Gửi bình luận
Nhìn nhận và đánh giá về một số quy định quản lý trong lĩnh vực năng lượng tái tạo, các chuyên gia cho rằng, cơ hội đang nghiêng nhiều về các doanh nghiệp ngoại.
Theo đó, Nghị định 58/2025/NĐ-CP (Nghị định 58) vừa được Chính phủ ban hành ngày 03/3/2025 quy định nhà đầu tư ngoại muốn tham gia đấu thầu điện gió ngoài khơi, phải đáp ứng một số điều kiện, trong đó, có sự tham gia tối thiểu 5% vốn điều lệ từ doanh nghiệp trong nước, tức doanh nghiệp ngoại sẽ được nắm tối đa 95% vốn điều lệ khi tham gia dự án. Trước những quy định này, các chuyên gia cho rằng, nếu nhà đầu tư nội không chủ động nguồn tài lực thì nguy cơ doanh nghiệp nội sẽ thua trên sân nhà là điều hoàn toàn có thể xảy ra.
Lợi thế nghiêng về nhà đầu tư ngoại
Cụ thể, theo Nghị định 58, nhà đầu tư ngoại phải có kinh nghiệm trong việc đầu tư phát triển ít nhất 1 dự án điện gió ngoài khơi được vận hành khai thác tại Việt Nam hoặc các nước trên thế giới, gồm trực tiếp đầu tư hoặc góp vốn đầu tư tối thiểu là 15% tổng mức đầu tư dự án và tỷ lệ vốn chủ sở hữu trên phần vốn góp tham gia dự án tối thiểu 20%. Nếu không góp vốn thì phải là đơn vị thực hiện một trong các hoạt động như quản lý dự án, thiết kế, thi công xây dựng.
Trường hợp nhiều nhà đầu tư liên danh thì điều kiện về kinh nghiệm được tính bằng tổng kinh nghiệm của các thành viên trong liên danh.
Trong dự án điện gió ngoài khơi sẽ triển khai tại Việt Nam cũng phải có sự tham gia của doanh nghiệp trong nước với mức tham gia tối thiểu là 5% vốn điều lệ hoặc tổng số cổ phần có quyền biểu quyết trong doanh nghiệp thực hiện dự án. Các doanh nghiệp trong nước này cũng phải là doanh nghiệp có 100% vốn nhà nước hoặc có sự tham gia của doanh nghiệp nhà nước chiếm trên 50% vốn điều lệ hoặc có tổng số cổ phần có quyền biểu quyết.
Nhìn nhận và đánh giá về một số quy định quản lý trong lĩnh vực năng lượng tái tạo, trong đó có Nghị định 58, các chuyên gia và doanh nghiệp cho rằng, cơ hội đang nghiêng nhiều về các doanh nghiệp ngoại có tiềm lực tài chính hơn là các doanh nghiệp nội hiện nay.
Theo đại diện các doanh nghiệp năng lượng tái tạo, mặc dù theo Nghị định 58 có quy định nhà đầu tư nước ngoài muốn làm dự án điện gió ngoài khơi phải cam kết sử dụng nhân lực, hàng hóa, dịch vụ của nhà cung cấp trong nước trong quá trình thực hiện đầu tư, xây dựng và vận hành dự án trên nguyên tắc bảo đảm cạnh tranh về giá cả, chất lượng, tiến độ và khả năng sẵn có. Song, với tiềm lực tài chính và kinh nghiệp thì đây không phải là vấn đề quá khó đối với doanh nghiệp ngoại.
Trong khi, đối với nhà đầu tư trong nước muốn tham gia đầu tư, đấu thầu dự án điện gió ngoài khơi cũng phải đáp ứng các điều kiện. Cụ thể, về năng lực tài chính, phần vốn trong dự án tối thiểu 5% tổng mức đầu tư dự án dự kiến và tỷ lệ vốn chủ sở hữu trên phần vốn góp tham gia dự án tối thiểu 20%. Ngoài ra, quy định còn yêu cầu doanh nghiệp phải có kinh nghiệm trong việc đầu tư phát triển ít nhất 1 dự án năng lượng được vận hành khai thác tại Việt Nam hoặc các nước trên thế giới, gồm trực tiếp đầu tư hoặc góp vốn đầu tư theo tỷ lệ được quy định hoặc đã từng thực hiện một trong các hoạt động như quản lý dự án, thiết kế, thi công xây dựng...
Bên cạnh đó, với dự án điện gió ngoài khơi bán điện lên hệ thống điện quốc gia, trừ các dự án được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận chủ trương đầu tư đồng thời chấp thuận nhà đầu tư thì đều thực hiện theo quy định pháp luật về đầu tư, đấu thầu, điện lực. Và với quy định này, lợi thế sẽ nghiêng về nhà đầu tư ngoại hơn nhà đầu tư nội địa.
Nhà đầu tư nội mong chính sách ưu đãi vốn
Liên quan điều kiện nhà đầu tư thực hiện dự án điện gió ngoài khơi quy định tại Nghị định 58, chia sẻ với PV Diễn đàn Doanh nghiệp, ông Hoàng Ngọc Quy – Giám đốc phát triển dự án Tập đoàn HBRE cho rằng, để triển khai thực hiện mục tiêu phát triển điện gió ngoài khơi đến năm 2030 trên cả nước đạt 6.000MW, Quốc hội và Chính phủ đã khẩn trương ban hành hành lang pháp lý để thực hiện như việc sửa đổi Luật Điện lực và đặc biệt ban hành Nghị định 58/2025/NĐ-CP ngày 03/3/2025 vừa qua. Theo đó, nhà đầu tư nước ngoài cũng đã chính thức được "mở cửa" và cạnh tranh sòng phẳng với nhà đầu tư trong nước. Và đây cũng sẽ là những áp lực rất lớn đối với nhà đầu tư nội địa, kể cả về tài lực cũng như kinh nghiệm triển khai dự án.
“Để chủ động và không thua trên sân nhà khi phải cạnh tranh sòng phẳng với các "ông lớn" về đầu tư điện gió ngoài khơi như Orsted, Equinor, CIP... khi luật cho phép nhà đầu tư ngoại nắm giữ đến 95% tổng vốn điều lệ của doanh nghiệp thực hiện dự án thì doanh nghiệp Việt Nam cần hợp tác, ngồi lại để phát huy tối đa thế mạnh của mỗi doanh nghiệp đặc biệt thế mạnh trong nước đã có, như: kinh nghiệm phát triển, xây dựng, quản lý, đầu tư dự án điện gió trên bờ, gần bờ vừa qua. Bên cạnh đó, cần phát huy thế mạnh về công nghiệp chế tạo thân tuabin gió, trạm biến áp trên biển... thì mới có khả năng cạnh tranh sòng phẳng và khắc phục điểm yếu hơn về vốn, kinh nghiệm thực hiện điện gió ngoài khơi của nhà đầu tư ngoại”, ông Quy chia sẻ.
Cũng theo ông Quy, một điểm mà các doanh nghiệp Việt Nam cũng cần lưu lý là: qua các dự án điện gió, điện mặt trời đã thực hiện vừa qua cho thấy, đa số các dự án đều có nguồn vốn đầu tư từ nước ngoài vì lợi thế nguồn vốn ngoại lãi suất ưu đãi, thấp hơn nhiều so với nguồn vốn vay trong nước. Chưa kể, quy mô tín dụng vốn trong nước dành cho ngành năng lượng tái tạo còn hạn chế. Trong khi, vốn đầu tư điện gió ngoài khơi rất lớn cũng là một trong những áp lực đối với các doanh nghiệp nội.
Vì vậy, ông Quy cho rằng, nếu Chính phủ không có những cơ chế, chính sách tháo gỡ, khơi thông nguồn vốn vay cho các doanh nghiệp trong nước đầu tư điện gió ngoài khơi về quy mô tín dụng, lãi suất… thì nguy cơ doanh nghiệp nội thua trên sân nhà là rất rõ.
