Doanh nghiệp bất động sản "chây ỳ" nợ thuế: Khó xử lý

Mới đây, Thường trực HĐND TP Hà Nội đã có Báo cáo kết quả tái giám sát của Thường trực HĐND TP Hà Nội về việc thực hiện kết quả giám sát của HĐND TP về tình hình quản lý các dự án sử dụng đất chậm triển khai, vi phạm Luật Đất đai trên địa bàn thành phố.

Theo báo cáo trên, tính đến hết tháng 5/2021, trên địa bàn TP còn đến 38 dự án còn nợ nghĩa vụ tài chính với số tiền là 3.767 tỷ đồng. Trong đó, có 22 dự án còn nợ 1.637,9 tỷ đồng tiền sử dụng đất, nợ chờ xử lý 538,8 tỷ đồng/5 dự án, nợ khó thu 155 tỷ đồng/3 dự án và 1.353,8 tỷ đồng tiền chậm nộp tương ứng.

Báo cáo cũng cho biết tính đến hết này 30/5/2021, nhiều chủ đầu tư dự án sử dụng đất chây ỳ nộp nghĩa vụ tài chính nên cơ quan chức năng đã phải chuyển hồ sơ sang Công an để điều tra, làm rõ.

Đáng chú ý, danh sách doanh nghiệp nợ thuế này hầu hết được được cơ quan thuế công khai liên tục trên phương tiện truyền thông đại chúng, được mời làm việc cùng chi cục thuế các quận, Cục thuế Hà Nội từ năm 2018. Song, cho đến nay, doanh nghiệp nợ vẫn hoàn nợ, trong khi đó, số tiền chậm nộp lại gia tăng từng ngày.

Theo tìm hiểu của phóng viên, Cục Thuế Hà Nội từ đầu năm đến nay, đơn vị này đã thực hiện 2 đợt công khai nợ thuế. Trong đó 1 đợt là danh sách những doanh nghiệp nợ thuế từ nhiều năm nay và 1 đợt là những đơn vị nợ thuế mới.

Theo quy định, những doanh nghiệp mà cơ quan Thuế thực hiện công khai nợ đều là số nợ trên 90 ngày thuộc diện khó đòi. Phần đa, trước khi bị "bêu tên", cơ quan Thuế đều đã thực hiện các biện pháp cứng rắn như cưỡng chế tài khoản ngân hàng, cưỡng chế hoá đơn, song thực trạng doanh nghiệp chây ỳ từ năm này qua năm khác vẫn diễn ra.

Theo Luật sư Vũ Ngọc Chi - Công ty Luật Tam Anh, về nguyên tắc, chủ đầu tư dự án có nghĩa vụ nộp tiền sử dụng đất, mới là bên nghĩa vụ phải thực hiện với Nhà nước. Tuy nhiên, việc chủ đầu tư dự án nợ thuế, tiền thuê đất gây ảnh hưởng nhiều đến khách hàng các dự án này. Trong đó, vấn đề bất cập nhất chính là người dân đã hoàn thành nghĩa vụ tài chính với chủ đầu tư, nhưng do chủ đầu tư nợ thuế, do đó dự án không được xem xét cấp sổ đỏ, gây ảnh hưởng đến quyền lợi của khách hàng.

Vị luật sư cho biết, hiện các chủ đầu tư quá hạn nộp thuế sẽ phải chịu phạt, mức phạt tùy loại thuế, phí và thời điểm vi phạm sẽ dao động từ 0,03 - 0,07%/ngày. Đồng thời, cơ quan thuế có thể áp dụng các biện phát cưỡng chế khác theo quy định như trích tiền từ tài khoản, thông báo hóa đơn không còn giá trị sử dụng, song có thể các trường hợp pháp nhân được lập ra để thực hiện dự án không còn tiền trong tài khoản, hay không chịu hợp tác nên số tiền chậm nộp bị cộng dồn qua nhiều năm.

Trong khi đó, theo luật sư Lê Bá Thường, Giám đốc Công ty luật Dân Luật Tín Thành, về nghĩa vụ nộp nợ thuế vào Ngân sách Nhà nước hiện chủ yếu được thực hiện bằng ý thức tự giác của doanh nghiệp là chính, còn để xử lý hình sự với doanh nghiệp nợ thuế là rất khó.

Bởi lẽ Điều 200 BLHS 2015 quy định, đối với pháp nhân thương mại phạm tội trốn thuế thì bị phạt tiền từ 3 tỷ đồng đến 10 tỷ đồng hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn từ 6 tháng đến 3 năm, và bị cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định hoặc cấm huy động vốn từ 1 năm đến 3 năm.

Như vậy, pháp nhân thương mại chỉ phải chịu trách nhiệm hình sự về các tội phạm được quy định về tội trốn thuế, và rất khó xử doanh nghiệp khi chỉ có nợ thuế mà không có hành vi trốn thuế.

Theo một số chuyên gia, việc cưỡng chế với chủ đầu tư "chây ỳ" nợ thuế, có thể xem xét đến các phương thức như thu tiền, tài sản khác của chủ đầu tư bị cưỡng chế do cơ quan, tổ chức, cá nhân khác đang giữ; hay kê biên tài sản, bán đấu giá tài sản kê biên để thu hồi nợ.