Gãy cánh quạt tại Điện gió Hòa Bình 5: Nỗi bất an của nhà đầu tư?

Thiệt hại hàng trăm tỷ đồng, vẫn chưa thể khôi phục

Theo nội dung báo cáo của chủ đầu tư gửi đến Ủy ban nhân dân tỉnh Bạc Liêu, ngay sau sự cố, chủ đầu tư đã phối hợp với nhà sản xuất tuabin và các đơn vị liên quan tổ chức nhiều cuộc điều tra, giám định liên quan đến kết cấu thiết bị, yếu tố kỹ thuật và quá trình vận hành. Tuy nhiên, sau hơn một năm, quá trình xác minh vẫn rơi vào bế tắc khi các bên liên quan chưa thể đưa ra kết luận chính thức về nguyên nhân sự cố, khiến việc khắc phục và đưa tuabin trở lại vận hành vẫn bị đình trệ.

Chia sẻ với các cơ quan chức năng nhà đầu tư Nhà máy Điện gió Hòa Bình 5 cho biết, sự cố đổ gãy tháp tuabin gió số 8 xảy ra ngày 01/3/2024 đã gây ra thiệt hại nặng nề cho doanh nghiệp. May mắn là đã không có tổn thất thiệt hại về người. Sau sự cố, nhà sản xuất thiết bị cũng đã thay thế một số linh kiện tại các tuabin gió còn lại để ngăn ngừa sự cố tương tự. Tuy nhiên, sự cố đã gây ra tổn thất tài sản rất lớn, ước tính chi phí thu dọn mặt bằng và lắp đặt, khôi phục lại tuabin khoảng 160 tỉ đồng, tính thêm chi phí tổn thất do không thể phát điện, gián đoạn sản xuất, tổng khoảng 200 tỉ đồng.

Thông tin về quá trình khắc phục sự cố trong các báo cáo với các Cơ quan chính quyền địa phương chủ đầu tư cho biết: Ngay sau khi sự cố xảy ra, Công ty đã nhanh chóng thông báo tới chính quyền địa phương để phối hợp bảo vệ hiện trường và đánh giá sơ bộ thiệt hại về người và tài sản. Đồng thời, tổ chức các cuộc họp khẩn với nhà sản xuất tuabin (cũng là đơn vị vận hành), nhằm bước đầu xác định nguyên nhân. Qua kiểm tra, các bên thống nhất nhận định sơ bộ sự cố bắt nguồn từ việc gãy toàn bộ 112 bulong liên kết giữa đốt tháp số 5 và 6. Trên cơ sở đó, toàn bộ các tuabin còn lại đã được yêu cầu tạm dừng để kiểm tra hệ thống bulong.

Cũng theo báo cáo của chủ đầu tư, mong muốn các cấp, các ngành quản lý từ Trung ương (Bộ Công Thương, Bộ Khoa học công nghệ, các tổ chức trong và ngoài nước … hỗ trợ về pháp lý, tiêu chuẩn/quy chuẩn, kinh nghiệm để giám định nguyên nhân gây ra sự cố).

Về công tác khắc phục hậu quả, đến nay, chủ đầu tư đã hoàn tất việc hỗ trợ cho các hộ dân bị ảnh hưởng bởi sự cố. Đồng thời, toàn bộ các mảnh vỡ của tuabin bị đổ đã được thu dọn để phục vụ công tác điều tra nguyên nhân. Song song đó, doanh nghiệp vẫn đang tiếp tục làm việc với các bên liên quan gồm nhà sản xuất, thiết bị, đơn vị giám sát và nhà thầu lắp đặt nhằm làm rõ nguyên nhân thực sự dẫn đến sự cố đổ sập tuabin.

“Chi phí để lắp đặt và đưa một tuabin gió mới vào vận hành hiện nay rất lớn, khiến tiến độ khắc phục bị kéo dài. Giá tuabin do nhà sản xuất cung cấp đã tăng đáng kể so với thời điểm cách đây 4 năm. Ngoài ra, việc nhập khẩu tuabin thay thế còn phải chịu mức thuế chống bán phá giá lên tới 97% đối với cột tháp. Chưa kể đến các chi phí nạo vét luồng lạch, làm bến tạm, sửa chữa cầu đường – tất cả đều rất tốn kém”, đại diện doanh nghiệp cho biết.

Trước những lo ngại từ phía nhà đầu tư và sự quan tâm đặc biệt của cộng đồng doanh nghiệp năng lượng về sự cố nghiêm trọng tại Nhà máy điện gió Hòa Bình 5, phóng viên đã có cuộc trao đổi với đại diện của nhà sản xuất tuabin, cũng là đơn vị phụ trách vận hành, bảo trì cho dự án.

Trao đổi về nguyên nhân sự cố và trách nhiệm liên quan đến chất lượng thiết bị cũng như công tác bảo trì, đại diện nhà sản xuất cho biết: “Chúng tôi chỉ có nhiệm vụ chứng minh công ty chúng tôi vô tội, chứ không có nghĩa vụ đi tìm kiếm ai là người có tội”.

Tuy nhiên khi được PV đề nghị cung cấp tài liệu theo sự chứng minh này, đại diện nhà sản xuất từ chối với lý do “trong khuôn khổ hợp đồng đã ký kết giữa các bên, có những điều khoản cần bảo mật thông tin nên không thể công khai”. Về vấn đề này, PV sẽ tiếp tục làm rõ với chủ đầu tư và các bên có liên quan.

Khuyến nghị từ chuyên gia

Theo các chuyên gia kỹ thuật năng lượng, mỗi tuabin gió là một tổ máy phát điện độc lập khác biệt với các tuabin thủy điện hay nhiệt điện truyền thống do phần phát điện ở trên cao trên 100m so với mặt đất. Do đó nhà đầu tư cùng nhà sản xuất, các nhà thầu liên quan cần nỗ lực điều tra, xác định được nguyên nhân gốc rễ vấn đề nhằm rút kinh nghiệm cho quá trình thiết kế, chế tạo, lắp đặt, vận hành ở các dự án tiếp theo.

“Một trụ điện gió đổ sập không chỉ gây thiệt hại riêng lẻ mà còn tiềm ẩn rủi ro dây chuyền đến toàn bộ dự án. Điều cần thiết là nhanh chóng điều tra nguyên nhân đến cùng, để có thể rút kinh nghiệm trong thiết kế, giám sát và vận hành ở các dự án khác”, chuyên gia năng lượng Lê Văn Tùng (TPHCM) nhận định.

Ông cũng kiến nghị các cơ quan quản lý Nhà nước cần ban hành quy chuẩn riêng về thiết bị điện gió, đặc biệt là vật liệu chế tạo phù hợp với môi trường khí hậu Việt Nam và các tiêu chí vận hành an toàn, quy định nghiệm thu lắp đặt đưa thiết bị vào vận hành nhằm đảm bảo sự ổn định và an toàn của hệ thống điện và an toàn cho người lao động. “Không thể để thị trường phát triển nóng trong khi kiểm nghiệm tiêu chuẩn kỹ thuật lại chạy theo phía sau”, ông Tùng nói thêm.

Trong bối cảnh Việt Nam theo đuổi mục tiêu chuyển dịch năng lượng và phát triển bền vững, những bài học từ sự cố Điện gió Hòa Bình 5 cần được nhìn nhận nghiêm túc. Câu trả lời không chỉ nằm ở nguyên nhân kỹ thuật, mà còn ở trách nhiệm quản lý chất lượng và khung chính sách chưa theo kịp tốc độ phát triển của ngành điện gió. Từ sự cố này các nhà đầu tư dự án điện gió cũng rất quan tâm đến quá trình xác định nguyên nhân thực sự gây đổ gãy, vì đây là sự cố nghiêm trọng xảy ra đầu tiên ở Việt Nam và hy hữu trên thế giới.

Để có kết luận cuối cùng từ các bên và từ các cơ quan chuyên môn để cung cấp tới bạn đọc, các đơn vị quan tâm, PV sẽ tiếp tục theo dõi để cung cấp thêm thông tin.