Giảm “gánh thủ tục” trong điều chỉnh và chuyển nhượng dự án đầu tư

Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) trên cơ sở tập hợp ý kiến từ các doanh nghiệp và hiệp hội đã gửi văn bản góp ý Dự thảo Luật Đầu tư sửa đổi (Dự thảo) với nhiều nội dung cụ thể. Theo đó, VCCI đề xuất một loạt chỉnh sửa nhằm giảm gánh nặng thủ tục hành chính, tạo sự linh hoạt cho nhà đầu tư và đảm bảo tính khả thi khi áp dụng.

Trước hết, VCCI cho rằng, quy định tại khoản 3 Điều 32 của Dự thảo hiện còn quá rộng và có thể dẫn đến tình trạng “vẽ thêm thủ tục”. Cụ thể, điểm a quy định nhà đầu tư phải điều chỉnh chủ trương đầu tư khi “thay đổi, bổ sung nội dung, mục tiêu thuộc diện chấp thuận chủ trương đầu tư đã được quy định tại văn bản chấp thuận chủ trương đầu tư”. Theo VCCI, cụm từ “bổ sung nội dung” là chưa rõ ràng, có thể bị hiểu theo hướng mở rộng không cần thiết. Do đó, để cải cách thủ tục hành chính, đề nghị bỏ cụm từ “bổ sung nội dung” và chỉ giữ lại các trường hợp thay đổi mục tiêu hoạt động của dự án.

Đối với điểm b, Dự thảo yêu cầu điều chỉnh chủ trương đầu tư khi “chuyển mục đích sử dụng đất”. VCCI cho rằng, vấn đề này thuộc phạm vi điều chỉnh của pháp luật đất đai và quy hoạch, không cần đưa vào Luật Đầu tư. Nếu giữ nguyên quy định này, cơ quan thẩm quyền có thể lúng túng khi vừa phải điều chỉnh chủ trương đầu tư, vừa phải xin ý kiến thẩm định về chuyển mục đích sử dụng đất. Vì vậy, đề nghị bỏ cụm từ “chuyển mục đích sử dụng đất” trong điểm b.

Ngoài ra, VCCI lưu ý rằng, quy định hiện hành yêu cầu điều chỉnh chủ trương đầu tư khi tăng quy mô sử dụng đất mà không đặt giới hạn tối thiểu, khiến nhà đầu tư có thể phải làm thủ tục ngay cả khi diện tích tăng rất nhỏ. VCCI đề xuất chỉ nên yêu cầu điều chỉnh nếu quy mô tăng từ 20% diện tích đất trở lên, để tránh thủ tục rườm rà, tiết kiệm thời gian và chi phí.

Đối với điểm c, quy định “kéo dài tiến độ thực hiện dự án quá 12 tháng” buộc nhà đầu tư phải điều chỉnh chủ trương đầu tư được VCCI nhấn mạnh là chưa hợp lý. Tùy từng loại hình, quy mô dự án, thời gian thực hiện có thể rất khác nhau. Do đó, cần có quy định linh hoạt hơn, cho phép xem xét theo từng trường hợp cụ thể thay vì cứng nhắc theo mốc 12 tháng.

Bên cạnh đó, theo khoản 5 Điều 35 Dự thảo, dự án đầu tư chỉ được gia hạn khi hết thời hạn hoạt động, và thời gian gia hạn không vượt quá mức tối đa quy định. Tuy nhiên, thực tiễn có nhiều dự án quy mô lớn, thời gian hoàn vốn kéo dài 50–70 năm, thậm chí là công trình có giá trị lịch sử lâu dài. Nếu không được tiếp tục đầu tư, quản lý, công trình có thể bị lãng phí hoặc bỏ hoang, gây thiệt hại cho cả nhà đầu tư và xã hội.

Để khắc phục bất cập này, VCCI đề nghị sửa đổi theo hướng cho phép gia hạn thời hạn hoạt động ngay cả khi dự án chưa hết hạn, trong trường hợp nhà đầu tư có nhu cầu và đáp ứng điều kiện theo quy định pháp luật. Đồng thời, VCCI kiến nghị bổ sung thêm hai khoản (5a, 5b) để xử lý linh hoạt các tình huống cho phép nhà đầu tư điều chỉnh thời hạn hoạt động sau khi dự án đã khai thác, vận hành được một nửa thời gian; cho phép điều chỉnh thời hạn với các dự án bị chậm tiến độ do nguyên nhân khách quan (ví dụ chậm giao đất, vướng giải phóng mặt bằng…).

Theo VCCI, việc bổ sung quy định này không chỉ đảm bảo quyền lợi chính đáng của nhà đầu tư mà còn phù hợp với tinh thần Nghị quyết số 66-NQ/TW ngày 30/4/2025 của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới, cũng như Nghị quyết Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng.

Ngoài ra, VCCI cũng kiến nghị bổ sung quy định về việc thời gian chậm giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất do cơ quan nhà nước gây ra không được tính vào tiến độ, thời hạn hoạt động của dự án, nhằm đảm bảo công bằng cho doanh nghiệp.

Một trong những điểm gây nhiều băn khoăn là quy định tại Điều 37 Dự thảo liên quan đến thủ tục chuyển nhượng dự án đầu tư. Hiện nay, cả Luật Đầu tư và Luật Kinh doanh bất động sản đều có quy định về vấn đề này, song cách tiếp cận khác nhau, dẫn đến nguy cơ “một dự án, hai thủ tục”. Để tránh tình trạng này, VCCI đề nghị rà soát, thống nhất quy định giữa hai luật, theo hướng tập trung toàn bộ trình tự, thủ tục, thẩm quyền chuyển nhượng dự án trong Luật Đầu tư, kể cả đối với dự án bất động sản. Cách làm này sẽ giúp đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất, tạo thuận lợi hơn cho doanh nghiệp.