Gửi bình luận
Cuộc đàm phán thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc có thể sẽ tạo bước ngoặt tại Kuala Lumpur trong tuần tới.
Bộ Thương mại Trung Quốc hôm 23/10 xác nhận, Phó Thủ tướng Hà Lập Phong (He Lifeng) sẽ dẫn đầu đoàn đàm phán sang Kuala Lumpur từ ngày 24 đến 27/10 để gặp các quan chức Mỹ — đánh dấu vòng thương lượng trực tiếp đầu tiên kể từ tháng 6.
Theo thông báo, hai bên sẽ thảo luận những vấn đề quan trọng trong quan hệ thương mại song phương. Ông Hà – người được coi là cánh tay phải về kinh tế của Chủ tịch Tập Cận Bình – đã có cuộc điện đàm với Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent hồi tuần trước để chuẩn bị cho cuộc gặp này.
Mục tiêu chính là hạ nhiệt căng thẳng sau hàng loạt biện pháp trả đũa mới, đồng thời chuẩn bị nền tảng cho cuộc gặp cấp cao giữa ông Tập và Tổng thống Donald Trump bên lề Hội nghị cấp cao APEC tại Hàn Quốc cuối tháng này.
Thỏa thuận ngừng áp thuế 90 ngày giữa hai nước sẽ hết hiệu lực vào ngày 10/11, nếu không được gia hạn. Sau vài tháng tạm ổn định, quan hệ thương mại Mỹ - Trung lại nóng lên khi Washington mở rộng hạn chế công nghệ và đề xuất áp thuế đối với tàu Trung Quốc cập cảng Mỹ.
Bắc Kinh đáp trả bằng cách siết kiểm soát xuất khẩu đất hiếm và vật liệu chiến lược, đồng thời tổ chức cuộc họp quy mô lớn với các doanh nghiệp nước ngoài để trấn an rằng chính sách này “không nhằm hạn chế thương mại bình thường”.
Giới quan sát cho rằng, Malaysia – nơi cả hai đoàn đều có mặt trong cùng thời điểm – có thể trở thành điểm khởi đầu cho một thỏa hiệp mới, hoặc ngược lại, là nơi “rạn nứt” thương mại toàn cầu bước vào giai đoạn khó hàn gắn.
Dù Mỹ đã áp mức thuế trung bình tới 55%, xuất khẩu của Trung Quốc vẫn chứng tỏ sức bền đáng kể: khoảng 1 tỷ USD hàng hóa mỗi ngày vẫn vượt Thái Bình Dương sang Mỹ, tăng nhẹ trong tháng 9 so với tháng 8.
Theo Bloomberg, giá trị xuất khẩu của Trung Quốc sang Mỹ giảm 17% trong năm nay, nhưng tổng kim ngạch vẫn đạt 317 tỷ USD, cho thấy các doanh nghiệp Mỹ khó thể tách khỏi nguồn cung Trung Quốc, nhất là trong các lĩnh vực đất hiếm, điện tử và vật liệu công nghiệp.
“Trung Quốc vẫn có vị thế nhất định trong chuỗi cung ứng toàn cầu, điều này mang lại lợi thế đàm phán trong ngắn hạn. Việc dịch chuyển sản xuất sang quốc gia khác sẽ cần thời gian,” các chuyên gia kinh tế Bloomberg Chang Shu và David Qu nhận định.
Một phần giao thương vẫn được duy trì nhờ các kẽ hở trong quy định hải quan Mỹ. Theo ông Zhaopeng Xing – chuyên gia ANZ Bank – nhiều nhà nhập khẩu Mỹ đã khai báo giá trị thấp hơn ở nước trung gian để giảm mức thuế phải trả.
Các mặt hàng xe điện hai bánh, thuốc lá điện tử, dây cáp điện và đồng tinh luyện vẫn được xuất sang Mỹ với giá trị cao hơn so với năm trước. Riêng xe điện hai bánh đạt hơn 1,2 tỷ USD, gần như không đổi so với 2024 dù bị đánh thuế nặng.
Trong khi đó, hàng điện tử tiêu dùng nhỏ và bưu kiện thương mại điện tử – từng được miễn thuế theo quy định “de minimis” – nay vẫn đạt 5,4 tỷ USD kể từ tháng 5 dù đã bị áp thuế 54%.
Điều này phản ánh sự linh hoạt trong chiến lược xuất khẩu của Trung Quốc, khi các nền tảng như Shein và Temu chuyển sang mô hình gửi hàng số lượng lớn, phân phối lại tại Mỹ để tránh chi phí cao.
Tuy vậy, xu hướng tách rời chuỗi cung ứng vẫn đang diễn ra nhanh hơn so với giai đoạn 2018–2019, theo đánh giá của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF).
Một số lĩnh vực đã chuyển hẳn sản xuất sang Việt Nam và các nước Đông Nam Á, như máy chơi game, TV LCD, hay tàu thương mại. Tổng xuất khẩu của Trung Quốc sang Mỹ năm 2025 đã giảm xuống dưới 320 tỷ USD – tương đương mức năm 2017, trước khi chiến tranh thương mại đầu tiên nổ ra.
Với bối cảnh đó, cuộc gặp lần này giữa ông Hà Lập Phong và ông Scott Bessent được xem là phép thử lớn cho cả Bắc Kinh và Washington, mở ra con đường hướng đến ổn định, hoặc leo thang “chiến tranh thương mại”.
