Hình sự hóa quan hệ kinh tế, dân sự: “Mượn” pháp luật để… “làm càn”!?

Muôn vàn hệ lụy, đó là những gì hình sự hóa quan hệ kinh tế, dân sự đã gây ra, không ít doanh nhân đánh mất doanh nghiệp, khi trực tiếp vướng vòng lao lý, trong số đó, có những vụ việc vì lợi ích nhóm, lợi ích cá nhân mà một số người thi hành công vụ đã “mượn” pháp luật, thực hiện những ý đồ riêng. Vụ việc của ông Đinh Quang Điền – Giám đốc Công ty TNHH Quang Điền xảy ra năm 2012 là một ví dụ, với 240 ngày ngồi tù oan, Nhà nước phải bồi hoàn oan sai gần 3 tỉ đồng, để thỏa mãn mỗi mục đích “làm càn” của người thi hành công vụ.

Vụ việc bắt đầu từ một lá thư nặc danh gửi đến Công an TP. Buôn Ma Thuột, Viện Kiểm sát nhân dân (VKSND) TP. Buôn Ma Thuột đã phê chuẩn lệnh bắt ông Đinh Quang Điền để điều tra về tội danh “lừa đảo chiếm đoạt tài sản”, sau quyết định này là hành trình 240 ngày oan sai ông phải hứng chịu.

Hồi ức những ngày tháng mình đã trải qua với báo chí, ông Đinh Quang Điền cho hay: Ngày 21/6/2011, Công an TP Buôn Ma Thuột mời tôi đến trụ sở làm việc theo đơn của một người ở thị xã Buôn Hồ về việc tôi vay nợ ông này, ông kia để đáo hạn ngân hàng. Tôi viết lời khai, trình bày lý do rằng tôi và ông T. có hợp đồng vay mượn, hơn nữa chưa đến thời hạn trả nợ... Tôi vừa viết lời khai xong thì mấy anh cảnh sát vây kín, một cán bộ điều tra Công an TP. Buôn Ma Thuột thông báo tôi đã bị bắt…

Theo ông Điền, Công an đọc lệnh khởi tố, bắt tạm giam ông vì tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản, kê biên tài sản rồi dẫn ông về trụ sở UBND P. Tân An, về nhà, lên công ty và vào thẳng trại giam.

Mọi chuyện diễn ra quá chóng vánh, bản thân người bị bắt cũng không hiểu lý do vì đâu… chỉ đến khi các điều tra viên vào hỏi cung và nói ông lừa vay tiền của Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn chi nhánh Nơ Trang Long (TP Buôn Ma Thuột), ông mới sững sờ hay biết.

Ông Điền chia sẻ: "Tôi trình bày rằng nếu tôi lừa đảo ngân hàng thì ngân hàng phải có đơn trình bày, chứ sao lại vì một lá đơn nặc danh vô căn cứ lại bắt tôi? Hơn nữa, công ty của tôi vẫn đang kinh doanh bình thường, đã nhận nợ và tôi không hề có ý định bỏ trốn... sao lại nói tôi lừa đảo? Nhưng mọi lý do được đưa ra tại thời điểm đó, đều bị điều tra viên gạt đi".

Cứ thế, những ngày tháng đằng đẵng trong trại giam trôi qua, với bản sơ kết điều tra khép tội nhưng ông Điền không đồng tình.

Sau đó, ông Điền tiếp tục phải chuyển lên trại giam Công an tỉnh để điều tra, nhưng rồi may mắn cũng đến, ngày 20/2/2012 các điều tra viên đến thông báo ông được bảo lãnh cho tại ngoại.

Đến ngày 15/10/2012, Công an tỉnh Đắk Lắk đã kết luận: ông Điền không phạm tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Các quyết định đình chỉ điều tra, đình chỉ kê biên, yêu cầu phục hồi đảng tịch... được gấp rút thi hành, thế nhưng, sau những ngày oan sai là ngổn ngang một đống hệ lụy, nhà xưởng bị phá hoại gần hết, nhiều hợp đồng kinh doanh bị hủy, tiền lãi ngân hàng liên tục tăng... Ông lại tiếp tục bước vào hành trình đòi công lý.

Trải qua nhiều phiên tòa, ngày 21/5/2015, Hội đồng xét xử TAND TP. Buôn Ma Thuột đã tuyên buộc VKSND TP. Buôn Ma Thuột bồi thường cho ông Đinh Quang Điền số tiền hơn 2,8 tỷ đồng, bao gồm tổn thất tinh thần, mất thu nhập, tiền thuê đất, tiền phạt chậm nộp thuế, nhà xưởng bị kê biên xuống cấp, lãi vay ngân hàng…

Đẩy cả một doanh nghiệp đến bên bờ vực phá sản, vậy mà nguyên nhân của vụ việc khiến dư luận không ngờ, trong nội dung đơn yêu cầu bồi thường oan sai, ông Điền cho biết: Khoảng tháng 3/2010, Điều tra viên Công an TP. Buôn Ma Thuột, Nguyễn Trường Giang có đến Công ty xin gỗ làm nhà, nhưng ông chưa sắp xếp được.

Ngày 25/01/2011, Giang cùng Đội trưởng đội CSĐT Công an TP. Buôn Ma Thuột, Huỳnh Minh Cảnh và 2 Điều tra viên khác mang giấy giới thiệu đến trụ sở Công ty làm việc. Tại đây, các cán bộ công an có những lời lẽ xúc phạm và đe dọa rằng, ông Điền lừa đảo chiếm đoạt tiền ngân hàng…

Và sự việc sau đó, chỉ dựa vào nội dung tố cáo nặc danh, Cơ quan CSĐT Công an TP. Buôn Ma Thuột đã hình sự hoá quan hệ dân sự, đẩy ông Điền vào vòng lao lý, cũng như đưa Công ty TNHH Quang Điền lâm vào cảnh đình đốn sản xuất, thua lỗ nặng nề...