Gửi bình luận
Việc sửa đổi Luật Thuế Thu nhập cá nhân (TNCN) được kỳ vọng như một động lực mới cho tiêu dùng, tăng trưởng và sự đồng thuận xã hội.
Theo quy định hiện hành, người nộp thuế TNCN được giảm trừ 11 triệu đồng/tháng cho bản thân và 4,4 triệu đồng/tháng cho mỗi người phụ thuộc. Đây là mức đã được điều chỉnh từ năm 2020, sau một thời gian dài giữ nguyên kể từ năm 2013. Tuy nhiên, với chi phí sinh hoạt leo thang và mức sống ngày càng cao, đặc biệt tại các đô thị lớn như Hà Nội, TP.HCM, mức giảm trừ này đã trở nên lạc hậu và không còn phản ánh đúng chi phí thực tế mà người dân phải gánh chịu.
Thực tế cho thấy, tổng thu từ thuế TNCN đã tăng gần gấp đôi chỉ trong vòng 4 năm qua, dù thu nhập thực tế của người lao động không tăng trưởng tương xứng. Điều này gián tiếp phản ánh gánh nặng thuế đang dồn lên vai người làm công ăn lương, trong khi mức giảm trừ gia cảnh không được cập nhật kịp thời để bảo vệ thu nhập thực tế.
Tại hội thảo “Luật Thuế TNCN - Đảm bảo công bằng, thúc đẩy tăng trưởng” diễn ra tháng 3/2025, nhiều chuyên gia tài chính, kinh tế đã lên tiếng cho rằng chính sách giảm trừ gia cảnh cần được điều chỉnh linh hoạt theo biến động của các chỉ số kinh tế vĩ mô như chỉ số giá tiêu dùng (CPI), mức lương tối thiểu và thu nhập bình quân đầu người. Đây là những chỉ số phản ánh tương đối sát chi phí sinh hoạt và sức mua của người dân.
Thuế không chỉ là công cụ điều tiết thu nhập, mà còn là “đòn bẩy” quan trọng kích thích tiêu dùng, thúc đẩy sản xuất và tăng trưởng. Khi người dân có khả năng chi tiêu nhiều hơn sau thuế, cầu tiêu dùng sẽ mạnh, từ đó tạo lực đẩy cho nền kinh tế phát triển. Ngược lại, nếu nghĩa vụ thuế vượt quá khả năng chi trả, sẽ dẫn tới hệ quả tiêu cực là giảm chi tiêu, co cụm sản xuất và suy yếu tăng trưởng.
Do đó, cải cách thuế không nên chỉ dừng lại ở mức điều chỉnh kỹ thuật, mà cần thay đổi tư duy. Thuế phải được thiết kế như một cơ chế đồng hành và tạo thuận lợi cho người dân. Khi người lao động cảm thấy mức thuế hợp lý, được giảm trừ công bằng, họ sẽ sẵn sàng kê khai, tuân thủ và đóng thuế đầy đủ.
Việc nâng mức giảm trừ gia cảnh do đó không chỉ đơn thuần là “ưu đãi” về mặt chính sách, mà là một hành động thể hiện rõ nét vai trò “kiến tạo phát triển” của Nhà nước trong điều hành kinh tế, trong đó tài khóa cần đi trước một bước để tạo dư địa cho tiêu dùng và đầu tư.
Trong bối cảnh đó, dự thảo sửa đổi Luật Thuế TNCN được Bộ Tài chính gấp rút chuẩn bị trình Quốc hội vào tháng 10 tới đang thu hút nhiều kỳ vọng. Một trong những điểm nổi bật của dự thảo là điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh và bổ sung các khoản thu nhập được miễn thuế để phù hợp hơn với thực tiễn.
Tại nghị quyết số 1326 năm 2024 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về chương trình công tác năm 2025, dự kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ xem xét thông qua nghị quyết này tại phiên họp diễn ra vào tháng 10 tới.
Phát biểu tại cuộc họp báo thường kỳ ngày 2/7, ông Trương Bá Tuấn, Phó Cục trưởng Cục Quản lý, giám sát chính sách thuế, phí và lệ phí (Bộ Tài chính), cho biết: “Bộ đang nghiên cứu điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh theo thay đổi mức sống, chỉ số giá và các chỉ số kinh tế vĩ mô khác. Đồng thời bổ sung các khoản giảm trừ đặc thù như chi phí y tế, giáo dục, từ thiện để bảo vệ quyền lợi người nộp thuế.”
Đáng chú ý, theo quy định hiện hành, nếu chỉ số CPI biến động trên 20% so với thời điểm điều chỉnh gần nhất thì Chính phủ có trách nhiệm trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội để điều chỉnh mức giảm trừ. Theo dự báo của Bộ Tài chính, CPI giai đoạn 2020–2024 có thể đạt ngưỡng 20%, mở đường hợp lý để điều chỉnh tăng mức giảm trừ trong kỳ sửa đổi sắp tới.
Một điểm mới đáng chú ý được nêu trong Nghị quyết số 191/NQ ngày 26/6 của Chính phủ là yêu cầu Bộ Tài chính nghiên cứu điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh có xét đến sự khác biệt giữa các khu vực, vùng miền. Đây là bước tiến quan trọng trong chính sách thuế khi lần đầu tiên công nhận chi phí sinh hoạt giữa các địa phương có sự chênh lệch đáng kể.
Theo phân tích của nhiều chuyên gia, mức chi tiêu tại các đô thị lớn như TP.HCM, Hà Nội cao hơn rất nhiều so với khu vực nông thôn. Ví dụ, giá nhà ở hai thành phố này đã lên tới hàng trăm triệu đồng/m2 – gấp nhiều lần so với các tỉnh lân cận. Do đó, nếu không có chính sách linh hoạt theo vùng miền, việc tính thuế TNCN sẽ trở nên thiếu công bằng và làm suy yếu niềm tin chính sách.
Trong hồ sơ đề xuất sửa đổi Luật Thuế TNCN, Bộ Tài chính đã đưa ra 6 nhóm chính sách chủ chốt, trong đó có cải tiến biểu thuế lũy tiến, bổ sung các khoản miễn thuế mới như chuyển nhượng trái phiếu xanh, chứng chỉ phát thải - góp phần thúc đẩy tài chính xanh. Nhưng đặc biệt, việc điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh được xem là “nút thắt” lớn nhất cần tháo gỡ để chính sách thuế thực sự đồng hành với người dân và doanh nghiệp.
Một chính sách thuế hợp lý sẽ khơi thông dòng tiền tiêu dùng, giúp doanh nghiệp có thêm khách hàng và cơ hội mở rộng sản xuất – kinh doanh. Đồng thời, tạo nền tảng vững chắc cho mục tiêu tăng trưởng GDP ở mức hai con số như Chính phủ đang đặt ra cho năm 2026 và các năm tiếp theo.
Cải cách thuế TNCN lần này không chỉ là một yêu cầu cấp thiết, mà còn là một cơ hội để khẳng định lại vai trò của chính sách thuế trong việc bảo vệ người lao động, thúc đẩy tiêu dùng, và tạo nền móng cho tăng trưởng bền vững. Trong một nền kinh tế thị trường hiện đại, nơi năng suất và thu nhập là động lực chính, chính sách thuế cần linh hoạt, công bằng và đồng hành – đó cũng là yêu cầu căn cốt để Việt Nam hiện thực hóa khát vọng phát triển hùng cường trong thập kỷ tới.
