Gửi bình luận
Thị trường Mỹ bùng nổ khi Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tiến gần thỏa thuận đình chiến thương mại, dù mâu thuẫn cốt lõi vẫn chưa được giải quyết.
Một làn sóng lạc quan lan tỏa khi Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình chuẩn bị công bố thỏa thuận khung tại Hàn Quốc vào thứ Năm tuần tới. Đây là kết quả được kỳ vọng sẽ đạt được sau các cuộc đàm phán giữa quan chức hai nước tại Malaysia nhằm giúp hai nền kinh tế lớn nhất thế giới giảm bớt căng thẳng.
Theo Bloomberg Economics dự báo, Mỹ có thể xóa bỏ mức thuế 20% liên quan đến fentanyl nhưng vẫn giữ các loại thuế theo ngành và mức thuế đối ứng 10%. Như vậy, Trung Quốc sẽ chỉ mất không tới 10% lượng xuất khẩu sang Mỹ, thay vì mức sụt giảm 70% nếu duy trì chính sách thuế hiện nay. Thiệt hại đối với GDP của Mỹ cũng giảm còn khoảng 0,5%.
Thỏa thuận này đánh dấu một bước giảm nhiệt đáng kể sau nhiều tháng căng thẳng. Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent xác nhận lời đe dọa áp thuế 100% lên hàng hóa Trung Quốc của ông Trump “gần như đã được rút lại”, trong khi Bắc Kinh dự kiến sẽ nối lại nhập khẩu đậu tương và hoãn các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đất hiếm.
Thông tin tích cực này đã thúc đẩy làn sóng đầu tư ở Mỹ và nhiều nơi. Chỉ số S&P 500 ngày 27/10 tăng 1,2% lên mức kỷ lục 6.875 điểm, đánh dấu ba ngày tăng mạnh nhất kể từ tháng 5, khi giới đầu tư đặt kỳ vọng vào thỏa thuận thương mại và đợt cắt giảm lãi suất sắp tới của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed).
Nhóm cổ phiếu của 7 "ông lớn" công nghệ (Microsoft, Alphabet, Meta, Amazon, Apple, Tesla và Nvidia) tăng 2,6%, trong khi lợi suất trái phiếu ngắn hạn nhích nhẹ và giá vàng giảm xuống dưới 4.000 USD/ounce, phản ánh xu hướng rời khỏi các tài sản trú ẩn.
Chuyên gia Louis Navellier từ Navellier & Associates bình luận: “Sự lạc quan về lợi nhuận tương lai đang lên cao, và tin tức về tiến triển với Trung Quốc chính là chất xúc tác hôm nay.”
Theo các dữ liệu, doanh nghiệp Mỹ nhìn chung chưa chịu ảnh hưởng nặng nề từ thuế quan. Tỷ lệ doanh số vượt dự báo trong nhóm S&P 500 đạt mức cao nhất 4 năm là 69%, nhờ các công ty linh hoạt tăng giá bán và cắt giảm chi phí.
Trong khi đó, thị trường chứng khoán châu Á diễn biến đan xen giữa lạc quan và thận trọng. Chỉ số MSCI châu Á – Thái Bình Dương giảm nhẹ 0,2%, khi thị trường chứng khoán Nhật Bản và Hàn Quốc điều chỉnh sau khi chạm đỉnh lịch sử gần đây.
Dù thị trường Mỹ phản ứng tích cực, các chuyên gia cảnh báo thỏa thuận đạt được tại Malaysia chỉ giải quyết phần ngọn, chứ chưa chạm đến cốt lõi. Hội nghị thượng đỉnh giữa ông Trump và ông Tập tuần này dự kiến chỉ mang lại một loạt thỏa thuận nhỏ về fentanyl, đất hiếm và phí vận tải, thay vì một cuộc tái cấu trúc toàn diện quan hệ kinh tế song phương.
“Việc đặt mục tiêu thấp khiến chặng đường phía trước càng khó khăn hơn. Một thỏa thuận lớn thực sự đòi hỏi phải xử lý các bất đồng sâu sắc về trợ cấp Nhà nước, cạnh tranh công nghệ và an ninh quốc gia – những lĩnh vực mà hai mô hình kinh tế đối lập hoàn toàn”, Sun Chenghao, học giả tại Đại học Thanh Hoa, nhận xét.
Tâm lý này phản ánh trên thị trường, khi chứng khoán Trung Quốc và Hồng Kông tiếp tục suy yếu, bất chấp kỳ vọng thỏa thuận thương mại Mỹ–Trung.
Các vấn đề cốt lõi như mục tiêu tái cân bằng thương mại của ông Trump hay hạn chế đầu tư Trung Quốc vào Mỹ vẫn chưa được đề cập đến. Trong khi đó, Bắc Kinh tiếp tục nhấn mạnh sản xuất và tự chủ công nghệ là trụ cột kinh tế đến ít nhất năm 2030, phớt lờ lời kêu gọi của Washington về tăng chi tiêu tiêu dùng trong nước.
“Cả hai bên hiện dường như chỉ hướng đến ổn định. Nhưng bản chất của mối quan hệ này vẫn không thay đổi”, Daniel Kritenbrink, cựu Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ, nhận định trên Bloomberg.
Tiến triển cụ thể nhất nằm ở hai lĩnh vực: fentanyl và đất hiếm. Việc Mỹ gỡ bỏ thuế fentanyl có thể giúp Trung Quốc giảm thiểu thiệt hại xuất khẩu, trong khi việc Bắc Kinh hoãn kiểm soát đất hiếm một năm giúp xoa dịu lo ngại cho ngành sản xuất Mỹ.
Dẫu vậy, giới quan sát xem đây là nhượng bộ ngắn hạn. “Trung Quốc sẽ không bao giờ từ bỏ đòn bẩy đất hiếm, đó sẽ là hành động không khôn ngoan,” Dexter Roberts, chuyên gia tại Hội đồng Đại Tây Dương, nhận xét.
Washington vẫn giữ nguyên các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đối với hàng nghìn doanh nghiệp Trung Quốc, trong khi Bắc Kinh tiếp tục coi đất hiếm là công cụ phản ứng chủ chốt.
Thỏa thuận Malaysia thể hiện một “khoảng nghỉ có tính toán” hơn là dấu chấm hết cho cuộc chiến thương mại. “Họ đã đá quả bóng về phía trước. Bằng cách tập trung vào các vấn đề hẹp, cụ thể, cả hai đã né tránh những câu hỏi hệ thống chia rẽ sâu sắc”, Scott Kennedy từ Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế nói.
Trong chuyến công du châu Á, ông Trump cũng ký các thỏa thuận thương mại với Thái Lan, Malaysia và Campuchia đều liên quan đến đất hiếm và chống bán phá giá nhằm củng cố vị thế trước cuộc gặp với ông Tập. Hai nhà lãnh đạo cũng bày tỏ mong muốn tiếp tục đối thoại trực tiếp, với khả năng thăm viếng song phương trong năm tới.
Trước mắt, giới đầu tư tiếp tục đặt cược vào sự ổn định, dù tạm thời, như yếu tố đủ để duy trì thị trường giá lên. Tuy nhiên, Bloomberg Economics cảnh báo, nếu tiếp tục thu mình khỏi thương mại toàn cầu, chính Mỹ có thể là bên thua thiệt nhất, với GDP giảm 0,7% vào năm 2030.
