Đẩy mạnh cắt giảm thủ tục hành chính: Kỳ vọng từ Chỉ thị số 16/CT-TTg

Bài & Ảnh: GIA NGUYỄN• 25/05/2024 04:00

Trong bối cảnh thủ tục hành chính vẫn là “điểm nghẽn” gây khó khăn, tốn kém cho người dân, doanh nghiệp, việc Chỉ thị số 16/CT-TTg được ban hành đem đến nhiều kỳ vọng...

>> Cắt giảm thủ tục hành chính, tăng năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp

Theo báo cáo của Chính phủ, ngày 18/5/2024, về kết quả rà soát, xử lý các vướng mắc, bất cập về thủ tục hành chính, từ năm 2021 đến hết tháng 3/2024, có 2.886 quy định kinh doanh được cắt giảm, đơn giản hóa (gồm: 1.486 thủ tục hành chính, 175 yêu cầu, điều kiện, 92 chế độ báo cáo, 164 quy chuẩn, tiêu chuẩn và 969 mặt hàng kiểm tra chuyên ngành) tại 246 văn bản quy phạm pháp luật (gồm: 15 luật, 68 Nghị định, 4 Quyết định của Thủ tướng Chính phủ, 157 Thông tư, Thông tư liên tịch và 2 văn bản khác), ước tính tỷ lệ cắt giảm, đơn giản hóa đạt khoảng 18,2% trên tổng số 15.801 quy định kinh doanh.

Tuy nhiên, Báo cáo của Mặt trận Tổ quốc mới đây cũng nêu rõ, vẫn còn một số quy định, thủ tục hành chính không phù hợp, song chậm được sửa đổi, bổ sung hoặc thay thế gây khó khăn cho doanh nghiệp, người dân.

Thực tế cho thấy, vẫn còn một số quy định, thủ tục hành chính không phù hợp, song chậm được sửa đổi, bổ sung hoặc thay thế gây khó khăn cho doanh nghiệp, người dân - Ảnh minh họa

Báo cáo của Mặt trận Tổ quốc mới đây cho thấy, vẫn còn một số quy định, thủ tục hành chính không phù hợp, song chậm được sửa đổi, bổ sung hoặc thay thế gây khó khăn cho doanh nghiệp, người dân - Ảnh minh họa

Thực tế, Báo cáo dòng chảy pháp luật kinh doanh Việt Nam năm 2023 vừa được Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) công bố vừa qua cũng cho thấy, dù Chính phủ cùng các bộ, ngành, địa phương nỗ lực rất cao tháo gỡ vướng mắc cho doanh nghiệp. Song, vẫn còn một số "điểm nghẽn" pháp lý khiến nhiều doanh nghiệp phát sinh chi phí, giảm năng lực cạnh tranh.

Chưa kể, tại báo cáo chỉ số PCI 2023, 20,4% doanh nghiệp được khảo sát cho biết phải dành trên 10% quỹ thời gian để tìm hiểu và thực hiện quy định pháp luật, tương đương con số của năm 2022. Với khối doanh nghiệp FDI, tỷ lệ doanh nghiệp dành hơn 5% thời gian cho các thủ tục hành chính trong năm 2022-2023 vẫn ở mức cao so với trước đại dịch.

Trong các lĩnh vực, đất đai có sự gia tăng đáng kể phản ánh của các doanh nghiệp. Khó khăn, trở ngại lớn mà doanh nghiệp gặp phải khi thực hiện thực hiện thủ tục hành chính đất đai trong năm 2023 là thời gian giải quyết hồ sơ đất đai dài hơn so với thời hạn niêm yết của văn bản quy định; cán bộ tiếp nhận giải quyết hồ sơ thủ tục hành chính không hướng dẫn đầy đủ; quy trình, thủ tục giải quyết hồ sơ đất đai không đúng với nội dung được niêm yết hoặc văn bản quy định…

>>Cải cách thủ tục hành chính, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp

việcThủ tướng Chính phủ mới đây đã ký, ban hành Chỉ thị số 16/CT-TTg đem đến nhiều kỳ vọng - Ảnh minh họa

Vì vậy, việc Thủ tướng Chính phủ mới đây đã ký, ban hành Chỉ thị số 16/CT-TTg đem đến nhiều kỳ vọng - Ảnh minh họa

Ngoài ra, qua rà soát của VCCI, ở nhiều ngành hàng, lĩnh vực khác vẫn còn tồn tại nhiều vướng mắc về thủ tục hành chính được chỉ ra nhưng việc thay đổi, sửa đổi còn chậm. Có thủ tục, điều kiện kinh doanh bị chồng lấn, phức tạp ở nhiều lĩnh vực khiến chi phí thực thi lớn. Trong khi đó, việc đổi mới cách thức quản lý theo tiêu chuẩn quốc tế nhằm tiết giảm chi phí, thuận lợi cho sản xuất kinh doanh còn ít.

Trước bối cảnh đã nêu, việc Thủ tướng Chính phủ mới đây đã ký, ban hành Chỉ thị số 16/CT-TTg đem đến nhiều kỳ vọng, khi yêu cầu bộ trưởng các bộ, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ thực hiện nghiêm việc cải cách, cắt giảm thủ tục hành chính ngay trong quá trình xây dựng văn bản quy phạm pháp luật; tập trung xây dựng các văn bản thuộc thẩm quyền của Chính phủ, Thủ tướng, Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ để thực thi ngay các phương án cắt giảm, đơn giản hóa quy định liên quan đến hoạt động kinh doanh…

Bên cạnh đó, khẩn trương rà soát, đề xuất phương án cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính, nhất là trong lĩnh vực đất đai, nhà ở xã hội, tín dụng, tài nguyên khoáng sản… và gắn với số hóa hồ sơ, kết quả giải quyết thủ tục hành chính, gắn việc số hóa với thực hiện nhiệm vụ của cán bộ, công chức, viên chức trong quá trình tiếp nhận, giải quyết thủ tục hành chính...

Đánh giá về Chỉ thị 16/CT-TTg, các chuyên gia cho rằng, Chỉ thị có nhiều điểm mới, rất thực chất. Trong đó, Thủ tướng yêu cầu phải kiểm soát thủ tục hành chính ngay từ khâu ban hành văn bản quy phạm pháp luật, tránh tình trạng xây rồi lại rà soát, sửa đổi. Và kể cả là khi được ban hành, cũng cần đảm bảo thủ tục hành chính mới đó và có chi phí tuân thủ thấp nhất là thực sự cần thiết.

Theo TS. Vũ Tiến Lộc - Chủ tịch Trung tâm Trọng tài quốc tế Việt Nam (VIAC), Thủ tướng đã nêu ra yêu cầu xoá bỏ mọi ranh giới giữa các ngành và các địa phương để tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp có thể tiếp cận các dịch vụ hành chính công và có thể thực hiện nhiệm vụ quản lý Nhà nước trên môi trường mạng. Không làm phát sinh thêm thủ tục, các chi phí tuân thủ cho người dân và doanh nghiệp. Chi phí về thời gian, chi phí tuân thủ khác đang là rào cản quyền lợi của người dân cũng như quyền tự do kinh doanh.

Còn theo ông Phan Đức Hiếu - Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, Chỉ thị sẽ giúp tránh tư duy cứ Nhà nước cứ cần thông tin gì thì lại yêu cầu người dân phải nộp thông tin đấy, trong khi Nhà nước có thể ở vị trí thuận lợi hơn để lấy thông tin.

Và để hiện thực hóa Chỉ thị 16/CT-TTg theo tinh thần của Thủ tướng Chính phủ, nhiều ý kiến cho rằng, các bộ, ngành cần nỗ lực rà soát, quyết liệt cải cách nhằm cắt giảm thủ tục hành chính, chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp. Việc cải cách phải chi tiết, cụ thể, minh bạch, dễ hiểu, dễ xác định và có sự thống nhất trong triển khai cũng như với các đạo luật hiện hành. Bên cạnh đó, trước khi sửa đổi, cải cách, cần tăng cường tham vấn, lấy ý kiến doanh nghiệp nhằm bảo đảm điều kiện kinh doanh phải cụ thể, minh bạch, rõ ràng, dễ hiểu và khả thi.