Gửi bình luận
VCCI đề nghị làm rõ cơ sở pháp lý và nguyên tắc áp dụng cho những giải pháp mang tính “tình thế”, bảo đảm nguyên tắc thượng tôn pháp luật và tính minh bạch.
Mới đây, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đã có văn bản góp ý Dự thảo Nghị quyết về cơ chế xử lý khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật (Dự thảo). Theo đó, VCCI đã đưa ra một số ý kiến góp ý quan trọng nhằm hoàn thiện Dự thảo và bảo đảm tính minh bạch, khả thi trong thực thi.
Một trong những nội dung được VCCI đặc biệt quan tâm là thời hạn xử lý khó khăn, vướng mắc theo quy định tại khoản 1 Điều 4 Dự thảo. Cụ thể, Dự thảo yêu cầu các khó khăn, vướng mắc do quy định của luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội phải được xử lý trước ngày 01/3/2027 theo quy định của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật.
Tuy nhiên, VCCI đặt vấn đề về cơ sở pháp lý và thực tiễn của mốc thời gian này.
“Không rõ thời hạn 01/3/2027 dựa trên căn cứ nào? Đây là thời hạn ban hành các văn bản sửa đổi luật, nghị quyết hay là thời hạn có hiệu lực của các văn bản sửa đổi luật, nghị quyết? Theo thông lệ lập pháp, các luật thường được Quốc hội thông qua trong kỳ họp tháng 5 hoặc tháng 10. Vì vậy, cần xem xét lại mốc thời gian trên để bảo đảm tính khả thi trong thực tiễn lập pháp và tổ chức thi hành pháp luật”, VCCI đề nghị.
Bên cạnh đó, Dự thảo đề xuất trao quyền cho Chính phủ ban hành nghị quyết quy phạm pháp luật để điều chỉnh một số quy định đang được quy định trong các điều, khoản, điểm có liên quan tại luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội do Chính phủ trình, báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội tại kỳ họp gần nhất.
VCCI đánh giá đây là một giải pháp linh hoạt, giúp khơi thông ách tắc thể chế và tháo gỡ khó khăn cho hoạt động đầu tư, kinh doanh. Tuy nhiên, đề xuất này đặt ra nhiều vấn đề pháp lý cần được cân nhắc kỹ lưỡng. Theo Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, hệ thống pháp luật Việt Nam bảo đảm tính thứ bậc và nguyên văn bản quy phạm pháp luật phải thống nhất với văn bản quy phạm có giá trị cao hơn.
Do đó, nếu cho phép Chính phủ ban hành văn bản có nội dung khác hoặc trái với luật, nghị quyết, pháp lệnh thì cần làm rõ cơ sở pháp lý, giới hạn áp dụng, cũng như cơ chế giám sát, xử lý sau khi nghị quyết của Chính phủ hết hiệu lực.
“Dự thảo cần quy định rõ nghị quyết của Chính phủ sẽ được phép quy định trái hoặc chưa thống nhất với luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ hay không? Và nguyên tắc áp dụng trong trường hợp này như nào, sẽ ưu tiên áp dụng quy định của nghị quyết của Chính phủ thay vì quy định tại luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội?”, VCCI nhấn mạnh.
Đồng thời, việc báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội hoặc Quốc hội tại kỳ họp gần nhất như quy định trong Dự thảo cũng cần được cụ thể hóa. Liệu trong kỳ họp đó, các cơ quan lập pháp có xem xét sửa đổi, bổ sung các luật, nghị quyết, pháp lệnh liên quan hay không? VCCI đề nghị, quy định theo hướng các khó khăn, vướng mắc đã được sửa đổi tại dự thảo nghị quyết của Chính phủ sẽ được xem xét sửa đổi tại luật, nghị quyết, pháp lệnh liên quan tại kỳ họp gần nhất.
Một vấn đề khác được VCCI chỉ rõ là nội dung xử lý các khó khăn, vướng mắc phát sinh từ các văn bản quy phạm pháp luật dưới luật được quy định tại khoản 4 Điều 4 Dự thảo. Theo đó, các cơ quan ban hành văn bản có trách nhiệm sửa đổi, bổ sung trong năm 2025 và 2026.
VCCI cho rằng quy định này là hợp lý nếu các vướng mắc xuất phát từ chính văn bản dưới luật. Tuy nhiên, trên thực tế, nhiều quy định dưới luật phụ thuộc và dẫn chiếu từ các luật, nghị quyết, pháp lệnh. Trong những trường hợp đó, việc sửa đổi các văn bản dưới luật không thể thực hiện độc lập mà cần chờ văn bản cấp cao sửa đổi trước. Do vậy, đề nghị phân tách khoản 4 thành hai trường hợp, nếu khó khăn, vướng mắc tại văn bản dưới luật và phụ thuộc vào quy định tại văn bản cấp luật, nghị quyết, pháp lệnh thì việc sửa đổi, bổ sung các quy định này đồng thời với sửa đổi luật, nghị quyết, pháp lệnh.
