Gửi bình luận
Hiệp hội Lương thực Việt Nam đề xuất đặt giá sàn cho gạo xuất khẩu nhằm tránh doanh nghiệp cạnh tranh không lành mạnh về giá.
Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, khối lượng xuất khẩu gạo tháng 2/2025 ước đạt 560 nghìn tấn với giá trị đạt 288,2 triệu USD, đưa tổng khối lượng và giá trị xuất khẩu gạo 2 tháng đầu năm 2025 đạt 1,1 triệu tấn và 613 triệu USD, tăng 5,9% về khối lượng nhưng giảm 13,6% về giá trị so với cùng kỳ năm 2024.
Trái ngược với diễn biến năm trước, giá lúa trong nước và giá gạo xuất khẩu từ cuối năm 2024 đến khoảng cuối tháng 2/2025 liên tục giảm. Bộ Nông nghiệp và Môi trường đánh giá nguyên nhân là do Ấn Độ nới lỏng lệnh hạn chế xuất khẩu gạo sau 2 năm siết chặt. Ấn Độ hiện đã quay lại thị trường khiến nguồn cung gạo trên thị trường quốc tế gia tăng, tạo áp lực cạnh tranh cho các nước xuất khẩu khác, trong đó có Việt Nam. Ngoài ra, chính sách nhập khẩu hạn chế từ các quốc gia nhập khẩu lớn như Philippines và Indonesia cũng góp phần đẩy giá gạo xuất khẩu của Việt Nam xuống thấp. Các quốc gia này đã tích trữ đủ gạo cho nhu cầu an ninh lương thực trong ngắn hạn và chờ giá giảm thêm trước khi tái nhập khẩu.
Trước tình hình hiện nay, một số ý kiến cho rằng, ngành xuất khẩu gạo có biên độ lợi nhuận thấp, dẫn đến mức độ rủi ro cao. Nhiều doanh nghiệp không có kinh nghiệm dễ gặp rủi ro, nhất là khi giá cả biến động mạnh như thời gian qua. Hiện Việt Nam có hơn 100 doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực này, nhưng không phải đơn vị nào cũng có nền tảng tài chính vững chắc. Nhiều doanh nghiệp chủ yếu mua bán ngay để quay vòng vốn nhanh, trong khi một số đơn vị kinh doanh đa ngành sẵn sàng bán với bất kỳ mức giá nào. Tình trạng doanh nghiệp bán tháo khiến giá gạo giảm sâu là điều khó tránh.
Về phía hiệp hội, ngành hàng, chia sẻ về vấn đề này, ông Đỗ Hà Nam, Phó Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) cho biết, giá gạo xuất khẩu giảm mạnh dẫn tới giá mua lúa của nông dân rất thấp. Hiện các nhà cung ứng đang bán gạo ra với giá từ 10.800-11.000 đồng/kg, dẫn đến giá lúa tươi trên đồng giảm mạnh. Ví như, ngày 3/3, đối với lúa OM18, DT8 chỉ còn 6.200-6.300 đồng/kg, với lúa thường là 5.100-5.300 đồng/kg. So với giá bình quân của năm 2024 đã giảm từ 2.200-2.700 đồng/kg, tương đương 30%, khiến thu nhập của nông dân giảm mạnh. Nếu đà giảm tiếp tục diễn ra sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến sản xuất vụ Hè Thu.
Trước thực tế nay, VFA kiến nghị Bộ Công Thương kích hoạt giá sàn gạo xuất khẩu theo Nghị định 107/2018/NĐ-CP, mức đề nghị là 500 USD/tấn (FOB). Tăng cường hơn nữa kiểm tra các doanh nghiệp xuất khẩu gạo, đặc biệt là các doanh nghiệp chỉ làm thương mại đơn thuần và không tham gia xuất khẩu trong năm 2024.
Theo VFA, đề xuất này nhằm ngăn chặn hiện tượng doanh nghiệp cạnh tranh không lành mạnh về giá, đảm bảo giá trị hạt gạo Việt và bảo vệ lợi ích của người nông dân. Đặc biệt, trong bối cảnh giá gạo xuất khẩu giảm mạnh do sự cạnh tranh từ các nước khác, nhất là Ấn độ, việc áp dụng giá sàn sẽ giúp mức giá mua lúa gạo từ người nông dân không bị giảm tương ứng.
Bên cạnh đó, VFA kiến nghị Ngân hàng Nhà nước cung cấp gói tín dụng lãi suất thấp, kéo dài thời gian vay để doanh nghiệp trữ gạo, chủ động giá bán thay vì bán thô ồ ạt. Đồng thời, đề nghị Chính phủ xem xét việc nhập khẩu lúa từ Campuchia, vì chỉ trong 2 tháng qua đã có hơn 1 triệu tấn lúa đưa về Việt Nam, như vậy sẽ ảnh hưởng đến giá lúa gạo trong nước.
Đồng tình với đề xuất nêu trên, ông Phạm Thái Bình, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Nông nghiệp công nghệ cao Trung An (Cần Thơ) cho biết, theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, xuất khẩu gạo của Việt Nam 2 tháng đầu năm 2025 đạt đến 1,1 triệu tấn, tăng 5,9% về lượng so với cùng kỳ năm ngoái. Cụ thể, Philippines vẫn nhập khẩu gạo Việt Nam với 38,6% thị phần, các nước châu Phi cũng nhập mạnh. Trong đó, Bờ Biển Ngà tăng nhập 8,6 lần còn Gana là 4,1 lần.
"Như vậy, nói xuất khẩu gặp khó do thị trường không tốt là chưa hoàn toàn đúng với thực tế. Sự bất thường ở đây chính là giá gạo xuất khẩu của Việt Nam rơi xuống đáy. Tôi cũng đồng tình với đề xuất cần phải áp giá sàn xuất khẩu để ngăn giá gạo lao dốc bất thường như thời gian qua", ông Bình nhấn mạnh.
Ghi nhận ý kiến của VFA, Thứ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Sinh Nhật Tân cho biết, Bộ Công thương đang nghiên cứu đến câu chuyện kích hoạt giá sàn để bình ổn giá lúa gạo, bên cạnh một số giải pháp khác như đẩy mạnh đàm phán, tìm kiếm thị trường mới cho gạo xuất khẩu.
