Doanh nghiệp giữ vai trò quan trọng trong tăng trưởng xanh

TRẦN THỊ HOA - Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ Phát triển xanh (GreenHub)• 16/03/2022 02:00

Doanh nghiệp và người lao động trực tiếp tham gia vào quá trình sản xuất, thúc đẩy phát triển kinh tế, đồng thời, quyết định việc điều chỉnh, lồng ghép yếu tố môi trường vào mục tiêu của đơn vị.

>>"Xanh hóa" ngành ngân hàng để tăng trưởng "xanh"

>>"Con đường" tăng trưởng xanh

Tăng trưởng xanh là nội dung quan trọng của phát triển bền vững và là quá trình phát triển có sự kết hợp chặt chẽ, hợp lý, hài hòa giữa phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ môi trường, đáp ứng nhu cầu của thế hệ hiện tại, nhưng không làm ảnh hưởng đến các thế hệ tương lai. Tại Việt Nam, Chương trình tăng trưởng xanh được cụ thể hóa thông qua “Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh thời kỳ 2011 - 2020 và tầm nhìn đến năm 2050”.

3 yếu tố then chốt của tăng trưởng xanh

Hiện nay, tăng trưởng xanh là xu hướng tiếp cận mới trong phát triển kinh tế của các quốc gia trên thế giới. Theo đánh giá, tăng trưởng xanh không chỉ mang lại lợi ích kinh tế, mà còn hướng tới phục hồi và bảo tồn hệ sinh thái thiên nhiên. Trong số các tiêu chuẩn quốc gia, Việt Nam đã xây dựng được 750 tiêu chuẩn hướng tới thúc đẩy tăng trưởng xanh, góp phần tích cực vào việc triển khai “Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh thời kỳ 2021 – 2030 và tầm nhìn đến năm 2050”.

Đối với mỗi quốc gia, để phát triển bền vững cần 3 vòng tròn, đó là kinh tế- xã hội và môi trường. Các vòng tròn này có sự đan xen, lồng ghép chặt chẽ với nhau. Như thế, môi trường (bảo vệ môi trường) là một trong những yếu tố then chốt của phát triển xanh, được lồng ghép vào các trụ cột về kinh tế và xã hội. Việc lồng ghép này diễn ra trong nhiều lĩnh vực, góc độ, từ chính sách, sản xuất, giáo dục và truyền thông.

Bà Trần Thị Hoa,Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ Phát triển xanh

Theo đó, trong sản xuất, sẽ có sự cân nhắc, điều chỉnh ngay từ khâu thiết kế, nguyên vật liệu sử dụng, giám sát quá trình sản xuất, tiêu dùng và thải bỏ để giảm tác động đến môi trường. Trong khi đó, để giúp nâng cao kiến thức về phát triển xanh với cộng đồng, cần đưa nội dung về thực hành xanh, thực hành không rác vào chương trình giảng dạy ở tất cả các cấp bậc và phương tiện truyền thông.

Trong chính sách, đó là các định hướng về bảo vệ môi trường, giúp hỗ trợ và đảm bảo cho việc cân nhắc, điều chỉnh và lồng ghép ở trên. Bên cạnh đó, để hưởng ưu đãi về cơ chế chính sách thì doanh nghiệp cũng phải chịu ràng buộc về một số vấn đề, như sử dụng lao động địa phương; sử dụng nguyên vật liệu thân thiện với môi trường, về tỷ lệ phần trăm sử dụng đồ tái sử dụng/tái chế trong quá trình sản xuất, thu hồi bao bì thải bỏ,...

Ngược lại, chính sách cũng sẽ có cơ chế vinh danh, quảng bá hình ảnh cho các doanh nghiệp thực hiện tốt, cấp nhãn xanh nhận diện thương hiệu và truyền thông đến người tiêu dùng. Từ đó, giúp dư luận hiểu hơn về các sản phẩm xanh để sẵn sàng mua sắm, tiêu dùng.

Tầm quan trọng của doanh nghiệp với tăng trưởng xanh

Tham gia tăng trưởng xanh có nhiều chủ thể, trong đó doanh nghiệp là một trong những chủ thể quan trọng nhất. Bởi doanh nghiệp và người lao động sẽ trực tiếp tham gia vào quá trình sản xuất, thúc đẩy phát triển kinh tế. Thêm vào đó, doanh nghiệp sẽ quyết định việc điều chỉnh, lồng ghép yếu tố môi trường vào mục tiêu và hoạt động của họ.

Phát triển lực lượng doanh nghiệp, thúc đẩy kết nối giữa doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế cũng là nhiệm vụ trọng tâm trong kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế trong giai đoạn 2021 – 2025. Tuy nhiên, doanh nghiệp cũng là những thành phần nhạy cảm trong việc bảo vệ môi trường và thích nghi với biến đổi khí hậu. Vì vậy, thực hiện đúng theo lộ trình của Chiến lược Tăng trưởng xanh không phải là điều dễ dàng.

>>Tăng trưởng xanh góp phần phục hồi kinh tế hậu COVID 19

Quá trình thực hiện Chiến lược tăng trưởng xanh, doanh nghiệp Việt Nam vẫn đang phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức. Nhận thức chung về biến đổi khí hậu và tăng trưởng xanh, các mặt hàng sản xuất xanh của nhiều doanh nghiệp còn chưa rõ ràng. Bên cạnh đó, không phải doanh nghiệp nào cũng nhìn ra cơ hội của tăng trưởng xanh.

Cùng với đó, xuất phát điểm khoa học và công nghệ của Việt Nam là thấp so với các nước trên thế giới, vì vậy tăng trưởng xanh cần có sự đổi mới toàn diện về công nghệ cũng như đẩy mạnh nghiên cứu công nghệ mới.

Phát triển xanh là xu hướng của nhiều quốc gia trên thế giới

Để tăng trưởng xanh bền vững cần nhiều giải pháp đồng bộ. Theo, đó, Chương trình về rác thải xây dựng các mạng lưới/liên minh gồm nhiều bên, trong đó có doanh nghiệp tổ chức các hoạt động chia sẻ thông tin, thực hiện truyền thông và mô hình thí điểm giảm rác thải; hỗ trợ doanh nghiệp giảm rác nhựa/rác xốp trong hoạt động nuôi trồng thủy sản; hỗ trợ các cơ sở lưu trú/doanh nghiệp du lịch giảm đồ nhựa dùng một lần; kết nối với doanh nghiệp sản xuất các sản phẩm thay thế đồ nhựa dùng một lần và doanh nghiệp cung cấp giải pháp xử lý rác thải.

Chương trình nông nghiệp kết nối các doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ sản xuất nhỏ lẻ, cung cấp đào tạo về quản lý chất lượng, ứng dụng công nghệ số - truy xuất nguồn gốc, tiếp cận thị trường,…

Đặc biệt, muốn có tiếng nói chung thì luôn phải đảm bảo hài hòa trách nhiệm và lợi ích giữa các bên. Ngoài ra, chương trình giáo dục và truyền thông xuyên suốt sẽ vừa đi vào gốc rễ vấn đề đồng thời hỗ trợ trước mắt việc thực hiện chiến lược phát triển xanh.

Bản thân GreenHub cũng phải thay đổi, học cách để thích ứng, tìm ra những điểm giúp mình tích cực hơn trong bối cảnh này. Từ đó, lồng ghép và áp dụng vào các chương trình của mình vào các hoạt động tăng cường năng lực cho đối tác, thúc đẩy nhiều hơn các kết nối trên nền tảng công nghệ số.