Giải ngân vốn đầu tư công năm 2025: Vẫn không thể đạt như kỳ vọng

Đáng chú ý, tính đến hết ngày 18/12/2025, mặc dù giá trị giải ngân vốn đầu tư công trên phạm vi cả nước đã tăng gần 75.000 tỷ đồng so với cuối tháng 11, nhưng khoảng cách so với mục tiêu hoàn thành 100% kế hoạch vốn Thủ tướng Chính phủ giao vẫn còn đáng kể. Bức tranh giải ngân hiện nay được cho là đã rất nỗ lực bứt tốc trong chặng nước rút, vừa đặt ra yêu cầu quyết tâm cao hơn nữa để đưa dòng vốn đầu tư công về đích. Song, hiện vẫn còn 20 bộ, cơ quan trung ương và 11 địa phương có tỷ lệ giải ngân dưới mức bình quân chung cả nước.

Nhiều địa phương giải ngân dưới mức trung bình

Theo số liệu thống kê từ Bộ Tài chính, lũy kế giải ngân của cả nước đạt 603.602,1 tỷ đồng, tương ứng 66,1% kế hoạch Thủ tướng giao. Nếu loại trừ phần kế hoạch giao bổ sung sau ngày 30/9/2025 thì tỷ lệ giải ngân ước đạt khoảng 68,1%. So với mốc 27/11/2025, kết quả đến ngày 18/12 tăng thêm hơn 8 điểm phần trăm, tương đương 74.731,9 tỷ đồng chỉ trong chưa đầy 1 tháng. Như vậy nhịp tăng tốc đã rõ hơn, song mục tiêu giải ngân 100% vốn kế hoạch vẫn là thách thức lớn khi quỹ thời gian còn lại của năm 2025 chỉ có vài tuần.

Theo thống kê, còn hơn 309.614 tỷ đồng chờ giải ngân trong khoảng 6 tuần còn lại của niên độ giải ngân 2025. Áp lực dồn lên nhiều đơn vị giải ngân quá chậm.

Số liệu kỳ báo cáo gần nhất cho thấy, một số đơn vị có tỷ lệ giải ngân tiệm cận hoặc vượt kế hoạch Thủ tướng giao. Trong khi đó, vẫn còn 20 bộ, cơ quan trung ương và 11 địa phương có tỷ lệ giải ngân dưới mức bình quân chung cả nước. Có thể kể ra một số bộ ngành, địa phương có quy mô vốn lớn như Bộ Xây dựng, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, TP Cần Thơ, tỉnh Vĩnh Long, Hưng Yên…

Trong nhóm các bộ, ngành có kế hoạch vốn lớn, kết quả đến 18/12/2025 cho thấy cần có sự “bứt phá” để hoàn thành giải ngân. Đơn cử Bộ Xây dựng lũy kế giải ngân đến hết ngày 18/12 đạt 44.023,2 tỷ đồng, tương đương 57,4%. So với mốc cuối tháng 11, tỷ lệ đã cải thiện, song vẫn thấp hơn mức bình quân chung. Bộ Nông nghiệp và Môi trường có kế hoạch vốn 19.531,0 tỷ đồng, giải ngân 10.843,4 tỷ đồng.

Đáng chú ý, Bộ Quốc phòng đến 18/12 giải ngân được 25.994,7 tỷ đồng, đạt 47,7%. Tuy nhiên, trong kế hoạch vốn của bộ này có 9.652 tỷ đồng mới được giao bổ sung sau ngày 30/9/2025 (phần vốn này được kéo dài thời gian thực hiện). Do đó, nếu không tính phần vốn giao bổ sung thì tỷ lệ giải ngân của Bộ Quốc phòng là 66%.

Ở cấp địa phương, sự phân hóa càng thể hiện rõ. Theo đó, có 9 tỉnh thành có tỷ lệ giải ngân trên 80% so với kế hoạch gồm: Hà Tĩnh (124,3%), Ninh Bình (120,1%), Thanh Hóa (111,5%), Lào Cai (93,7%), Thái Nguyên (93,2%), Hải Phòng (92,6%), Bắc Ninh (89,8%), Phú Thọ (83,2%), Tây Ninh (80,8%). Nhóm 11 tỉnh thành có tỷ lệ giải ngân đạt dưới 60% kế hoạch gồm: Tuyên Quang (28,2%), Cần Thơ (45,7%), Vĩnh Long (47,6%), Đắk Lắk (48,2%), Quảng Trị (49,1%), Lâm Đồng (51,3%), Khánh Hòa (53,8%), Cao Bằng 57,15), Đồng Nai 57,3%), TP Đà Nẵng (58,9%).

Bức tranh giải ngân tại 2 TP lớn

Xét ở góc độ quy mô rộng lớn, các “đầu tàu” kinh tế lớn như Hà Nội, TP HCM, bài toán giải ngân không chỉ nằm ở tỷ lệ, mà còn ở khối lượng, giá trị tuyệt đối. Hà Nội có tổng kế hoạch Thủ tướng giao 83.678,2 tỷ đồng, đến 18/12 giải ngân đạt 78%. Tỷ lệ này cao hơn đáng kể mặt bằng chung, nhưng số vốn Thủ tướng giao vẫn còn tới hơn 18.000 tỷ đồng.

Trong khi đó, tại TP HCM, nếu tính đến ngày 18/12 giải ngân được 79.431,6 tỷ đồng, đạt 66% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. Tỷ lệ giải ngân này dù đã có cải thiện so với cuối tháng 11 (59,7%), nhưng phần vốn kế hoạch Thủ tướng giao còn lại vẫn lên tới 40.992 tỷ đồng. Nếu so sánh với tổng kế hoạch vốn (152.836 tỷ đồng) thì tỷ lệ giải ngân của “đầu tàu” kinh tế này là 52%. Do đó, lượng vốn đầu tư công các chủ đầu tư tại TP HCM cần “chi tiêu” trong vài tuần tới là con số rất lớn.

Liên quan tới áp lực giải ngân vốn đầu tư công, trong cuộc họp định kỳ mới đây, ông Bùi Xuân Cường, Phó Chủ tịch UBND TP HCM cho biết, Thành phố đang tập trung đẩy nhanh bồi thường, giải phóng mặt bằng đối với các dự án có giá trị bồi thường lớn để hoàn thành giải ngân trước ngày 31/1/2026, như: dự án Vành đai 4; cao tốc TP HCM - Thủ Dầu Một - Chơn Thành (đoạn qua tỉnh Bình Dương cũ); kè sông Dinh; Tỉnh lộ 991 nối dài; mở rộng đường Bà Rịa - Châu Pha - Hắc Dịch… Với các dự án đang thi công, các chủ đầu tư đôn đốc nhà thầu huy động nhân lực, vật tư, thiết bị thi công 3 ca, 4 kíp, mục tiêu bổ sung thêm tối thiểu 15 - 20% khối lượng. Đặc biệt, lãnh đạo Thành phố yêu cầu trong vòng 4 ngày làm việc kể từ khi có khối lượng hoàn thành, chủ đầu tư hoàn thiện hồ sơ nghiệm thu, thanh toán gửi Kho bạc Nhà nước.

Ghi nhận của PV Diễn đàn Doanh nghiệp ở nhóm địa phương phía Nam và Đồng bằng sông Cửu Long, cho thấy tỉ lệ giải ngân lại đang ở mức thấp. Đơn cử, tại An Giang, tỉ lệ giải ngân đạt 65,1% kế hoạch; Đồng Nai đạt 57,3%; Cần Thơ đạt 45,7%; Vĩnh Long đạt 47,6%. Với các địa phương này, thách thức là tiến độ thi công của nhiều dự án hạ tầng lớn gặp nhiều vướng mắc và trong thời gian dài chưa được tháo gỡ dứt điểm. Trong đó, nguyên nhân dẫn đến chậm giải ngân chính vẫn là công tác GPMB và thiếu nguồn cung VLXD.

Đơn cử, tại Đồng Nai, đây là địa phương được giao lượng vốn lớn, vì vậy, áp lực giải ngân nặng khá nặng nề trong giai đoạn còn lại của năm 2025.

Theo ông Trần Anh Tú - Phó Giám đốc Sở Tài chính Đồng Nai cho biết, nhằm đẩy nhanh tiến độ giải ngân, tỉnh đưa ra các giải pháp rất cụ thể cho từng nhóm dự án gồm: nhóm khó khăn về giải phóng mặt bằng, nhóm khó khăn về điều chỉnh dự án, đặc biệt là khan hiếm nguồn cung VLXD. Vì vậy, để giải quyết được bài toán này, hiện Tỉnh rà soát nhu cầu vật liệu của từng dự án trọng điểm để có cơ chế cung cấp đến thẳng chủ đầu tư, nhà thầu thi công. Đồng thời, xem xét phân khai vật liệu cho những dự án khác còn thiếu không phải công trình trọng điểm.

Nêu các nguyên nhân ảnh hưởng tới việc chậm giải ngân vốn đầu tư công, Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai Nguyễn Văn Út cho rằng: Năm 2025, giải ngân vốn đầu tư công của tỉnh chưa đạt kỳ vọng. Nguyên nhân khách quan do sáp nhập các sở, ngành và sáp nhập tỉnh, thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp; có sự thay đổi về chủ đầu tư, chủ tài khoản phải mất thời gian điều chỉnh, dẫn đến giải ngân đầu tư công chậm. Về chủ quan, tiến độ thi công của một số đơn vị chậm, công tác giải phóng mặt bằng chậm, các tổ công tác đôn đốc chưa kiên quyết xử lý đối với các dự án, công trình chậm tiến độ, công tác chuẩn bị đầu tư không tốt, công tác phối hợp xử lý các khó khăn vướng mắc trong từng chủ đầu tư không hiệu quả.

“Năm 2026 số lượng dự án khá lớn, nhưng nguồn vốn có hạn. Do đó, Sở Tài chính rà soát danh mục dự án, công trình đánh giá tính khả thi, cấp thiết để có sự điều chỉnh phù hợp, tránh làm dàn trải mà hiệu quả không cao; đảm bảo việc cân đối, điều hòa nguồn vốn phù hợp cho các lĩnh vực. Trong đó, ưu tiên tập trung cho các công trình trọng điểm thuộc lĩnh vực đầu tư công mà Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030 đặt ra và lĩnh vực trọng điểm theo chỉ đạo của Chính phủ về cơ sở y tế, trường học, trụ sở cơ quan… Trong đó, đặc biệt lưu ý, ngay từ những ngày đầu năm phải bắt tay thực hiện công tác chuẩn bị đầu tư. Trong quý I-2026 thực hiện kế hoạch triển khai từng dự án theo tinh thần "6 rõ" của Chính phủ”, ông Út nhấn mạnh.