Cuộc dịch chuyển ngành xe điện Trung Quốc

Một báo cáo do công ty tư vấn Rhodium Group công bố hôm thứ Hai cho biết, lần đầu tiên kể từ năm 2014 ngành công nghiệp xe điện Trung Quốc đầu tư ra nước ngoài nhiều hơn trong nước, trong đó 74% lượng vốn đổ vào các nhà máy sản xuất pin.

Theo dữ liệu của Rhodium, đầu tư trong nước vào sản xuất của ngành công nghiệp ô tô điện Trung Quốc đã giảm mạnh từ 41 tỷ USD năm 2023 xuống còn 15 tỷ USD vào năm 2024 sau khi đạt đỉnh hơn 90 tỷ USD vào năm 2022 trong các dự án đã công bố.

Các kế hoạch đầu tư được đưa ra trong bối cảnh các nhà sản xuất ô tô điện Trung Quốc đang phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt trong nước và mức thuế nhập khẩu cao hơn từ Hoa Kỳ, EU.

Các chuyên gia cho rằng, việc thúc đẩy đầu tư ra bên ngoài có thể giúp các doanh nghiệp Trung Quốc tranh thủ sự hỗ trợ của chính phủ các nước để mở rộng thị trường. Báo cáo của Rhodium nhận định: “những rào cản ngày càng khó hơn tại các thị trường như EU sẽ thúc đẩy nhiều công ty Trung Quốc thành lập các cơ sở sản xuất tại chỗ”.

Great Wall Motor đã khai trương nhà máy đầu tiên tại Brazil vào tuần trước. Công ty này cũng được cho là đang xem xét đầu tư thêm một nhà máy khác trong khu vực. BYD cũng đã bắt đầu sản xuất chiếc xe đầu tiên của mình tại Brazil vào tháng 7. Tính đến tháng 7, gã khổng lồ xe điện Trung Quốc đã bán được hơn 545.000 xe ở nước ngoài, vượt qua tổng số hơn 417.000 xe của cả năm 2024.

Đầu mùa hè này, nhà cung cấp pin Trung Quốc Envision đã chính thức khởi động sản xuất tại nhà máy đầu tiên ở Pháp. Các nhà sản xuất phụ tùng xe điện đã thực hiện 8 giao dịch đầu tư bên ngoài vượt quá 100 triệu USD.

Giao dịch lớn nhất trong số đó là GEM, một nhà sản xuất vật liệu pin của Trung Quốc đã cam kết 293 triệu USD để mở rộng cơ sở tinh chế các tiền chất cần thiết cho pin lithium tại Indonesia.

Giới quan sát cho rằng, đây là bước đi tất yếu của một ngành công nghiệp từng được hỗ trợ tối đa để phát tiết hết năng lực sản xuất vốn có của nó. Đây cũng là cách để chuyển hóa nguy cơ khủng hoảng dây chuyền trong bối cảnh các hãng xe nội địa Trung Quốc sử dụng phương thức giảm giá để giữ thị phần.

Tuy vậy, chỉ 25% trong tổng số các khoản đầu tư ở nước ngoài của ngành công nghiệp ô tô điện Trung Quốc được hoàn thành, thấp hơn nhiều so với tỷ lệ 45% của các dự án trong nước. Đồng thời, các dự án của các doanh nghiệp xe điện Trung Quốc ở nước ngoài có khả năng bị hủy bỏ cao gấp đôi so với các dự án ở trong nước.

Các công ty Trung Quốc cũng sẽ phải đối mặt với mối lo ngại ngày càng tăng của Bắc Kinh về rò rỉ công nghệ, mất việc làm và suy thoái công nghiệp trong nước. Điều này có thể dẫn đến việc kiểm soát chặt chẽ hơn đối với đầu tư ra nước ngoài trong các lĩnh vực chiến lược.