Bày tỏ ủng hộ việc sửa đổi Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt, tuy nhiên, các doanh nghiệp lo ngại khi tăng thuế tiêu thụ đặc biệt sẽ dẫn đến hiện trạng "khó chồng khó".
Nhằm tiếp tục tham vấn, thu thập ý kiến từ các bên liên quan, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức Hội thảo “Tham vấn hoàn thiện dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt”.
Phát biểu khai mạc Hội thảo, ông Đậu Anh Tuấn - Trưởng Ban Pháp chế, Phó Tổng Thư ký VCCI cho rằng, Dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt được xây dựng trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam và thế giới đang đối mặt với nhiều thách thức, khu vực doanh nghiệp đang đối mặt với rất nhiều khó khăn.
“Năm 2024, số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường tăng 14,7% so với năm 2023”, ông Tuấn chia sẻ.
Theo ông Tuấn, Việt Nam đặt mục tiêu tăng trưởng 8% trở lên trong năm 2025 và 2 con số giai đoạn 2026-2030. Theo đó, để tạo thuận lợi cho doanh nghiệp hoạt động và hỗ trợ mục tiêu tăng trưởng kinh tế, việc tăng thuế tiêu thụ đặc biệt cần được cân nhắc kỹ lưỡng, để hài hoà mục tiêu tăng thu ngân sách Nhà nước và tăng trưởng kinh tế.
Chia sẻ về những vấn đề của nền kinh tế trong nước và thế giới, TS Cấn Văn Lực – chuyên gia kinh tế trưởng BIDV, Giám đốc Viện Đào tạo và Nghiên cứu BIDV cho rằng, tăng thuế tiêu thụ đặc biệt sẽ khiến doanh nghiệp khó tiêu thụ hàng hoá và phải thu hẹp sản xuất. Điều này sẽ khiến người lao động bị mất việc làm và ảnh hưởng đến an sinh xã hội và tăng trưởng kinh tế…
Thực tế, tại Hội thảo, xoay quanh đề xuất của cơ quan soạn thảo, hầu hết các doanh nghiệp đều lo ngại, việc tăng thuế tiêu thụ đặc biệt sẽ dẫn đến hiện trạng "khó chồng khó".
Theo ông Nguyễn Chí Nhân - Tổng thư ký Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam (VTA), Hiệp hội và các doanh nghiệp sản xuất thuốc lá đã có nhiều văn bản kiến nghị gửi tới Chính phủ, Quốc hội và các Ủy ban trực thuộc Quốc hội ủng hộ việc tăng thuế để hiện thực mục tiêu của “Chiến lược quốc gia về phòng, chống tác hại của thuốc lá đến năm 2030” nhằm đạt tỷ lệ giảm người sử dụng thuốc lá và tăng thu ngân sách Nhà nước.
Tuy nhiên, căn cứ vào mức tăng của Dự thảo, nếu không thận trọng thì nhiều doanh nghiệp thuốc lá trong nước có nguy cơ đóng cửa, phá sản. Vì theo ông, các phương án theo đề xuất trong Dự thảo Luật thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) có mức tăng quá cao so với thời gian trước, hiện tại và chưa có tiền lệ (thời gian trước và hiện tại đang áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt theo tỷ lệ: năm 2015 là 65%, năm 2016 là 70%, năm 2019 đến nay là 75%; như vậy mức tăng có sự ổn định với mỗi lần điều chỉnh tăng 5% )…
Từ đó, Hiệp hội kiến nghị, Quốc hội, Chính phủ chỉ đạo xây dựng Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) lần này cần được tính toán mức tăng và lộ trình phù hợp hơn với thực trạng của ngành thuốc lá, với các thách thức khó khăn trong chi phí đầu vào và môi trường hoạt động phức tạp trước diễn biến thuốc lá lậu để đạt được một cách hài hòa các mục tiêu (giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá trong cộng đồng. Đồng thời, cũng giúp đảm bảo sự ổn định trong thu ngân sách Nhà nước, hạn chế sự gia tăng đột biến của thuốc lá nhập lậu, từ đó bảo vệ và hỗ trợ ngành thuốc lá nội địa tái chuyển đổi máy móc để sản xuất cơ cấu sản phẩm có giá bán cao hơn, chất lượng tốt hơn, ít độc hại hơn).
Cụ thể, năm 2026 áp thuế tiêu thụ đặc biệt tuyệt đối với mức 2.000 đồng/bao, sau 02 năm tăng thêm 2.000 đồng/bao và đến năm 2030 là 6.000 đồng/bao.
“Theo tính toán của Hiệp hội, phương án này sẽ vừa đảm bảo tăng thu ngân sách của Nhà nước vừa tạo điều kiện cho các doanh nghiệp trong nước có đủ thời gian để xây dựng chiến lược giá và phương án kinh doanh để có thể cạnh tranh và ngăn chặn thuốc lá nhập lậu tăng “sốc”; từ đó đáp ứng được mục tiêu giảm tỷ lệ người hút thuốc lá như Chiến lược quốc gia về phòng, chống tác hại của thuốc lá đã đề ra”, ông Nguyễn Chí Nhân bày tỏ.
Ở góc độ ngành sản xuất ô tô, ông Đào Công Quyết - Trưởng tiểu ban Truyền thông, Hiệp hội các nhà sản xuất ôtô Việt Nam (VAMA) cũng cho rằng, Dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) vào tháng 3/2025 vẫn chưa phản ánh những đề xuất của VAMA.
Theo ông Đào Công Quyết, nhằm đưa ra giải pháp hài hòa lợi ích giữa đảm bảo thu ngân sách Nhà nước, mục tiêu phát triển ngành công nghiệp ôtô và lợi ích của người tiêu dùng cũng như bảo vệ môi trường, về ưu đãi thuế tiêu thụ đặc biệt đối với xe hybrid điện, trong đó ưu đãi cho xe hybrid điện không cần hệ thống nạp điện riêng (HEV) bằng 70% mức thuế suất áp dụng cho xe chạy bằng xăng, dầu cùng loại (hiện tại là 100%); Ưu đãi cho xe hybrid điện nạp điện bằng hệ thống sạc điện riêng (PHEV) bằng 50% mức thuế suất áp dụng cho xe chạy bằng xăng, dầu cùng loại (hiện tại là 70%). Bên cạnh đó, giữ nguyên mức thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt như hiện hành đối với dòng xe pick-up chở hàng cabin kép.
Còn theo ông Nguyễn Văn Việt - Chủ tịch Hiệp hội Rượu - Bia - Nước giải khát Việt Nam, trong Dự thảo luật (sửa đổi), với các sản phẩm rượu, bia, dự thảo đề xuất 2 phương án tăng thuế tiêu thụ đặc biệt cao và tăng liên tục nghiêng về phương án 2 (tăng ngay năm 2026 từ 65% lên 80% và 5% liên tục đến 2030 đến 100%).
Với nước giải khát, Dự thảo bổ sung mặt hàng nước giải khát có đường hàm lượng trên 5g/100ml theo tiêu chuẩn Việt Nam vào đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt với thuế suất dự kiến áp mức 10%...
Do đó, ông Việt đề xuất, với ngành bia, rượu, cần lùi hiệu lực tới năm 2028 và tăng thuế theo phương án 1 (tăng thuế từ năm 2026, tăng theo từng năm và mỗi năm tăng 5% để tới năm 2030 thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt đối với bia là 90%).
Cùng với các ý kiến của đại diện cộng đồng doanh nghiệp, các chuyên gia cũng cho rằng, cần nghiên cứu cân nhắc mức độ tăng về mức thuế tuyệt đối, tăng tỷ lệ thuế suất cũng như lộ trình tăng hợp lý để đảm đảm duy trì hoạt động sản xuất kinh doanh, công ăn việc làm của người lao động trong chuỗi cung ứng từ khâu trồng nguyên liệu của nông dân, nhà máy sản xuất, kinh doanh thương mại. Từ đó, tạo điều kiện để ổn định thị trường, giúp doanh nghiệp, người tiêu dùng thích nghi với việc tăng dần thuế đến năm 2030, tránh bị sốc do tăng nhanh, đột ngột.