Cuộc tập trận của Mỹ - Trung Quốc trên Biển Đông: Nhìn nhận thế nào cho đúng?

Việc hải quân Mỹ đã điều hai tàu sân bay USS Reagan và USS Nimitz và nhiều tàu chiến tới Biển Đông để tham gia một trong những cuộc tập trận quân sự lớn nhất trong những năm gần của họ. Trong khi Trung Quốc cũng thực hiện cuộc tập trận quân sự ở gần quần đảo Hoàng Sa thuộc chủ quyền của Việt Nam.

Sự kiện này vẫn đang nhận được nhiều sự quan tâm của dư luận quốc tế và trong nước những ngày qua.

Thông điệp của Mỹ

Trước tiên phải khẳng định rằng tầm quan trọng của ASEAN trong chính sách của Mỹ ở Châu Á-Thái Bình Dương, ủng hộ sự đoàn kết, thống nhất và vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực. Mỹ sẽ tiếp tục thúc đẩy hợp tác với ASEAN ứng phó các thách thức an ninh phi truyền thống như an ninh biển, an ninh mạng, chủ nghĩa khủng bố…

Liên quan đến cuộc tập trận, chuẩn đô đốc George M. Wikoff nói với tờ Wall Street Journal, rằng: “Sự hiện diện của hai tàu sân bay không nhằm phản ứng với bất cứ một sự kiện chính trị hay thế giới nào. Năng lực tiến bộ là một trong rất nhiều cách để hải quân Mỹ ủng hộ an ninh, ổn định và thịnh vượng trên toàn khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương”.

Thậm chí, Sean Brophy – phát ngôn viên của tàu sân bay Reagan nhấn mạnh: “Những nỗ lực này hỗ trợ cho những cam kết lâu dài của Mỹ nhằm bảo vệ quyền của tất cả các quốc gia được bay, dong buồm và hoạt động ở bất kỳ nơi nào pháp luật quốc tế cho phép”.

Nhưng, lần đầu tiên trong vòng 6 năm qua, hai chiếc tàu sân bay của Mỹ cùng nhau hiện diện trên Biển Đông. Điều này chứng tỏ Mỹ hiện diện không đơn thuần vì các lý do trên. Nếu theo dõi tình hình biển Đông thời gian gần đây thì có thể đoán được, đây là động thái phô diễn sức mạnh quân sự mới nhất của Washington nhằm gửi đi thông điệp mạnh mẽ, bác bỏ các tuyên bố chủ quyền phi pháp của Trung Quốc trên vùng biển này.

Hơn nữa, sự triển khai này phản ánh rõ ràng Chiến lược Quốc phòng của Mỹ. Trong bản báo cáo về “Chiến lược An ninh Hàng hải tại Thái Bình Dương” của Mỹ do Bộ Quốc phòng nước này từng công bố thì Washington cho rằng Trung Quốc đang ngày càng hung hăng trên Biển Đông khi xây dựng các đảo nhân tạo – nơi các quốc gia khác cùng tuyên bố chủ quyền. Hành động của Bắc Kinh gây báo động cho các nước trong khu vực và Mỹ.

Vì thế, nhận định về mục đích trên hết của cuộc tập trận, Giáo sư Carl Thayer tại Đại học New South Wales, Học viện Quốc phòng Australia nói: “Cuộc tập trận của Mỹ ở Biển Đông gửi thông điệp rõ ràng tới Trung Quốc rằng Mỹ có thể đột xuất tập trung lực lượng hải quân và không quân ở Biển Đông có năng lực tấn công tầm xa. Giới chức Mỹ cũng nói rằng các cuộc tập trận hải quân này ủng hộ một Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và rộng mở”.

Đồng quan điểm, chuyên gia phân tích Carl Schuster, cựu giám đốc chiến dịch ở Trung tâm Tình báo Chung thuộc Bộ Tư lệnh Thái Bình Dương Mỹ, cho biết cuộc tập trận với sự tham gia của hai tàu sân bay thể hiện sức mạnh mà ít nhất trong thời điểm này, chỉ có Hải quân Mỹ có được.

Trung Quốc “ngứa mắt”

Trong khi đó, Bắc Kinh cũng đang tiến hành tập trận phi pháp gần quần đảo Hoàng Sa (Việt Nam), và truyền thông nhà nước Trung Quốc liên tục đăng tải những bản tin nhấn mạnh nước này “sẵn sàng đáp trả bất kỳ thách thức nào của Mỹ đối với tuyên bố chủ quyền” của họ.

Minh chứng là hôm 03/07, phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên tuyên bố: “Nguyên nhân căn bản của sự mất ổn định trên Biển Đông là hoạt động quân sự quy mô và một số nước ở cách khu vực hàng chục ngàn cây số biểu dương sức mạnh”.

Đến ngày 06/07, Hoàn cầu Thời báo tố cáo hai đội hàng không mẫu hạm là “những con cọp giấy trước ngưỡng cửa Trung Quốc”. Tờ báo này cho rằng: “Khu vực nằm trong tầm hoạt động của quân đội Trung Quốc, với các vũ khí có thể hủy diệt tàu sân bay. Cuộc tập trận của Mỹ chỉ là một sô diễn để che giấu sự mất thể diện trong việc kiểm soát dịch bệnh và mất đi lá bài Hồng Kông”.

Thế nhưng, chúng ta với tư cách là người Việt Nam, con dân Đất Việt thì cũng nên nhìn nhận cho đúng vấn đề của cuộc tập trận của hai cường quốc Mỹ -Trung. Bởi vì:

Trung Quốc diễn tập quân sự trong vùng chủ quyền của Việt Nam là vi phạm chủ quyền, còn Mỹ cũng tiến hành tập trận gần khu vực Trung Quốc tập trận cũng là hành động gây căng thẳng. Quân đội của hai quốc gia có hành động như vậy tạo ra nguy cơ đụng độ về quân sự, dẫn đến khu vực Biển Đông không được yên bình.

Hành động của Mỹ và Trung Quốc chỉ mang tính “diễu võ giương oai”, bởi họ là hai nước lớn, nếu xảy ra xung đột thì trước hết là thảm họa cho hai dân tộc, thảm họa cho toàn khu vực và thế giới. Cả Mỹ và Trung Quốc đều rất rõ điều này, chính vì thế trong các hành động họ đều có tính toán kỹ lưỡng, việc tập trận vừa qua và các tuyên bố của quan chức hai bên để “dằn mặt” lẫn nhau.

Mỹ đến Biển Đông và có hành động với Trung Quốc là vì mục đích của họ, không chỉ đơn thuần để giúp đỡ “Việt Nam và các nước ASEAN trong việc bảo vệ chủ quyền”. Còn Việt Nam chúng ta luôn hoan nghênh bất cứ nước nào, đặc biệt là nước lớn, có tiếng nói, có hành động để giữ vững hòa bình, ổn định trên khu vực Biển Đông, trên cơ sở tôn trọng quyền và quyền chủ quyền của các nước. 

Việt Nam đóng vai trò là nước trung lập, sẽ không ủng hộ bất kỳ quốc gia nào. Thay vào đó, Việt Nam sẽ kêu gọi các nước tuân thủ Luật pháp quốc tế, tránh leo thang căng thẳng và phản đối tất cả các hành vi xâm phạm chủ quyền biển đảo của đất nước. Việt Nam là một dân tộc tự cường, chúng ta chưa bao giờ trông chờ vào nước khác để bảo vệ chủ quyền đất nước, ngay cả khi Mỹ đưa tàu đến tập trận ở Biển Đông.

Ngay sau khi Trung Quốc tuyên bố tập trận tại quần đảo Hoàng Sa, đại diện của Bộ Ngoại giao Việt Nam cũng đã lên tiếng khẳng định: “Việc Trung Quốc tiến hành tập trận ở khu vực quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam đã vi phạm chủ quyền của Việt Nam với quần đảo Hoàng Sa, đi ngược lại tinh thần tuyên bố DOC (Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông), làm phức tạp tình hình, không có lợi cho quy trình đàm phán COC (bộ Quy tắc Ứng xử ở Biển Đông) hiện nay giữa ASEAN và Trung Quốc, và việc duy trì hòa bình, ổn định và hợp tác ở Biển Đông”.

Rõ ràng, khi hai cường quốc tự “dằn mặt” nhau thì chúng ta vẫn đang có đường lối chiến lược bảo vệ chủ quyền cho riêng mình!