Hamas và những bài học chiến tranh bất thường

NHI NGUYỄN• 16/11/2023 03:30

Xung đột Israel - Hamas đang leo thang từng ngày, làm dấy lên nỗi lo về một cuộc xung đột diện rộng ở Trung Đông kéo theo sự tham gia của các quốc gia khác.

Khói và lửa cuồn cuộn sau khi lực lượng Israel tấn công một tòa tháp cao tầng ở thành phố Gaza [Ashraf Amra / Reuters]

Khói và lửa cuồn cuộn sau khi lực lượng Israel tấn công một tòa tháp cao tầng ở thành phố Gaza. Ảnh: Ashraf Amra / Reuters

>> Xung đột Israel - Hamas vẫn nóng, giá dầu giảm mạnh vì đâu?

Xung đột Israel – Hamas nổ ra vào ngày 7/10 khi nhóm vũ trang Hamas bất ngờ tấn công Israel, khiến hơn 1.400 người thiệt mạng tại quốc gia này. Cuộc xung đột này hiện đang bùng phát mạnh hơn, với số người chết chắc chắn sẽ tăng lên sau lời tuyên bố của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu rằng Hamas sẽ bị “đè bẹp”. Cuộc tấn công của Hamas thể hiện mạnh mẽ tác động và tầm quan trọng của chiến tranh bất thường, đồng thời nêu bật một số bài học quan trọng về loại hình chiến tranh này và cách phòng chống nó.

Chiến tranh bất thường có một định nghĩa mơ hồ. Các nhà hoạch định và chiến lược quân sự Hoa Kỳ đã gặp khó khăn trong việc xác định chiến tranh bất thường, dẫn đến việc thiếu trọng tâm chiến lược, cản trở Washington và các đồng minh trong việc giải quyết thỏa đáng hàng loạt các mối đe dọa bất thường. Điều đó cho thấy, đặc điểm của chiến tranh bất thường khá rõ ràng: việc sử dụng các phương tiện bất đối xứng, đa chiều và gián tiếp để đạt được kết quả mong muốn, thường là do một quốc gia hoặc lực lượng thiếu phương tiện để thành công trong một cuộc đụng độ quân sự thông thường.

Theo những tiêu chuẩn này, cuộc tấn công của Hamas chống lại Israel là một kịch bản chiến tranh bất thường điển hình. Hamas tấn công đồng thời trên không, trên bộ và trên biển, phá vỡ Lực lượng Phòng vệ Israel. Khi bắn khoảng 2.200 quả rocket vào lãnh thổ Israel vào sáng sớm ngày 7/10, Hamas đã áp đảo hệ thống phòng thủ tên lửa của Israel, phá vỡ biên giới được cho là kiên cố của Dải Gaza, cho phép hàng trăm chiến binh đi qua. Sau đó, những chiến binh này đã tàn phá các thị trấn của Israel, sử dụng bạo lực để gây ra hiệu ứng sốc và kinh hoàng, khiến Israel phải trả đũa quân sự nặng nề.

Bà Varsha Koduvayur, Chuyên gia tại Trung tâm Nghiên cứu chiến tranh bất thương, cho rằng Hamas không sử dụng bất kỳ kỹ thuật, chiến thuật hoặc học thuyết chiến tranh nào. Thay vào đó, họ kết hợp một cách độc đáo các chiến thuật bất thường hiện có để đạt được những lợi ích chiến lược to lớn. Hamas làm sáng tỏ bốn bài học quan trọng về chiến tranh bất thường và diễn biến của nó trong tương lai đối với quốc tế.

Thứ nhất, các công cụ công nghệ cao không phải lúc nào cũng đảm bảo lợi thế. Các phương tiện kém tiên tiến nhưng nếu được sử dụng hiệu quả có thể đánh bại các hệ thống phòng hiện đại. Sử dụng trí thông minh của con người, Hamas đã thu thập dữ liệu chi tiết về các mục tiêu ở Israel, bao gồm các lỗ hổng trong thiết bị quân sự và sơ đồ chi tiết về các căn cứ và thị trấn mà lực lượng này tấn công. Biên giới siêu kiên cố của Israel với Gaza, được trang bị đầy đủ công nghệ cảm biến, camera và các tính năng khác, không thể sánh được với sự kết hợp giữa máy bay không người lái, dù lượn, máy ủi, xe máy và tên lửa của Hamas.

>> Xung đột Israel - Hamas: Lebanon bất ngờ tung kế hoạch hòa bình

Thứ hai, các phương pháp, chiến thuật và khả năng đổi mới công nghệ thấp mà Hamas sử dụng không phải là mới. Theo lời của một sĩ quan cấp cao đã nghỉ hưu của Israel, Israel biết rõ các chiến thuật riêng lẻ mà Hamas sử dụng, cú sốc “là sự phối hợp giữa tất cả các hệ thống đó.” Hamas điều chỉnh chiến thuật của mình và trong quá trình đó sẽ tạo ra những diễn biến mới trong phương thức hoạt động tổng thể, nên được hiểu là dấu hiệu đặc trưng của chiến tranh bất thường.

Các sĩ quan cảnh sát ở Ashkelon, miền nam Israel, sơ tán một phụ nữ và một đứa trẻ khỏi địa điểm bị trúng tên lửa từ Dải Gaza. [Ảnh Tsafrir Abayov/AP]

Thứ ba, những đối thủ cuối cùng sẽ học được cách đánh trúng mục tiêu. Hoặc, nếu không đánh trúng mục tiêu, họ ít nhất áp đảo mục tiêu đủ lâu để đạt được lợi thế chiến lược. Quả thực, một trong những đặc điểm nổi bật của chiến tranh bất thường là cách các bên sử dụng các chiến thuật bất đối xứng và gián tiếp để phá vỡ các năng lực mạnh hơn. Vì vậy, các quốc gia phải không ngừng phát triển và tăng cường năng lực của mình, đồng thời phát triển những năng lực mới. Cần thực hiện các bước để chủ động chuẩn bị cho sự xâm chiếm của đối thủ, phải tính đến các chiến thuật bất thường, thay vì chỉ tập trung vào các khả năng quân sự thông thường.

Thứ tư, điều cần thiết là các chủ thể phải phát triển trước và duy trì các phương án phi quân sự để ứng phó trong một kịch bản chiến tranh bất thường.

Cuộc tấn công của Hamas vào Israel cho thấy những bài học về chiến tranh bất thường. Chiến thuật này có thể đóng vai trò quyết định trong các cuộc xung đột trong tương lai, đặc biệt là những xung đột có sự bất cân xứng về quyền lực, lực lượng hoặc tính hợp pháp giữa các bên tham gia.

“Cuộc chiến của Nga ở Ukraine cũng là bằng chứng mạnh mẽ cho sự nổi bật của chiến tranh bất thường. Một mặt, Nga sử dụng các phương tiện bất đối xứng để phá hủy các nút quan trọng trong cơ sở hạ tầng của Ukraine. Trong khi đó, Ukraine cũng sử dụng các biện pháp bất đối xứng để tự vệ”, bà Varsha Koduvayur cho biết thêm.

Theo Bà Varsha Koduvayur, trong tương lai có thể sẽ còn có nhiều cuộc xung đột quân sự. Do đó, nhiều chuyên gia quân sự cho rằng, các quốc gia cần khám phá và tăng cường khả năng phòng thủ trước những thách thức phức tạp do chiến tranh bất thường gây ra.

Hamas và những bài học chiến tranh bất thường

chiến tranh bất thường

xung đột Israel - Hamas

Hamas