Đột phá ngành thủy sản xuất khẩu nhờ khoa học công nghệ

Từ khâu nuôi trồng, đánh bắt đến chế biến và quản lý chất lượng, công nghệ đã trở thành chìa khóa giúp các doanh nghiệp Hải Phòng nâng cao năng lực cạnh tranh và chinh phục các thị trường quốc tế khó tính.

Đưa thủy sản hướng ngoại

Có thể nói, thành phố Hải Phòng hiện có hệ thống giao thông đồng bộ với đường bộ, đường sắt, đường biển và đường hàng không. Đây là lợi thế lớn để vận chuyển, lưu thông hàng hóa, đặc biệt là nông sản, thủy sản chế biến, vừa phục vụ thị trường trong nước, vừa phục vụ xuất khẩu.

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường: Với lợi thế nổi bật, khu vực phía đông (gọi là Hải Phòng cũ) có thế mạnh khai thác và chế biến thủy, hải sản. Kinh tế thủy sản luôn giữ vai trò ngành sản xuất chủ lực, với tốc độ tăng trưởng bình quân 1,7% mỗi năm. Hải Phòng đang hướng tới trở thành trung tâm chế biến thủy sản trọng điểm của cả nước, với trên 70% cơ sở chế biến đạt trình độ công nghệ sản xuất từ trung bình trở lên. Thành phố cũng có những doanh nghiệp chế biến thủy sản hiện đại, sở hữu tiềm lực kinh tế và trình độ quản lý ngang tầm quốc tế.

Theo kế hoạch thực hiện Đề án phát triển ngành chế biến thủy sản giai đoạn 2021–2030, Hải Phòng phấn đấu đến năm 2030 đạt mức tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu thủy, hải sản bình quân từ 4–5% mỗi năm.

Ông Ngô Việt Trường – Giám đốc Công ty TNHH Việt Trường cho biết: Doanh nghiệp đã có hơn 20 năm gắn bó với ngành nuôi trồng và chế biến thực phẩm từ thủy, hải sản. Đến nay, công ty đã đầu tư đội tàu lớn trực tiếp ra ngư trường Vịnh Bắc Bộ thu mua hải sản, đồng thời trang bị hệ thống máy móc hiện đại tại nhà máy để nâng cao năng lực sản xuất.

Nhờ đó, ở thị trường trong nước, sản phẩm của công ty đã có mặt tại nhiều hệ thống nhà hàng, khách sạn lớn. Còn trên thị trường quốc tế, sản phẩm đã chinh phục được những thị trường khó tính như Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore và Malaysia. Năm 2024, kim ngạch xuất khẩu thủy, hải sản của công ty đạt 13 triệu USD, tổng doanh thu đạt 25 triệu USD.

Theo ông Trường: Đối với các thị trường khó tính như Nhật Bản, châu Âu hay Mỹ, doanh nghiệp chúng tôi phải tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn quốc tế như HACCP, BRC, BAP cùng nhiều quy chuẩn riêng mà khách hàng yêu cầu. Từ khâu kiểm soát nguyên liệu tại vùng đánh bắt, vùng nuôi trồng cho đến quy trình chế biến, tất cả đều được quản lý chặt chẽ để đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm cho sản phẩm xuất khẩu.

Ứng dụng công nghệ trong nuôi trồng và khai thác

Với lợi thế tự nhiên từ vùng biển trù phú, cùng sự đầu tư mạnh mẽ vào cơ sở hạ tầng và công nghệ hiện đại, ngành thủy sản Hải Phòng không chỉ đáp ứng nhu cầu trong nước mà còn chinh phục nhiều thị trường khó tính trên thế giới như Nhật Bản, Mỹ, và châu Âu. Đây là động lực quan trọng, góp phần đưa kinh tế Hải Phòng ngày càng phát triển bền vững.

Được biết, hiện nay nhiều doanh nghiệp nuôi trồng thủy sản của Hải Phòng đang dần chuyển đổi từ phương pháp truyền thống sang mô hình nuôi trồng công nghệ cao (aquaculture technology). Các trang trại nuôi tôm, cá hiện đại đã tích hợp hệ thống giám sát tự động để kiểm soát các yếu tố môi trường như nhiệt độ, độ pH, oxy hòa tan và độ mặn. Dữ liệu này được truyền về trung tâm điều khiển, cho phép người nuôi điều chỉnh kịp thời, từ đó tối ưu hóa môi trường sống cho thủy sản, giảm thiểu rủi ro dịch bệnh và nâng cao năng suất.

Ngoài ra, một số doanh nghiệp tiên phong còn ứng dụng công nghệ sinh học trong sản xuất con giống và thức ăn. Việc sử dụng các chế phẩm sinh học, men vi sinh và thức ăn bổ sung đã giúp tăng cường sức đề kháng cho thủy sản, đồng thời giảm thiểu việc sử dụng kháng sinh. Điều này không chỉ giúp sản phẩm đạt chất lượng cao mà còn đáp ứng các tiêu chuẩn nghiêm ngặt về an toàn thực phẩm của các thị trường xuất khẩu như Nhật Bản, châu Âu và Mỹ.

Trong lĩnh vực khai thác, ngư dân Hải Phòng đang được trang bị các thiết bị hiện đại như máy định vị vệ tinh GPS, máy dò cá sử dụng sóng âm (sonar) và hệ thống liên lạc tiên tiến. Những công cụ này giúp ngư dân xác định chính xác ngư trường, tối ưu hóa việc đánh bắt, đảm bảo an toàn cho tàu thuyền và tiết kiệm nhiên liệu.

Thời gian qua, thành phố đã tập trung quyết liệt trong công tác chống khai thác IUU, hiện đại hóa đội tàu, đưa hoạt động quản lý đi vào nền nếp, với 100% tàu cá đã được lắp đặt thiết bị giám sát hành trình VMS.

Được biết, thời gian qua vấn đề khai thác bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định) từ Liên minh châu Âu (EU) đã gây ra nhiều khó khăn cho ngành thủy sản Việt Nam. Theo ông Ngô Việt Trường, Giám đốc Công ty TNHH Việt Trường, từ năm 2019 đến nay, doanh nghiệp gần như không thể có được xác nhận, chứng nhận để xuất khẩu một số mặt hàng thủy sản sang thị trường EU.

Ông Ngô Việt Trường bày tỏ mong muốn Nhà nước, Chính phủ và các bộ, ban ngành cùng đồng hành với doanh nghiệp và địa phương để giải quyết vấn đề này. Ông nhấn mạnh rằng cần có sự đồng bộ từ các cấp, từ người dân đến doanh nghiệp, để ngư dân tuân thủ các quy định về khai thác hợp pháp. Điều này sẽ giúp các doanh nghiệp chế biến như Công ty TNHH Việt Trường có đủ nguồn nguyên liệu hợp pháp, đủ điều kiện để xuất khẩu trở lại thị trường EU, vốn đã bị gián đoạn trong nhiều năm.

Để gỡ bỏ thẻ vàng IUU, cần có sự quyết liệt và phối hợp chặt chẽ giữa các cấp, ngành nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp, gỡ bỏ những vướng mắc khi xin cấp phép xuất khẩu sang thị trường châu Âu.

Vì vậy, để nông sản, thủy hải sản Việt Nam tự tin nâng cao năng lực cạnh tranh và chinh phục thị trường quốc tế, bên cạnh nỗ lực của doanh nghiệp, rất cần có cơ chế, chính sách đồng bộ từ các cơ quan quản lý, sự hỗ trợ của chính quyền địa phương, cùng sự đồng hành tích cực của các ngân hàng, tổ chức tín dụng, nhằm tháo gỡ những khó khăn trong thời gian tới.

Sau hợp nhất, thành phố Hải Phòng mới trở thành một trong những địa phương có diện tích nông nghiệp thủy hải sản lớn hàng đầu khu vực đồng bằng sông Hồng. Những ưu thế đa dạng sản phẩm, khả năng ứng dụng công nghệ cao, và đặc biệt là sự kết nối chặt chẽ với hạ tầng logistics và công nghiệp chế biến sẽ là động lực mạnh mẽ để Hải Phòng phát triển một nền nông nghiệp thủy hải sản hàng hóa hiện đại, bền vững, tham gia chuyên sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Theo Tiến sỹ Nguyễn Thúy Hồng – Phó Trưởng khoa kinh tế Trường Đại học Hàng Hải Việt Nam: Việc ứng dụng khoa học công nghệ đã tạo ra một cuộc cách mạng trong ngành thủy, hải sản của Hải Phòng. Từ các trang trại nuôi trồng hiện đại đến các nhà máy chế biến tự động, mỗi bước đi đều được định hướng bởi công nghệ.

Điều này không chỉ giúp nâng cao chất lượng sản phẩm, tăng năng suất lao động mà còn xây dựng được uy tín và thương hiệu cho thủy sản Việt Nam trên thị trường quốc tế. Hải Phòng đang và sẽ tiếp tục khẳng định vị thế là một trong những trung tâm thủy sản công nghệ cao, đóng góp mạnh mẽ vào sự phát triển kinh tế bền vững của thành phố và đất nước.