Gửi bình luận
Không chỉ các nhà đầu tư nước ngoài mà cả doanh nghiệp trong nước cũng sẽ gặp khó khăn trong huy động vốn.
Vừa qua, hàng loạt chủ đầu tư nhà máy điện gió, mặt trời đồng ký tên vào văn bản gửi lãnh đạo Chính phủ và các cơ quan liên quan kiến nghị khẩn cấp về cách tháo gỡ khó khăn cho các dự án năng lượng tái tạo trước đề xuất “hồi tố” công nhận COD – căn cứ hưởng giá bán điện ưu đãi FIT.
Nếu áp dụng đề xuất “hồi tố” công nhận COD – căn cứ hưởng giá bán điện ưu đãi (giá FIT), không chỉ gây tổn thất tài chính trực tiếp, “phá sản” kế hoạch tài chính của doanh nghiệp, mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến niềm tin của nhà đầu tư vào sự minh bạch và ổn định của chính sách pháp lý tại Việt Nam.
Khi chính sách giá ưu đãi cho ngành năng lượng tái tạo FIT được ban hành nhằm khuyến khích đầu tư nhưng sau đó bị điều chỉnh hồi tố, nhà đầu tư sẽ lo ngại về tính nhất quán và độ tin cậy của khung pháp lý. Điều này không chỉ tạo ra rủi ro đối với những dự án đã vận hành mà còn đặt ra tiền lệ rằng chính sách có thể thay đổi bất cứ lúc nào, kể cả sau khi nhà đầu tư đã tuân thủ đầy đủ các điều kiện ban đầu. Hệ quả là rủi ro pháp lý gia tăng, các nhà đầu tư nước ngoài có thể cân nhắc khởi kiện Việt Nam theo các hiệp định bảo hộ đầu tư song phương (BITs) hoặc các cam kết quốc tế như CPTPP, EVFTA, trong khi các tổ chức tài chính quốc tế có thể thắt chặt việc cấp vốn, khiến nguồn tài chính cho ngành năng lượng tái tạo bị thu hẹp đáng kể.
Không chỉ các nhà đầu tư nước ngoài mà cả doanh nghiệp trong nước cũng sẽ gặp khó khăn trong huy động vốn, do phụ thuộc vào các khoản vay từ ngân hàng thương mại và quỹ đầu tư. Trong dài hạn, Việt Nam có nguy cơ mất đi vị thế dẫn đầu trong khu vực về năng lượng tái tạo, ảnh hưởng đến mục tiêu Net Zero vào năm 2050.
Chúng tôi và cộng đồng doanh nghiệp năng lượng tái tạo kiến nghị các cơ quan quản lý nhà nước xem xét giữ nguyên nguyên tắc xác định ngày COD theo đúng Hợp đồng mua bán điện (PPA) đã ký giữa chủ đầu tư và EVN, thay vì thay đổi tiêu chí tính giá FIT dựa vào ngày của Chấp thuận Nghiệm thu.
Các dự án đã được nghiệm thu và công nhận COD theo quy định trước đây cần tiếp tục hưởng giá FIT như cam kết ban đầu để đảm bảo tính minh bạch và nhất quán trong chính sách. Nếu cần điều chỉnh, chính sách mới chỉ nên áp dụng cho các dự án phát triển trong tương lai, tránh gây tác động tiêu cực đến các dự án đã hoàn thành.
Bên cạnh đó, chúng tôi kiến nghị Chính phủ, Bộ Công Thương và EVN tổ chức đối thoại chính thức với các nhà đầu tư trước khi thay đổi chính sách, đảm bảo lộ trình điều chỉnh hợp lý, tránh tạo cú sốc cho thị trường. Đồng thời, cần có cơ chế đảm bảo pháp lý nhằm duy trì sự ổn định của chính sách, tránh tình trạng thay đổi đột ngột hoặc áp dụng hồi tố gây thiệt hại tài chính.
Ngoài những kiến nghị đã nói ở trên, để phát triển một thị trường điện cạnh tranh, minh bạch và thu hút đầu tư vào năng lượng tái tạo tại Việt Nam, cần có các chính sách dài hạn và cơ chế hỗ trợ phù hợp nhằm tạo sự ổn định và tin cậy cho nhà đầu tư. Trước hết, việc xây dựng cơ chế giá điện rõ ràng, minh bạch và có lộ trình dài hạn là rất quan trọng, giúp các doanh nghiệp có thể chủ động trong kế hoạch tài chính và vận hành dự án. Đồng thời, việc đảm bảo tính nhất quán trong chính sách, tránh những điều chỉnh hồi tố ảnh hưởng đến các dự án đã hoàn thành, sẽ góp phần củng cố niềm tin của nhà đầu tư.
Bên cạnh đó, cơ chế mua bán điện trực tiếp (DPPA) có thể là một giải pháp đáng cân nhắc, giúp doanh nghiệp có thêm lựa chọn trong việc tiếp cận khách hàng và tạo ra môi trường cạnh tranh lành mạnh, thúc đẩy sự phát triển của thị trường điện.
