Ba kịch bản giá dầu thô thế giới

Theo Công ty Chứng khoán Tiên Phong (TPS), tính từ đầu năm đến hết ngày 23/11/2023, giá dầu thô Brent trung bình thiết lập ở mức 83 USD/thùng, giảm 19,6% so với mức giá trung bình của năm 2022.

Sau khi lập đỉnh vào tháng 9/2023 ở mức 92 USD/thùng, giá dầu thô Brent trung bình trên thị trường giao ngay đã hạ nhiệt xuống còn 89 USD/thùng trong tháng 10 và giảm về 82 USD/thùng trong tháng 11. Giá hợp đồng tương lai dầu Brent cũng đã giảm xuống mức thấp nhất trong 4 tháng qua, khoảng 80 USD/thùng từ đầu tháng 11.

Trong ngắn hạn, có 3 lý do chính giải thích cho đà giảm của thị trường dầu thô bao gồm: Việc bán tháo đột ngột diễn ra khi mối lo ngại của thị trường chuyển từ rủi ro nguồn cung bị thắt chặt sang triển vọng yếu hơn của nền kinh tế toàn cầu và nhu cầu dầu mỏ; Lo lắng về cuộc chiến giữa Israel và Hamas sẽ leo thang thành một cuộc xung đột khu vực rộng lớn hơn, làm gián đoạn dòng cung cấp dầu vẫn chưa thành hiện thực; Tồn kho xăng dầu và sản lượng khai thác dầu thô của Mỹ cao hơn dự kiến.

Trong báo cáo mới nhất phát hành vào tháng 11/2023, EIA dự báo giá dầu thô Brent sẽ tăng từ mức trung bình 90 USD/thùng trong quý IV/2023 lên mức trung bình 93 USD/thùng vào năm 2024.

Về nguồn cung toàn cầu, theo EIA, sản lượng nhiên liệu lỏng toàn cầu sẽ tăng 1 triệu thùng mỗi ngày vào năm 2024. Việc cắt giảm sản lượng liên tục của OPEC+ sẽ bù đắp cho tăng trưởng sản lượng từ các nước ngoài OPEC và giúp duy trì thị trường dầu toàn cầu tương đối cân bằng trong năm tới.

Về phía cầu, các tổ chức IEA, EIA và OPEC dự đoán tăng trưởng nhu cầu dầu toàn cầu sẽ tăng 2,2 triệu thùng/ngày lên 101,6 triệu thùng/ngày vào năm 2023 và tăng 1,4 triệu thùng/ngày, đạt 103 triệu thùng/ngày vào năm 2024, vượt qua mức trước COVID-19 vào năm 2023. Phần lớn mức tăng trưởng tiêu thụ dầu toàn cầu dự kiến sẽ đến từ Trung Quốc, Ấn Độ và Trung Đông.

Dựa trên kịch bản cơ sở, EIA kỳ vọng giá dầu thô Cushing Trung cấp West Texas (WTI) sẽ đạt trung bình 89 USD/thùng ($/b) và sản lượng dầu thô Lower 48 của Hoa Kỳ đạt trung bình 10,8 triệu thùng mỗi ngày (b/d) vào năm 2024.

Ở kịch bản giá cao hơn 45% là 125 USD/thùng, sản lượng dầu thô từ 48 bang Hạ sẽ tăng 4% vào cuối năm 2024 so với kịch bản cơ sở. Trong trường hợp giá thấp hơn 24% với WTI ở mức 65 USD/thùng, sản lượng ở 48 bang thấp hơn 4% so với kịch bản cơ sở.

“Trong cả ba kịch bản, những thay đổi trong sản xuất ở khu vực Permian phía tây Texas và phía đông New Mexico sẽ khiến thay đổi tổng sản lượng dầu thô và khí đốt tự nhiên của Hoa Kỳ. Trong những năm trước, một số hoạt động sản xuất ở khu vực này bị hạn chế do cơ sở hạ tầng sẵn có, nhưng do các nhà phát triển đã bổ sung công suất mang đi ở khu vực Permian, theo đó sản xuất sẽ không bị hạn chế ngay cả trong trường hợp giá cao”, TPS đánh giá.

Hoạt động Thăm dò & Khai thác sẽ tích cực

Đối với tình hình trong nước, TPS đánh giá, giá dầu thô ảnh hưởng đến chu kỳ kinh doanh của ngành dầu khí tại Việt Nam. Theo Công ty Chứng khoán này, diễn biến giá dầu thô toàn cầu có tác động đến tất cả các hoạt động kinh doanh của ngành dầu khí như: hoạt động thăm dò, khai thác, chế biến, vận chuyển và tiêu thụ sản phẩm xăng dầu thô… Tuy nhiên, ở mỗi phân khúc lại có độ trễ khác nhau.

TPS kỳ vọng, hoạt động thăm dò và khai thác sẽ có diễn biến tích cực từ cuối năm 2024 với các dự án trọng điểm như Lô B, Sư Tử Trắng (giai đoạn 2B) và Lạc Đà Vàng. Thông thường, hoạt động thăm dò và khai thác thường phục hồi sau so với mức tăng giá dầu Brent do tác động có độ trễ.

Ngoài ra, Luật Dầu khí sửa đổi (có hiệu lực từ ngày 01/07/2023) và Quy hoạch Điện VIII (QHĐ VIII), được phê duyệt ngày 15/05/2023, sẽ hỗ trợ cơ sở pháp lý vững chắc cho việc phát triển hai mỏ khí lớn tại Việt Nam.

Cũng theo TPS, tổng vốn đầu tư đối với hoạt động thăm dò và khai thác cho các dự án dầu khí trong nước ước tính ~13,6 tỷ USD trong giai đoạn 2023-2033. Trong đó, tổng vốn đầu tư cho hoạt động thăm dò và khai thác trung bình là khoảng 1,4 tỷ USD/năm trong giai đoạn 10 năm này, gần gấp đôi tổng vốn đầu tư trong giai đoạn 2016-2022 và tương đương khoảng 80% vốn đầu tư trong giai đoạn đỉnh 2010-2015.

Thị trường giàn khoan và giá thuê giàn khoan đã khởi sắc hơn nhờ có thêm một số giếng khoan được phê duyệt thực hiện. Các dự án/lô có chương trình khoan bắt đầu năm 2023 sẽ có giá thuê mới tăng lên phù hợp với giá thị trường thuê giàn khoan trong khu vực.

“Năm 2023, trên cơ sở dự báo của Westwood về giá thuê và nhu cầu thuê giàn khoan trong khu vực cùng với chi phí nhiên liệu, nhân công và các dịch vụ đi kèm trên thị trường tăng cao. Theo PVD, giá thuê giàn khoan bình quân cả năm 2023 sẽ đạt 92.700 USD/ngày, tăng tới 54% so với mức giá trung bình 60.000 USD/ngày của cả năm 2022”, TPS cho biết.

Triển vọng doanh nghiệp ra sao?

Về triển vọng của các doanh nghiệp trong ngành, TPS đánh giá Tích cực đối với các doanh nghiệp thượng nguồn như PVD, PVS và Trung nguồn như GAS và PVT.

Cụ thể, đối với các doanh nghiệp thượng nguồn, TPS cho rằng, triển vọng giá dầu cao thuận lợi đối với hoạt động cho thuê giàn khoan của PVD. Hoạt động thăm dò và khai thác sôi động hơn sẽ thúc đẩy công suất và giá cho thuê giàn khoan cao hơn. Giá cho thuê giàn khoan năm 2024 của PVD sẽ tiếp nối đà tăng của năm 2023 với nhu cầu cao từ khu vực Trung Đông, một số giàn khoan của khu vực Đông Nam Á đã dịch chuyển sang đây. Bên cạnh đó, thời hạn FID dự án Lô B - Ô Môn tới gần và các dự án Sư Tử Trắng - 2B, Lạc Đà Vàng và Nam Du-U Minh nhiều khả năng sẽ sớm được triển khai.

Giá dầu neo ở mức cao là động lực cho hoạt động thăm dò và khai thác dầu khí (E&P) trên toàn cầu tăng tốc hơn nữa trong thời gian tới. Điều này sẽ tạo ra cơ hội bứt phá kết quả kinh doanh cho PVS trong hoạt động xây lắp cơ khí, công trình biển (M&C)… Ngoài ra, dự án Lô B - Ô Môn, loạt dự án khai thác dầu khí mới tại Việt Nam cũng sẽ sớm được triển khai sẽ góp phần tạo ra khối lượng công việc lớn mảng M&C cho dịch vụ kỹ thuật dầu khí trong giai đoạn 2024-2027.

Đối với các doanh nghiệp trung nguồn, tác động của giá dầu tăng lên hoạt động của PVT là không rõ ràng do các hợp đồng thuê tàu của PVT là định hạn, không yêu cầu sử dụng nguyên liệu. Năm 2023, hoạt động cốt lõi của PVT vẫn ghi nhận tăng trưởng nhờ chiến lược mở rộng đội tàu và giá cước tiếp tục cải thiện. Ngoài ra, PVT đang được hưởng lợi do thị trường tàu chở dầu khan hiếm nguồn cung.

Do giá khí được neo theo giá dầu FO nên khi giá dần tăng sẽ tác động trực tiếp đến giá khi đầu ra của GAS. TPS lưu ý rằng, giá khí đầu vào (35-40%) một phần được thả nổi theo giá dầu FO, một phần được tính theo giá cố định cộng mức tăng 2%/năm.

Trong khi đó, TPS đánh giá trung lập đối với các doanh nghiệp hạ nguồn như BSR, PLX. Cụ thể, với BSR, giá dầu thô đầu vào cao hơn sẽ làm cho crackspread giữa giá đầu vào và giá đầu ra của các sản phẩm cao hơn và ngược lại crack spread sụt giảm khi giá dầu hạ nhiệt.

Còn PLX, do hoạt động trong lĩnh vực phân phối xăng dầu, việc giá dầu cao hơn sẽ mang lại lợi ích ngắn hạn cho PLX khi dự trữ lượng hàng tồn kho mua tại vùng giá thấp. Ngược lại, khi giá dầu giảm PLX cũng sẽ bị ảnh hưởng tiêu cực do độ trễ giữa giá bán điều chỉnh 10 ngày và tồn kho 20 ngày. Vì vậy, sự ổn định của giá dầu sẽ là môi trường thuận lợi hơn cho PLX.