Đào tạo 50.000 kỹ sư bán dẫn: Mục tiêu trong “tầm tay”

>>> Tăng cơ hội phát huy lợi thế phát triển nhân lực bán dẫn

Theo đề án Phát triển nguồn nhân lực ngành bán dẫn đến năm 2030, định hướng đến năm 2050, Việt Nam đào tạo 50.000 kỹ sư phục vụ ngành công nghiệp bán dẫn trong tất cả các công đoạn của chuỗi giá trị. Trong đó, có 15.000 kỹ sư thiết kế vi mạch bán dẫn và 35.000 kỹ sư trong lĩnh vực khác của ngành công nghiệp bán dẫn; tối thiểu 5.000 kỹ sư trong số đó có chuyên môn sâu về trí tuệ nhân tạo.

Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, ước tính đến năm 2030, thế giới cần thêm hơn 1 triệu nhân sự cho các khâu thiết kế, sản xuất, lắp ráp, đóng gói và kiểm thử chip, đặc biệt là nhân sự có trình độ chuyên môn sâu về AI khi mà ứng dụng AI và ngành công nghiệp bán dẫn có sự tương hỗ cùng phát triển. Các tập đoàn lớn như NVIDIA, Google, Meta, Apple, Microsoft… đang hướng đến xu hướng tích hợp AI để phát triển công nghiệp bán dẫn và ngược lại, công nghiệp bán dẫn thúc đẩy sự phát triển của AI.

Còn theo báo cáo của Hiệp hội bán dẫn Hoa Kỳ, trong các công đoạn của chuỗi giá trị ngành bán dẫn, thiết kế chiếm 53%, đóng gói kiểm thử chiếm 6%, sản xuất và công đoạn khác chiếm khoảng 41%. Trong khi đầu tư cho công đoạn thiết kế chiếm chưa đến 20% thì đầu tư cho sản xuất rất lớn và đòi hỏi nhiều cơ chế chính sách vượt trội.

Ở khâu đóng gói, kiểm thử và các công đoạn khác, Việt Nam hiện đang có lợi thế với sự tham gia của nhiều doanh nghiệp FDI lớn. Đặc biệt, công nghệ đóng gói tiên tiến đang là lĩnh vực quan trọng mà nhiều nền kinh tế, doanh nghiệp muốn tham gia. Dù xác định sẽ phát triển nguồn nhân lực phục vụ các công đoạn của chuỗi giá trị ngành công nghiệp bán dẫn nhưng với bối cảnh hiện nay, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho rằng, ở giai đoạn đầu Việt Nam tập trung đào tạo nguồn nhân lực để tham gia công đoạn thiết kế, đóng gói, kiểm thử và một số công đoạn khác liên quan đến sản xuất thiết bị, vật liệu, hóa chất là phù hợp.

Các hình thức đào tạo chủ yếu là ngắn hạn, nâng cao, chuyển đổi từ các ngành gần, ngành phù hợp sang ngành công nghiệp bán dẫn. Trong đó, ở hình thức đào tạo chính quy được triển khai trên cơ sở hợp tác chặt chẽ của Nhà nước - nhà trường - doanh nghiệp và liên kết quốc tế trong xây dựng, nhập khẩu chương trình cũng như thu hút chuyên gia quốc tế về Việt Nam giảng dạy đảm bảo chuẩn hoá, đồng nhất theo tiêu chuẩn quốc tế.

Từ những kinh nghiệm thành công của các quốc gia có ngành công nghiệp bán dẫn phát triển, để hỗ trợ cho việc đào tạo, phát triển nguồn nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho rằng, cần tối thiểu 4 trung tâm bán dẫn dùng chung cấp quốc gia với các trang thiết bị theo tiêu chuẩn quốc tế đặt tại các đại học quốc gia, đại học vùng ở 3 miền Bắc, Trung, Nam và Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia. Ngoài ra, 18 trung tâm đào tạo bán dẫn tiêu chuẩn ở mức cơ bản tại 18 trường đại học kỹ thuật đáp ứng được yêu cầu.

Để thực hiện đề án, dự tính nguồn lực khoảng 26.000 tỷ đồng, trong đó ngân sách nhà nước khoảng 17.000 tỷ đồng và nguồn xã hội hóa khoảng 9.000 tỷ đồng. Nguồn vốn đầu tư ban đầu của Nhà nước cho việc hình thành các cơ sở vật chất, đào tạo giảng viên, thu hút chuyên gia đóng vai trò quyết định; nguồn lực tổ chức đào tạo đến từ các viện, trường, doanh nghiệp có nhu cầu tuyển dụng và xã hội hoá là chủ yếu.