Cải cách thuế thu nhập cá nhân: Không thể chậm trễ hơn

Thông tin này được đưa ra tại buổi họp báo công bố kết quả Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, ngày 27/6 đã thu hút sự quan tâm lớn của dư luận, đặc biệt là cộng đồng doanh nghiệp và người lao động.

Một trong những nội dung được chú ý là việc điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh, yếu tố tác động trực tiếp đến thu nhập chịu thuế và nghĩa vụ thuế của hàng triệu người dân.

Tại buổi họp báo, đại biểu Quốc hội chuyên trách Ủy ban Tài chính - Ngân sách, bà Phạm Thị Hồng Yến, khẳng định việc sửa đổi lần này sẽ toàn diện, trong đó có nội dung điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh. Động thái này cho thấy sự chủ động và cần thiết trong việc cập nhật chính sách thuế, nhất là khi đời sống kinh tế - xã hội đã có nhiều thay đổi so với thời điểm Luật được ban hành.

Theo Luật Thuế Thu nhập cá nhân hiện hành, mức giảm trừ gia cảnh đối với người nộp thuế là 11 triệu đồng/tháng và 4,4 triệu đồng/tháng đối với mỗi người phụ thuộc. Mức này được áp dụng từ năm 2020, sau lần điều chỉnh từ mức 9 triệu đồng và 3,6 triệu đồng trước đó. Tuy nhiên, sau 4 năm, mặt bằng giá cả và chi phí sinh hoạt đã tăng lên đáng kể. Tính riêng giai đoạn 2020–2023, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tăng trung bình mỗi năm khoảng 3–4%, tương ứng mức tăng tích lũy gần 15% sau 4 năm.

Rõ ràng, mức giảm trừ gia cảnh hiện nay không còn phản ánh đúng thực tế đời sống của người dân, đặc biệt là người lao động tại các đô thị lớn - nơi giá cả, chi phí thuê nhà, nuôi con học hành… đều tăng mạnh. Việc giữ nguyên mức giảm trừ này vô hình trung khiến người lao động phải nộp thuế cao hơn tương ứng với mức sống tăng lên, làm giảm thu nhập thực tế và ảnh hưởng đến sức mua của toàn xã hội.

Theo quy định hiện hành, khi chỉ số giá tiêu dùng biến động trên 20% thì Chính phủ mới trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh. Tuy nhiên, nếu chờ đến mức “trượt giá” 20% mới điều chỉnh là quá chậm so với biến động thực tế của nền kinh tế. Do đó, việc sửa luật để cập nhật cơ chế linh hoạt hơn trong điều chỉnh mức giảm trừ là hết sức cần thiết.

Việc sửa đổi Luật Thuế Thu nhâp cá nhân không đơn thuần là điều chỉnh kỹ thuật thuế, mà còn liên quan đến quan điểm phát triển bao trùm và đảm bảo công bằng xã hội. Trong thời gian qua, có không ít ý kiến cho rằng biểu thuế lũy tiến hiện nay đang tạo gánh nặng cho tầng lớp trung lưu, lực lượng lao động chủ yếu của nền kinh tế. Nhiều người có thu nhập ở mức trung bình khá nhưng vẫn phải chịu mức thuế cao, do ngưỡng các bậc thuế không được điều chỉnh phù hợp với tốc độ tăng lương tối thiểu và thu nhập bình quân.

Một số chuyên gia kinh tế cho rằng, cần có sự phân hóa sâu hơn trong các bậc thuế, đồng thời nâng ngưỡng chịu thuế để không đánh thuế vào người nghèo, người có thu nhập trung bình thấp. Bên cạnh đó, việc thu thuế cần tính đến các khoản chi phí thực tế như tiền thuê nhà, nuôi con nhỏ, chăm sóc người già… để đảm bảo nguyên tắc “thuế theo khả năng đóng góp”.

Chính vì vậy, việc sửa Luật cần hướng đến hai mục tiêu: đảm bảo thu ngân sách nhà nước một cách bền vững và công bằng, đồng thời tạo động lực cho người lao động tích cực tham gia vào nền kinh tế chính thức, đóng góp dài hạn thay vì né thuế, trốn thuế.

Một hệ thống thuế hợp lý và công bằng không chỉ có lợi cho người lao động mà còn mang lại lợi ích gián tiếp cho doanh nghiệp. Khi người lao động có thu nhập khả dụng cao hơn, họ có động lực làm việc, gắn bó với doanh nghiệp, tăng năng suất lao động. Đồng thời, mức chi tiêu tăng sẽ kích cầu tiêu dùng trong nước, yếu tố then chốt để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế nội địa trong bối cảnh thương mại toàn cầu còn nhiều bất ổn.

Doanh nghiệp cũng mong muốn hệ thống thuế thu nhập cá nhân minh bạch, dễ hiểu, dễ áp dụng và ít gây tranh cãi với cơ quan thuế. Đây là nền tảng để xây dựng môi trường làm việc minh bạch, chuẩn hóa quy trình trả lương và thực hiện nghĩa vụ thuế theo đúng quy định.

Trước đó, Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc cũng cho biết, dự án sửa đổi Luật Thuế TNCN sẽ được trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 10 (tháng 10/2025) và dự kiến có hiệu lực từ đầu năm 2026. Đây là khoảng thời gian hợp lý để các cơ quan chức năng nghiên cứu kỹ lưỡng, tham vấn cộng đồng doanh nghiệp, chuyên gia, người dân và học tập kinh nghiệm quốc tế để xây dựng một bộ luật phù hợp với điều kiện Việt Nam trong giai đoạn phát triển mới.

Người dân, người lao động và cộng đồng doanh nghiệp kỳ vọng, việc sửa luật lần này sẽ là cuộc cải cách thực chất, toàn diện, hướng đến công bằng và bền vững.