Giải pháp thực hiện hiệu quả Nghị định 08 về trái phiếu doanh nghiệp

DIỄM NGỌC - HỒNG MINH thực hiện• 10/03/2023 18:20

Việc ban hành Nghị định 08/2023/NĐ-CP cho thấy nỗ lực của Chính phủ nhằm gỡ khó cho thị trường TPDN, nhưng cũng cần thêm những hướng dẫn cụ thể để các bên đưa ra phương án xử lý tối ưu.

>>Chờ khả năng thực thi của Nghị định 08 về trái phiếu doanh nghiệp

Đó là quan điểm của ông Vương Hoàng Sơn, Giám đốc Khối Ngân hàng đầu tư Công ty Cổ phần Chứng khoán VNDIRECT khi trao đổi với phóng viên Diễn đàn Doanh nghiệp.

Ông Vương Hoàng Sơn, Giám đốc Khối Ngân hàng đầu tư Công ty Cổ phần Chứng khoán VNDIRECT

- Nhìnnhận một cách tổng quandựa trên thực tế thị trường hiện nay, ông đánh giá thế nào về tính hiệu quả của Nghị định mớiban hành?

Có thể thấy, Nghị định 08/2023/NĐ-CP được ban hành với 2 mục tiêu chính: Thứ nhất, tạo ra nền tảng pháp lý để tổ chức phát hành và nhà đầu tư có thể thỏa thuận với nhau nhằm giải quyết các trường hợp trái phiếu đến hạn nhưng không đủ khả năng thanh toán.

Thứ hai, nới lỏng tạm thời một số quy định về phát hành và chào bán trái phiếu riêng lẻ tại Nghị định 65/2022/NĐ-CP để giúp các đợt phát hành trái phiếu mới có khả năng phát hành thành công cao hơn trong năm 2023.

Để thực hiện các mục tiêu trên, Nghị định 08 đã đưa ra 3 nội dung sửa đổi, bổ sung chính đó là: Tổ chức phát hành có thể đàm phán với trái chủ để thanh toán nợ gốc, lãi đến hạn bằng tài sản khác nếu được người sở hữu trái phiếu chấp thuận. Đây là quy định được đưa ra nhằm cung cấp thêm 1 hướng xử lý mới cho các tổ chức phát hành đang gặp khó khăn trong việc thanh toán trái phiếu đến hạn. Quy định này phù hợp và có lợi cho các doanh nghiệp có tài sản như chứng khoán, bất động sản đã hình thành, đầy đủ pháp lý, đủ điều kiện chuyển nhượng.

Đồng thời là một giải pháp để đảm bảo quyền lợi cho các nhà đầu tư trong trường hợp tổ chức phát hành chưa thể thanh toán bằng tiền mặt. Tuy nhiên, theo đánh giá của VNDIRECT trên thực tế, khi thực hiện quy định này vẫn có thể phát sinh những vướng mắc nhất định liên quan đến sự phụ thuộc vào quan điểm về giá trị tài sản bảo đảm, hay sự bất bình đẳng giữa các trái chủ (trái chủ trái phiếu đến hạn sớm có cơ hội lựa chọn tài sản tốt hơn trái chủ của các trái phiếu đến hạn sau).

Đối với trường hợp tổ chức phát hành có thể xin ý kiến người sở hữu trái phiếu để thay đổi điều kiện điều khoản trái phiếu, nội dung được nhấn mạnh là thay đổi kỳ hạn trái phiếu thêm tối đa 2 năm. Đây cũng là một phương án gỡ vướng cho các tổ chức phát hành đang gặp khó khăn với các khoản trái phiếu đến hạn. Tuy nhiên, theo thông lệ (tùy thuộc vào điều kiện, điều khoản của từng trái phiếu), đối với việc sửa đổi các điều kiện liên quan đến thanh toán như kỳ hạn, lãi suất, thường phải cần tỷ lệ rất cao trái chủ đồng thuận (có thể đến 100%). Do vậy, tôi cho rằng vẫn sẽ có rất nhiều khó khăn trong việc gia hạn đối với các trái phiếu có số lượng nhà đầu tư lớn.

Về việc ngưng thi hành một số quy định của Nghị định 65 liên quan đến cách xác định nhà đầu tư chuyên nghiệp, thời gian phân phối trái phiếu và yêu cầu xếp hạng tín nhiệm đến hết năm 2023, sẽ phần nào giúp khả năng phát hành mới trái phiếu trong năm 2023 cao hơn.

Nhìn chung, các nội dung này của Nghị định 08 là những động thái tích cực cho thấy nỗ lực của Chính phủ để gỡ khó cho thị trường trái phiếu doanh nghiệp. Tuy nhiên, một số nội dung trong Nghị định vẫn có thể dẫn đến những vướng mắc phát sinh khi đưa vào vận hành thực tế do cách diễn giải khác nhau. Chúng tôi kì vọng, sẽ có thêm những hướng dẫn từ phía các cơ quan quản lý để các bên đưa ra phương án xử lý tối ưu nhất.

Đặc biệt, một số nội dung trong Nghị định 65 vẫn đang gây nhiều khó khăn cho thị trường, nhất là yêu cầu kiểm toán định kỳ về mục đích sử dụng vốn trái phiếu.

Cơ quan quản lý Nhà nước nên nới lỏng ngay một số điều kiện của các nhà đầu tư tổ chức như ngân hàng, bảo hiểm, công ty chứng khoán và công ty quản lý quỹ khi tham gia đầu tư vào TPDN

>>Nghị định 08/2023: Động lực khơi thông thị trường trái phiếu doanh nghiệp

- Nghị định mới cũngtạm dừng áp dụng tiêu chí nhàđầu tư chuyên nghiệp với nhà đầu tư cá nhân, vậychúng tanên tiếp cận cách sàng lọc nhà đầu tư chuyên nghiệp rasao, thưa ông?

Thực tế, Nghị định 08 chỉ tạm dừng áp dụng tiêu chí nhà đầu tư chuyên nghiệp tại Nghị định 65 đến hết năm 2023, như vậy quy định này vẫn có hiệu lực từ năm 2024. Cách sàng lọc nhà đầu tư chuyên nghiệp cũng như các chính sách điều chỉnh khác, theo chúng tôi cần được cân nhắc kỹ lưỡng dựa trên trình độ phát triển của thị trường, tùy thuộc vào từng giai đoạn. Việc áp dụng các thay đổi quá nhanh và đột ngột có thể dẫn đến đứt gãy trên thị trường.

Về lâu dài, nhà đầu tư chuyên nghiệp cần được xác định chủ yếu là những nhà đầu tư tổ chức và một số ít cá nhân hoạt động chuyên nghiệp trên thị trường tài chính hoặc có tài sản lớn. Tuy vậy, trước khi điều chỉnh tiêu chí sàng lọc đến mục tiêu đó, cần tạo ra các kênh đầu tư khác phù hợp để nắn dòng vốn của nhà đầu tư cá nhân như phát triển các quỹ đầu tư, hay mở rộng kênh phát hành trái phiếu ra công chúng. Điều này sẽ giúp quá trình chuyển dịch của thị trường diễn ra mượt mà hơn, không gây sốc cho các chủ thể tham gia.

- Xin ông cho biết, đâu là những giải pháp có thể ổn định thị trường trái phiếudoanh nghiệp và lấy lại niềm tin cho thị trường?

Thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam đã gặp phải nhiều thách thức trong thời gian qua, gây ra sự mất niềm tin cho nhiều nhà đầu tư, đặc biệt là nhà đầu tư cá nhân. Để có thể ổn định và phục hồi niềm tin cho thị trường, tôi cho rằng cần thực hiện một số việc như sau:

Một là, tăng tính minh bạch để lấy lại niềm tin của nhà đầu tư. Trước hết, việc cung cấp thông tin về các khoản đầu tư trái phiếu cần được rõ ràng và minh bạch. Thông tin liên quan đến tình hình tài chính của các công ty phát hành trái phiếu, kế hoạch sử dụng vốn, tài sản bảo đảm, rủi ro đầu tư và các chỉ số tài chính khác phải được công bố rõ ràng, kịp thời. Trong đó, vai trò giám sát của các cơ quan quản lý nhà nước là vô cùng quan trọng để thực thi mục tiêu này.

Hai là, thu hút nhà đầu tư, khuyến khích đầu tư vào thị trường trái phiếu doanh nghiệp bằng cách tạo ra môi trường thuận lợi, giảm các rào cản để tiếp cận đến các lựa chọn đầu tư khác nhau. Việc ngưng thi hành một số quy định về nhà đầu tư chuyên nghiệp của Nghị định 08 là một động thái tích cực hướng đến mục tiêu này trong ngắn hạn.

Tuy nhiên, trong thị trường hiện nay không có nhiều nhà đầu tư cá nhân sẵn sàng tham gia trở lại, mà vai trò của nhà đầu tư tổ chức cần được đề cao hơn. Chúng tôi cho rằng, cơ quan quản lý nên nới lỏng ngay một số điều kiện của các nhà đầu tư tổ chức như ngân hàng, bảo hiểm, công ty chứng khoán và công ty quản lý quỹ khi tham gia đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp. Việc này sẽ tạo ra cú hích lớn ngay lập tức về phía cầu và cũng phù hợp với định hướng phát triển của thị trường trong dài hạn.

Ba là, chính sách nhất quán. Rõ ràng việc liên tục thay đổi các quy định về thị trường trái phiếu trong thời gian qua là một trong những nguyên nhân khiến các bên đều ngần ngại quay trở lại thị trường. Vì vậy, cơ quan quản lý Nhà nước cần có sự nhất quán với lộ trình chính sách, giảm tần suất sửa đổi và tạo môi trường pháp lý ổn định hơn.

Trân trọng cảm ơn ông!