Cuộc chiến thương mại sẽ ra sao?

Dòng chảy thương mại toàn cầu dường như đang ở giai đoạn ổn định mới khi hai siêu cường hàng đầu thế giới đạt được một số thỏa thuận căn bản. Bên cạnh đó, Hoa Kỳ và những đối tác quan trọng đã tìm thấy một số luận điểm chung căn bản.

Nhưng, ngay cả khi thỏa thuận đình chiến thương mại Hoa Kỳ -Trung Quốc dường như đang được duy trì, các nhà phân tích cảnh báo rằng sự hòa hoãn vẫn còn mong manh trong một cuộc cạnh tranh ngày càng được đóng khung bởi mâu thuẫn chiến lược.

Tổng thống Trump đã giảm một nửa thuế quan bổ sung với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc xuống còn 10% và gia hạn thêm một năm thỏa thuận đình chiến. Đổi lại, Trung Quốc đã bãi bỏ một số hạn chế xuất khẩu đối với các khoáng sản quan trọng và vật liệu đất hiếm; đồng thời đã đảo ngược các hạn chế trả đũa đối với xuất khẩu gali, germani, antimon và các vật liệu siêu cứng khác như kim cương tổng hợp và boron nitrua.

Bà Wendy Cutler, Phó Chủ tịch cấp cao của Viện Chính sách xã hội châu Á, đưa ra nhận định, mặc dù cả hai bên đều có động lực để duy trì thỏa thuận đình chiến, nhưng những động thái hạ nhiệt căng thẳng như vậy thường không kéo dài, vì trên thực tế đây chỉ là khởi đầu.

Các nhà kinh tế của Morgan Stanley cho biết, Bắc Kinh vẫn chưa dỡ bỏ khuôn khổ kiểm soát xuất khẩu mà họ đã đưa ra vào tháng 4 - có khả năng sẽ duy trì một “điểm nghẽn được hiệu chỉnh” nhằm duy trì đòn bẩy.

Morgan Stanley lưu ý: "Với sự cạnh tranh chiến lược dai dẳng, chúng tôi coi các cuộc đàm phán liên tục, các đợt bùng phát leo thang căng thẳng cục bộ và sự bất cân xứng chính sách là trạng thái cân bằng mới”.

Hoa Kỳ và Trung Quốc đang cho thấy những dấu hiệu thúc đẩy khả năng tự lực cánh sinh. Như vậy, trạng thái hòa hoãn thương mại hiện nay chỉ phù hợp với tính toán ngắn hạn của mỗi nước.

Ví dụ, trong một thông báo hôm thứ Hai, Quốc vụ viện Trung Quốc đã công bố 13 biện pháp nhằm thúc đẩy đầu tư tư nhân vào một số ngành công nghiệp lớn do Nhà nước nắm giữ.

Hoặc, Washington đã sử dụng ngân sách công đầu tư vào các công ty khai thác đất hiếm - động thái công khai hiếm thấy trong lịch sử quản trị nền kinh tế của nước này. Đồng thời đã tăng cường chính sách bảo hộ với các ngành công nghiệp trong nước.

Theo Neil Thomas, chuyên gia nghiên cứu chính trị Trung Quốc tại Hiệp hội châu Á, Bắc Kinh không theo đuổi một thỏa thuận toàn diện mà đang tìm kiếm một thỏa thuận mang tính thời điểm để câu giờ và tạo đòn bẩy. Đôi bên đều ưu tiên tự lực cánh sinh hơn là phụ thuộc lẫn nhau.

Như vậy, cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung chỉ "hạ nhiệt" tạm thời, chứ chưa thể chấm dứt.