạng, với sự hiện diện của các ngành như ngân hàng bán lẻ, thương mại điện tử, F&B hay sản xuất định hướng xuất khẩu – tất cả đều có quy mô đủ để thử nghiệm các giải pháp công nghệ nhanh chóng và hiệu quả.

Thứ ba là sự linh hoạt trong hợp tác công – tư, thể hiện qua các chương trình chuyển đổi số, sandbox và trung tâm đổi mới sáng tạo.

Thứ tư là khả năng liên thông khu vực. Từ Việt Nam, các doanh nghiệp có thể dễ dàng mở rộng sang thị trường ASEAN nhờ sự tương đồng về hành vi người dùng và cấu trúc ngành. Nếu Việt Nam tiếp tục cải thiện khung pháp lý về dữ liệu như hiện nay, đồng thời phát triển hạ tầng tính toán như GPU và năng lượng, cũng như chuẩn hóa dữ liệu theo ngành, thì những lợi thế hiện có sẽ được nhân đôi.

- Theo bà, startup AI Việt Nam đang gặp khó khăn lớn nhất ở đâu, và họ cần chuẩn bị gì để tham gia sâu hơn chuỗi giá trị toàn cầu?

Theo tôi, một trong những điểm nghẽn lớn nhất là làm sao biến mô hình, dữ liệu và quy trình thành giá trị kinh tế có thể đo lường được. Ngoài ra, các startup vẫn gặp khó trong việc tiếp cận doanh nghiệp, vượt qua các vòng kiểm định về bảo mật, tuân thủ và pháp lý, đặc biệt là chuyển từ giai đoạn thử nghiệm sang hợp đồng thương mại dài hạn.

Bên cạnh đó, nhiều doanh nghiệp có sẵn dữ liệu nhưng chưa rõ cách chia sẻ hay tinh chỉnh, trong khi startup lại thiếu “hào dữ liệu” (data moat). Hạ tầng tính toán cũng là một rào cản khi chi phí GPU cho huấn luyện và suy luận vẫn còn rất cao. Ngoài ra, nhiều startup AI hiện nay vẫn thiếu người đóng vai trò cầu nối giữa kỹ thuật, quy trình và tài chính.

Vốn đầu tư chưa hẳn là vấn đề lớn ở giai đoạn đầu. Điều các startup cần là những hợp đồng thử nghiệm chất lượng cao để chứng minh giá trị thực. Do đó, để tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu, startup cần linh hoạt và sẵn sàng thay đổi theo nhịp phát triển của công nghệ. Đồng thời, cần đo lường tác động kinh doanh thực tế, bằng cách gắn KPI với hiệu quả tài chính của khách hàng.

Ngoài ra, việc tích hợp với các hệ thống như đám mây, core banking, ERP… sẽ giúp rút ngắn chu kỳ bán hàng. Cuối cùng, điều quan trọng là xây dựng đội ngũ đa kỹ năng từ đầu để tạo nên giải pháp hoàn chỉnh.

- Bà có khuyến nghị nào để thúc đẩy phát triển AI tại Việt Nam, và GenAI Fund sẽ có đóng góp gì cho quá trình này?

Tôi cho rằng có một số ưu tiên chính sách cần được thúc đẩy. Trước hết là xây dựng các khuôn khổ thử nghiệm dành cho các ngành trọng yếu như tài chính, y tế, giáo dục và logistics.

Bên cạnh đó, cần đầu tư vào hạ tầng chung, bao gồm trung tâm GPU, điện toán xanh và kho ngữ liệu tiếng Việt theo chuyên ngành để phục vụ cho việc cấp phép và khai thác AI. Đồng thời, xây dựng các chuẩn mực đạo đức và an toàn AI đồng bộ với quốc tế.

Cuối cùng, chính sách mua sắm công theo hướng đổi mới sẽ đóng vai trò là lực kéo lớn cho thị trường. Khi Nhà nước vừa “mở đường” vừa “mua thử”, tốc độ phát triển của thị trường sẽ tăng nhanh gấp bội.

Về phần mình, GenAI Fund sẽ tập trung vào ba hướng chính là đầu tư vào những startup có khả năng mở rộng thị trường và tận dụng được các chương trình hỗ trợ hiện tại; ưu tiên những công ty có tính linh hoạt cao, thích ứng nhanh với công nghệ và chủ động tìm kiếm khách hàng; và thúc đẩy bản địa hóa, tức là phát triển các giải pháp phù hợp với thị trường ASEAN và tạo ra lợi thế cạnh tranh rõ ràng.

Về phương thức, chúng tôi sẽ tiếp tục đồng đầu tư chiến lược, mở rộng mạng lưới đối tác doanh nghiệp và hạ tầng, đồng thời tập trung đo lường tác động kinh tế thực sự của từng khoản đầu tư.

- Trân trọng cảm ơn bà!