EU đẩy mạnh khai thác thị trường ASEAN

Indonesia và Liên minh châu Âu (EU) đã ký Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện Indonesia-EU (CEPA). Theo đó, hai bên sẽ xóa bỏ thuế quan đối với mọi hoạt động thương mại, dự kiến sẽ có hiệu lực từ tháng 1/2027, khi EU tìm cách đưa thêm nhiều quốc gia Đông Nam Á vào hiệp định này.

Thỏa thuận đối tác kinh tế toàn diện đánh dấu một cột mốc quan trọng sau gần một thập kỷ đàm phán và dự kiến ​​sẽ thúc đẩy dòng vốn đầu tư và làm sâu sắc hơn quan hệ kinh tế, với giá trị ước tính là 21 nghìn tỷ USD.

Bộ trưởng Điều phối Kinh tế Indonesia Airlangga Hartarto cho biết, thỏa thuận hiện sẽ được chuyển sang giai đoạn phê chuẩn tại quốc hội ở cả hai khu vực.

Thỏa thuận này sẽ xóa bỏ hơn 98% thuế quan, cũng như loại bỏ hầu hết các rào cản thương mại và mở ra các kênh đầu tư mới. Đối với Jakarta, điều này mang lại động lực rất cần thiết cho hoạt động xuất khẩu trong bối cảnh hàng hóa của Indonesia phải đối mặt với mức thuế quan lên tới 19% từ Hoa Kỳ.

Indonesia đang ưu tiên xuất khẩu các mặt hàng thâm dụng lao động như dầu cọ, dệt may và giày dép sang thị trường châu Âu, trong khi các ngành công nghiệp của EU bao gồm nông sản, thực phẩm, ô tô và hóa chất sẽ được hưởng lợi từ việc tiếp cận thị trường rộng lớn hơn.

Ông Airlangga lưu ý rằng những lo ngại về dầu cọ Indonesia, vốn phải đối mặt với các rào cản phi thuế quan ở châu Âu về các vấn đề môi trường, đã được giải quyết thông qua việc công nhận lẫn nhau về các tiêu chuẩn.

Hiệp định này cũng mở đường cho sự hợp tác chặt chẽ hơn trong các lĩnh vực mới nổi như xe điện, dược phẩm và điện tử, đồng thời đảm bảo các nguyên liệu thô quan trọng cho công nghệ xanh và công nghệ số.

Thuế nhập khẩu ô tô 50% hiện tại của Indonesia sẽ được loại bỏ dần trong vòng 5 năm, mở ra cơ hội cho xuất khẩu ô tô từ EU và khuyến khích đầu tư dài hạn vào xe điện. Các nhà xuất khẩu EU dự kiến ​​sẽ tiết kiệm được hơn 600 triệu euro (908,4 triệu đô la Singapore) mỗi năm tiền thuế hải quan đối với các lô hàng xuất khẩu sang Indonesia.

Indonesia là quốc gia ASEAN thứ ba ký kết hiệp định thương mại tự do với EU, sau Singapore và Việt Nam. Theo Ủy viên An ninh Kinh tế và Thương mại EU Maros Sefcovic, thỏa thuận này định vị Jakarta là đối tác chủ chốt trong nỗ lực đa dạng hóa chuỗi cung ứng của khối, đặc biệt là đối với nguyên liệu thô, đồng thời mở ra thị trường mới cho 280 triệu người tiêu dùng.

Điều này diễn ra trong bối cảnh Hoa Kỳ áp thuế 15% đối với hầu hết hàng xuất khẩu của EU, đối tác thương mại lớn nhất của khối.

Ông cho biết thêm rằng EU cũng đang đàm phán với Thái Lan, Philippines và Malaysia - những nước đã bày tỏ sự quan tâm đến việc tham gia hiệp định này.

Ông Sefcovic cho biết: “Trong một thế giới với chủ nghĩa bảo hộ gia tăng và chuỗi cung ứng mong manh, khi nhiều nước hướng nội, quan hệ đối tác kinh tế toàn diện này sẽ gửi đi một tín hiệu rõ ràng rằng EU và Indonesia đang lựa chọn sự cởi mở và hợp tác để nâng cao khả năng cạnh tranh, tạo việc làm và xây dựng khả năng phục hồi”.

Kim ngạch thương mại giữa hai đối tác đã rất đáng kể. Năm 2024, kim ngạch thương mại hàng hóa vượt 27 tỷ euro, trong đó Indonesia đạt thặng dư thương mại, trong khi xuất khẩu dịch vụ của EU tăng gần 9 tỷ euro. Đầu tư của châu Âu vào Indonesia đã vượt 25 tỷ euro; tuy nhiên, nền kinh tế lớn nhất Đông Nam Á vẫn chỉ là đối tác thương mại lớn thứ năm của EU trong khu vực.

Hiệp định CEPA cũng được xem là một bước ngoặt quan trọng, tạo tiền đề cho việc thúc đẩy thương mại song phương và mở rộng ảnh hưởng của EU tại Đông Nam Á.

Các chuyên gia nhận định, EU ký kết CEPA với Indonesia đã mở ra nhiều cơ hội mới. Thỏa thuận này không chỉ giúp giảm thuế quan đối với một loạt các mặt hàng, mà còn đặt ra các tiêu chuẩn cao hơn về lao động, môi trường và quản trị. Indonesia với dân số đông đảo và nền kinh tế phát triển nhanh chóng, sẽ có lợi thế cạnh tranh lớn trong việc xuất khẩu các sản phẩm như dầu cọ, cao su và dệt may sang thị trường EU. Điều này không chỉ giúp Indonesia tăng kim ngạch xuất khẩu mà còn nâng cao vị thế của quốc gia này trong khu vực ASEAN.

Tuy nhiên, thỏa thuận này cũng mang lại những thách thức nhất định. Đối với các quốc gia ASEAN khác, đặc biệt là các nền kinh tế đang phát triển như Việt Nam và Thái Lan, việc thiếu một hiệp định tương tự với EU có thể tạo ra một rào cản nhất định.

Dù vậy, thỏa thuận thương mại EU-Indonesia cũng có thể là động lực để các quốc gia ASEAN khác đẩy mạnh đàm phán các hiệp định thương mại song phương với EU. Việc EU tiếp tục mở rộng các hiệp định thương mại với các quốc gia ASEAN khác sẽ tạo ra một môi trường cạnh tranh lành mạnh hơn, đồng thời thúc đẩy các quốc gia trong khu vực nâng cao tiêu chuẩn sản xuất, tuân thủ các quy định về bền vững và trách nhiệm xã hội.

Trong bối cảnh này, tiềm năng hợp tác giữa EU và toàn bộ khu vực Đông Nam Á vẫn rất lớn. EU cần tiếp tục thúc đẩy các cuộc đàm phán thương mại với các quốc gia ASEAN khác để tạo ra một sân chơi công bằng, đồng thời giúp các nền kinh tế trong khu vực phát triển bền vững.

Khi các quốc gia ASEAN cùng nhau hợp tác và đối thoại với EU cũng sẽ giúp tăng cường tiếng nói chung, tạo ra một khu vực thương mại tự do và hội nhập sâu rộng hơn với thế giới.