Gắn bảo tồn di sản với phát triển du lịch văn hóa bền vững

Đó là khẳng định của Phó Thủ tướng Chính phủ Mai Văn Chính tại Lễ đón nhận Bằng UNESCO ghi danh Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc là Di sản văn hóa thế giới mới đây.

Không gian di sản liên hoàn, thống nhất

Từ khi Quần thể danh thắng Tràng An được công nhận là Di sản thế giới vào năm 2014, đến nay sau 11 năm, Việt Nam tiếp tục có thêm Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc được UNESCO công nhận là Di sản thế giới thứ 9 của Việt Nam. Đây không chỉ là sự công nhận đối với các giá trị lịch sử, văn hóa và cảnh quan đặc sắc, mà còn là sự ghi nhận giá trị nổi bật toàn cầu của không gian văn hóa sống, nơi tư tưởng, tín ngưỡng và thực hành văn hóa đang được tiếp nối trong đời sống đương đại.

Việc UNESCO ghi danh Quần thể Di tích và Danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc là sự công nhận quốc tế đối với giá trị nổi bật toàn cầu được về một không gian văn hóa - lịch sử - tâm linh đặc sắc, gắn với Phật giáo Trúc Lâm trong mối liên hệ đặc biệt với di sản triều Trần và cảnh quan thiên nhiên của dãy núi Yên Tử. Đồng thời là kết quả của sự nỗ lực, cố gắng bền bỉ của các địa phương gồm: Hải Phòng, Quảng Ninh, Bắc Ninh trong việc xây dựng hồ sơ di sản.

Nhấn mạnh về giá trị đặc biệt của Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc, Phó Thủ tướng Chính phủ Mai Văn Chính cho biết, Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc là một không gian di sản liên hoàn, thống nhất, phản ánh trọn vẹn quá trình hình thành, phát triển và lan tỏa của một hệ giá trị văn hóa - tinh thần đặc sắc của Việt Nam. Đây là nơi kết tinh hài hòa giữa di sản vật thể và phi vật thể, giữa cảnh quan thiên nhiên, kiến trúc, lịch sử và đời sống tín ngưỡng, tâm linh của dân tộc.

“Sự gắn kết chặt chẽ giữa 3 địa phương đã tạo nên một mô hình phối hợp liên tỉnh hiệu quả trong bảo tồn và phát huy di sản văn hóa, phù hợp với các yêu cầu và chuẩn mực quốc tế của UNESCO. Đồng thời, mở ra những kinh nghiệm quý báu cho Việt Nam trong việc xây dựng và quản lý các di sản thế giới có tính chất liên vùng trong thời gian tới”, Phó Thủ tướng Chính phủ Mai Văn Chính nhấm mạnh.

Còn ông Jonathan Baker - Trưởng Đại diện UNESCO tại Việt Nam khẳng định, sự kiện công nhận Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc là Di sản văn hóa thế giới không chỉ tôn vinh những giá trị văn hóa và tinh thần đặc biệt của quần thể di sản, mà còn khẳng định cam kết mạnh mẽ, bền bỉ của Việt Nam trong công tác bảo tồn di sản và thúc đẩy phát triển bền vững.

“Tôi mong rằng Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc sẽ là ngọn hải đăng của niềm tự hào văn hóa và là cầu nối đối thoại giữa Việt Nam và thế giới và di sản này sẽ truyền cảm hứng cho các thế hệ tương lai trân trọng giá trị văn hóa và gìn giữ những lý tưởng hòa bình, hài hòa mà vùng đất thiêng liêng này đại diện”, ông Jonathan Baker nhấn mạnh.

Phát triển du lịch văn hóa bền vững

Trải dài trên ba tỉnh, thành phố gồm: Hải Phòng, Quảng Ninh, Bắc Ninh, Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc bao gồm những dãy núi hùng vĩ, suối nước trong lành, những ngôi chùa cổ kính, am thiền, tuyến đường hành hương và cảnh quan danh thắng đặc sắc.

Để tiếp tục bảo vệ, phát huy những giá trị di sản nói chung và giá trị nổi bật toàn cầu của Di sản thế giới Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc nói riêng, Phó Thủ tướng Chính phủ Mai Văn Chính khẳng định, Chính phủ Việt Nam cam kết sẽ bảo vệ nghiêm ngặt tính toàn vẹn, xác thực và giá trị nổi bật toàn cầu của Di sản theo các tiêu chí và khuyến nghị của UNESCO. Thực hiện quản lý tổng thể, liên ngành, liên vùng, bảo đảm hài hòa giữa bảo tồn di sản, bảo vệ môi trường và phát triển kinh tế - xã hội bền vững. Đồng thời, phát huy vai trò của cộng đồng địa phương, các tổ chức tôn giáo và các chủ thể văn hóa trong việc gìn giữ và trao truyền các giá trị di sản.

Bên cạnh đó, gắn bảo tồn di sản với phát triển du lịch văn hóa bền vững, có trách nhiệm, góp phần không ngừng nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân. Cũng như tiếp tục hoàn thiện thể chế, chính sách, tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước đối với di sản, đồng thời khuyến khích và tạo điều kiện để các địa phương trong vùng di sản, trước hết là Quảng Ninh, Bắc Ninh và Hải Phòng phát huy tinh thần đoàn kết, chủ động, sáng tạo trong việc phối hợp quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị di sản.

Phó Thủ tướng Chính phủ Mai Văn Chính cũng yêu cầu Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phát huy vai trò cơ quan quản lý nhà nước về di sản văn hóa, tiếp tục hướng dẫn 3 địa phương tập trung triển khai 5 nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm đã được Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chỉ đạo trực tiếp tại Chương trình công bố giá trị nổi bật toàn cầu Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc vào tháng 8/2025 tại Khu di sản.

Về phía các địa phương, Phó Thủ tướng Chính phủ yêu cầu cần xác định rõ trách nhiệm để thực hiện cơ chế phối hợp liên tỉnh thực chất, thường xuyên và hiệu quả. Xây dựng Kế hoạch cụ thể để triển khai đầy đủ các khuyến nghị của Ủy ban Di sản Thế giới tại Kỳ họp lần thứ 47, nhất là phát huy hơn nữa vai trò trung tâm của cộng đồng trong gìn giữ, thực hành và lan toả các giá trị tinh thần Phật giáo Trúc Lâm.

Phó Thủ tướng Chính phủ cũng bày tỏ tin tưởng, sự phối hợp chặt chẽ, hiệu quả của các địa phương trong vùng di sản, Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc sẽ tiếp tục được bảo tồn bền vững, phát huy hiệu quả, góp phần làm rạng danh nền văn hiến Việt Nam và đóng góp tích cực vào kho tàng di sản chung của nhân loại.

Đại diện cho các địa phương sở hữu di sản này, ông Bùi Văn Khắng – Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh cho biết, tỉnh Quảng Ninh, TP Hải Phòng, tỉnh Bắc Ninh sẽ phát huy cao độ tinh thần trách nhiệm, tổ chức quản lý Di sản theo đúng quy định của pháp luật và Công ước bảo vệ Di sản văn hóa của Ủy ban Di sản Thế giới. Đảm bảo vừa bảo tồn nguyên vẹn các giá trị, vừa phát huy sáng tạo và hài hòa trong bối cảnh phát triển bền vững. Đồng thời, biến những giá trị truyền thống thành nguồn lực nội sinh mạnh mẽ, góp phần xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, là động lực phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới.

“Tỉnh Quảng Ninh, tỉnh Bắc Ninh và TP Hải Phòng tin tưởng rằng, Quần thể di tích và Danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc sẽ tiếp tục tỏa sáng, không chỉ là biểu tượng văn hóa, tâm linh của Việt Nam, mà còn là điểm đến hấp dẫn của du khách trong và ngoài nước, là nơi khơi dậy giá trị hòa bình, nhân văn, trí tuệ luôn được tỏa sáng và trường tồn cùng dân tộc Việt Nam anh hùng”, ông Bùi Văn Khắng khẳng định.