Các tập đoàn công nghệ lớn (Big Tech) từ Mỹ, Trung Quốc và Hàn Quốc đang tạo nên một "tam giác công nghệ" mạnh mẽ, góp phần thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp số Việt Nam.
Việc cả ba “cực công nghệ” lớn nhất thế giới cùng hiện diện ở Việt Nam không chỉ phản ánh sức hút của thị trường Việt Nam, mà còn tạo ra những tác động sâu sắc đến cấu trúc ngành công nghệ và cộng đồng doanh nghiệp.
Google, Meta, Amazon (Mỹ); Tencent, Alibaba, ByteDance (Trung Quốc); cùng Samsung, LG (Hàn Quốc) đang mở rộng hiện diện tại Việt Nam trên nhiều mặt trận, từ nền tảng số, thương mại điện tử, điện toán đám mây đến sản xuất phần cứng, linh kiện và thiết bị điện tử. Làn sóng này tạo nên một “tam giác công nghệ” sôi động, hiếm thấy trong ASEAN, đặt Việt Nam vào vị trí giao thoa chiến lược của các dòng vốn và công nghệ toàn cầu.
Với tỷ lệ người dùng internet trên 70%, lực lượng lao động trẻ và mức độ tiếp cận công nghệ cao, Việt Nam trở thành thị trường khó có thể bỏ qua đối với các Big Techs. Báo cáo của Google, Temasek và Bain & Company dự báo rằng kinh tế số Việt Nam đạt 50 tỷ USD năm 2025, thuộc nhóm tăng trưởng nhanh nhất Đông Nam Á.
Theo ông Wilson Wu, Phó Chủ tịch phụ trách Quản lý Liên doanh và Dự án Đặc biệt của Global Sources, Việt Nam đang bước vào giai đoạn chuyển dịch mạnh mẽ nhất trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Xu hướng đa dạng hóa nguồn cung và nhu cầu tăng năng lực sản xuất nội địa đang thúc đẩy làn sóng đầu tư công nghiệp, trong đó công nghệ đóng vai trò trung tâm.
Mỗi quốc gia trong “tam giác công nghệ” mang đến một thế mạnh khác nhau. Mỹ tập trung vào phần mềm, nền tảng số, điện toán đám mây và AI, tác động trực tiếp đến các lĩnh vực dữ liệu, quảng cáo số và dịch vụ công nghệ. Hàn Quốc tiếp tục giữ vai trò chủ đạo trong sản xuất phần cứng, thiết bị điện tử và linh kiện công nghệ cao. Trong khi đó, Trung Quốc vừa là nguồn cung đầu vào quan trọng, vừa là dòng vốn đầu tư sản xuất nhằm “neo chân” vào chuỗi cung ứng toàn cầu thông qua Việt Nam.
Từ tháng 1 đến tháng 11/2025, các doanh nghiệp Trung Quốc đại lục và Hồng Kông đã cam kết hơn 6,7 tỷ USD đầu tư vào Việt Nam, dẫn đầu về giá trị vốn đăng ký trong giai đoạn này. Các doanh nghiệp Trung Quốc đã và đang đầu tư mạnh vào nền công nghiệp Việt Nam, từ linh kiện, lắp ráp đến các khâu trung gian.
Sự giao thoa này không chỉ giúp Việt Nam trở thành nơi tiếp nhận vốn đầu tư, mà còn là không gian cạnh tranh trực tiếp giữa các mô hình công nghệ, tiêu chuẩn sản xuất và chuỗi cung ứng khác nhau.
Đối với các doanh nghiệp Việt Nam, cạnh tranh “tam giác công nghệ” mang lại cả cơ hội lẫn rủi ro. Ở chiều tích cực, sự hiện diện của các Big Techs đang kéo mặt bằng công nghệ và tiêu chuẩn sản xuất lên cao hơn, tạo thêm đơn hàng, nhu cầu linh kiện và dịch vụ kỹ thuật. Các trung tâm R&D của Samsung, LG, cùng hoạt động phát triển phần mềm của Google và Meta, đang gián tiếp nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và mở ra cơ hội cho doanh nghiệp Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu, thay vì chỉ gia công đơn thuần.
Tuy nhiên, ở chiều ngược lại, nếu không nâng cấp năng lực công nghệ và quản trị, các doanh nghiệp trong nước có nguy cơ bị “kẹt” ở tầng thấp của chuỗi cung ứng. Ngoài ra, áp lực tuân thủ tiêu chuẩn kỹ thuật, xuất xứ và bảo mật ngày càng khắt khe, đặc biệt từ phía Mỹ, trong khi vẫn phụ thuộc lớn vào nguồn cung linh kiện từ Trung Quốc, có thể làm gia tăng chi phí và rủi ro cho doanh nghiệp Việt Nam. Trong bối cảnh đó, sự cạnh tranh của các Big Techs nước ngoài không chỉ là cạnh tranh thị trường, mà còn là phép thử về khả năng thích ứng và nâng cấp của doanh nghiệp nội địa.
Cạnh tranh công nghệ từ các Big Techs tạo áp lực cho Việt Nam tiếp tục cải thiện môi trường đầu tư và hạ tầng số. Các chính sách liên quan đến dữ liệu xuyên biên giới, an ninh mạng và thuế kỹ thuật số cần sớm được hoàn thiện nhằm tạo ra một sân chơi minh bạch và ổn định hơn.
Tuy nhiên, ông Carlo Chiandone, Chuyên gia chuỗi cung ứng tại Việt Nam cho biết, Việt Nam vẫn đi sau Trung Quốc nhiều năm về độ dày chuỗi cung ứng. Điều này cho thấy việc nâng cấp vị thế trong chuỗi giá trị công nghệ đòi hỏi thời gian, đầu tư dài hạn và khả năng hấp thụ công nghệ thực chất.
“Việt Nam phải tận dụng được cuộc cạnh tranh công nghệ của các Big Techs để học hỏi và từng bước làm chủ công nghệ. Nếu chỉ là thị trường tiêu thụ hoặc nơi lắp ráp, Việt Nam sẽ mãi đi sau. Do đó, cần có cơ chế thúc đẩy doanh nghiệp công nghệ trong nước để họ không bị áp đảo hoàn toàn bởi dòng vốn và công nghệ từ nước ngoài”, ông Carlo Chiandone nhấn mạnh.
Điều này đồng nghĩa với việc cần hỗ trợ các công ty khởi nghiệp trong nước, kết nối hợp tác giữa trường học và doanh nghiệp, đưa ra các chính sách thúc đẩy ý tưởng mới phát triển. Mục tiêu là để Việt Nam dẫn đầu, chứ không chỉ đi theo về công nghệ. Nếu chúng ta làm được điều này, các khoản đầu tư của các Big Techs sẽ góp phần tạo đòn bẩy cho ngành công nghệ Việt Nam nói chung và các doanh nghiệp trong ngành nói riêng.
Ngoài ra, PGS, TS Phạm Trần Vũ, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Bách khoa – Đại học Quốc gia TP HCM, nhấn mạnh vai trò của chuyên gia công nghệ quốc tế trong việc chuyển giao phương pháp, nâng cao năng lực nghiên cứu và mở rộng hợp tác trong lĩnh vực công nghệ. Tuy nhiên, để tận dụng hiệu quả nguồn lực này, Việt Nam cần chính sách tài chính phù hợp, môi trường làm việc rõ ràng và kế hoạch hợp tác dài hạn.
