Doanh nghiệp Việt nỗ lực nghiên cứu vaccine phòng COVID-19

Bốn nhà sản xuất đang nghiên cứu, phát triển vaccine COVID-19 của Việt Nam gồm Công ty TNHH MTV vaccine và Sinh phẩm y tế (Vabiotech), Trung tâm Nghiên cứu sản xuất vaccine và sinh phẩm y tế (Polyvac), Viện vaccine và Sinh phẩm y tế (IVAC) và Công ty TNHH Dược Nanogen.

Những kết quả bước đầu khả quan

Theo đại diện tổ chức PATH tại Việt Nam, hiện có 163 nhà sản xuất khắp thế giới đang tham gia nghiên cứu, sản xuất vắcxin ngừa COVID-19, có 23 sản phẩm trong số này đã ở giai đoạn thử nghiệm lâm sàng, có 2 sản phẩm ở giai đoạn 3 của thử nghiệm lâm sàng (đến 27-7 sẽ có thêm một sản phẩm nữa).

"Nỗ lực toàn cầu với vắcxin ngừa COVID-19 là chưa có tiền lệ. Chỉ sau hơn 4 tháng tính từ khi Tổ chức Y tế thế giới công bố tình trạng khẩn cấp, đã có trên 163 loại vắc xin được phát triển. Song song với quá trình này, trên 150 quốc gia đã tham gia sáng kiến quốc tế về tiếp cận công bằng với vắc xin", đại diện PATH cho biết.

Trong 163 sản phẩm này, cả 4 sản phẩm vắc xin do Việt Nam sản xuất đều đang ở giai đoạn tiền lâm sàng, nhưng kết quả cho đến nay của các nghiên cứu/phát triển đều cho kết quả hứa hẹn và khích lệ. 3/4 nghiên cứu sử dụng công nghệ virus vector là công nghệ mới hiện nay.

Theo TS Dương Hữu Thái - Viện Vắcxin và sinh phẩm y tế, nghiên cứu của viện nhằm sản xuất được vắcxin ngừa COVID-19 với số lượng lớn (hàng chục triệu liều) và giá thành hợp lý, sử dụng công nghệ nuôi cấy trên trứng gà có phôi và có thể sử dụng nhà máy sản xuất vắcxin cúm hiện công ty có. Dự án này được hợp tác với ĐH Icahn, Mỹ và 2 nhà sản xuất vắc xin cùng công nghệ ở Thái Lan và Braxin, và theo TS Thái là có tính khả thi cao.

Dự án của Công ty VABIOTECH là dự án hiện đang được chú ý do đã thử nghiệm trên chuột với 2 liều tiêm và có hiệu quả sinh kháng thể. Ông Đỗ Tuấn Đạt - Chủ tịch VABIOTECH, cho biết đang nỗ lực để có thể thử nghiệm trên người với vắcxin này vào đầu năm 2021.

Hai nhà sản xuất còn lại cũng đang chạy đua trong nghiên cứu, trong đó Công ty Nanogen cho biết đã sản xuất vắcxin quy mô nhỏ dựa trên chủng virus Vũ Hán và chủng đột biến D614G, tháng 9 tới sẽ thử nghiệm tiền lâm sàng.

Doanh nghiệp nỗ lực tối đa

Công ty Vabiotech đã bắt tay vào nghiên cứu vaccine phòng COVID-19 từ tháng 2-2020, sau khi Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương phân lập được virus. Sau bốn tháng nghiên cứu, giữa tháng 6 vừa qua công sức của các thành viên của dự án nghiên cứu, sản xuất vaccine phòng COVID-19 của công ty Vabiotech đã được đền đáp. Bởi dự án đã có kết quả bước đầu là vaccine có tính sinh miễn dịch khá cao. Với Vabiotech, kết quả này rất có có ý nghĩa bởi nó cho thấy dự án mà họ đang theo đuổi đang đi đúng hướng và đã cho kết quả đầu tiên.

Kết quả trên có được sau khi cuối tháng năm vừa qua hai lô mẫu huyết thanh của 50 con chuột đã tiêm vaccine phòng COVID-19 được Vabiotech gửi sang Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương để đánh giá.

Theo ông Đặng Đức Anh, Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, có bốn trong tám lô chuột được tiêm ngừa vaccine đã được đánh giá là có đáp ứng kháng thể, có thể ngừa được COVID-19. Đây là cơ sở để phát triển thành vaccine hoàn chỉnh.

Ông Đỗ Tuấn Đạt, chủ tịch Vabiotech cho biết, Vabiotech đã vượt tiến độ hai tháng trong giai đoạn một của dự án, cũng là giai đoạn quan trọng nhất trong quá trình nghiên cứu sản xuất vaccine phòng Covid-19. Ở giai đoạn tiếp theo, vaccine dự tuyển sẽ được phát triển thành vaccine hoàn chỉnh đủ tiêu chuẩn để sử dụng cho người. Để cho ra đời vaccine hoàn chỉnh cần 9-12 tháng nữa nhưng Vabiotech đang nỗ lực để rút ngắn thời gian này. So với mức trung bình 10 năm để phát triển các vaccine bình thường, thời gian 18-24 tháng để phát triển được một vaccine đã là một thành tựu đáng kể.

Cùng với Vabiotech, Viện vaccine và Sinh phẩm Y tế (IVAC) cũng là một trong bốn đơn vị của Việt Nam tham gia nghiên cứu, sản xuất vaccine COVID-19. Hiện nay mẫu vaccine ngừa COVID-19 đã được IVAC gửi sang Mỹ để đánh giá.

Theo ông Dương Hữu Thái, Viện trưởng IVAC, vaccine ngừa COVID-19 được viện này bắt tay với các đối tác cùng nghiên cứu từ tháng 5 vừa qua và đạt kết quả bước đầu tốt, chủng tốt, thử nghiệm trên dây chuyền tốt. Tuy nhiên, để đánh giá vaccine này có an toàn, có giá trị bảo vệ hay không thì còn phải có các bước đánh giá cụ thể từ rất nhiều cơ quan khác nhau.

Sau khi có kết quả bước đầu, tháng 7 vừa qua IVAC đã gửi mẫu vaccine sang Mỹ để đánh giá và dự kiến cuối tháng 8 này sẽ có kết quả đầu tiên. Theo ông Thái, nếu phản hồi từ Mỹ tích cực, IVAC sẽ chuẩn bị các bước tiếp theo để thử nghiệm lâm sàng trên người và nếu tất cả kết quả tốt, dự kiến cuối năm 2021 đơn vị này có thể sản xuất vaccine ngừa COVID-19. Song ông Thái cũng cho rằng việc gửi mẫu vaccine sang Mỹ chỉ là bước đầu và chưa thể nói trước được điều gì vào thời điểm này.

Ông Thái cho hay, vaccine được nghiên cứu tại IVAC sử dụng công nghệ nuôi cấy trên trứng gà có phôi với quy trình sản xuất tương tự sản xuất vaccine cúm đại dịch A/H5N. Có thể sử dụng nhà máy vaccine cúm đại dịch hiện có của IVAC để sản xuất. Dự kiến cuối năm nay IVAC có thể thử nghiệm vaccine ngừa Covid-19 trên người.

Được biết, hai nhà sản xuất vaccine ngừa COVID-19 còn lại của Việt Nam cũng đang nỗ lực nghiên cứu. Trong đó Công ty Nanogen đã sản xuất vaccine quy mô nhỏ dựa trên chủng virus từ Vũ Hán (Trung Quốc) và chủng đột biến, tháng 9-2020 sẽ thử nghiệm tiền lâm sàng.

Nói tại cuộc hội thảo về đẩy mạnh sản xuất vaccine ngừa Covid-19 được tổ chức gần đây, ông Nguyễn Thanh Long, quyền Bộ trưởng Bộ Y tế cho rằng: “Trong bối cảnh đại dịch đang diễn biến phức tạp tại nhiều quốc gia trên thế giới, việc nghiên cứu sản xuất và làm chủ nguồn cung cấp vaccine ngừa Covid-19 trong nước hết sức quan trọng".

Việc Việt Nam tham gia sản xuất vaccine phòng COVID-19 không chỉ dừng lại ở việc cho ra đời loại vaccine mà cả thế giới đang trông đợi. Mục tiêu lớn hơn được đặt ra là giúp tăng khả năng chủ động về vaccine cho Việt Nam.

Khi ta sản xuất được vaccine phòng COVID-19, một loại vaccine đại dịch. Nếu trong tương lai xuất hiện thêm chủng coronavirus mới gây đại dịch ở người, với công nghệ sẵn có trong tay, chỉ cần lắp ráp phần gien của chủng virus mới vào là rất nhanh sẽ cho ra đời loại vaccine mới.