Gửi bình luận
Các công cụ AI như ChatGPT đang dần trở thành nguồn tham khảo hữu ích cho tài xế khi xe gặp sự cố, nhưng vẫn tiềm ẩn rủi ro nếu lạm dụng.
Nghiên cứu mới của Scrap Car Comparison (SCC), công ty tái chế xe lớn nhất tại Vương quốc Anh cho thấy trí tuệ nhân tạo (AI) đang ngày càng tiến gần hơn đến vai trò cố vấn kỹ thuật cho người dùng ô tô.
Khi thử nghiệm ba nền tảng AI phổ biến nhất hiện nay gồm OpenAI’s ChatGPT, Google AI Overview và Microsoft Copilot, nhóm nghiên cứu nhận thấy các hệ thống này không chỉ đưa ra câu trả lời đáng tin cậy mà còn có khả năng định hướng người dùng trước nhiều tình huống liên quan đến bảo dưỡng và sửa chữa xe.
Nghiên cứu được thực hiện bằng cách đặt một loạt câu hỏi mô phỏng các tình huống rất thực tế: từ lỗi đèn báo động cơ, điều hòa hỏng, cho đến các vấn đề phức tạp hơn như xe không qua được kiểm định an toàn. Những câu trả lời này sau đó được thẩm định bởi Tim Singer, quản lý xưởng tại BMS Cars, một gara đối tác của SCC, dựa trên bốn tiêu chí: an toàn, tính hợp pháp, độ chính xác và mức độ hữu ích.
Điều khiến Singer bất ngờ nhất là độ chính xác của các câu trả lời. “Chúng tốt hơn nhiều so với tôi kỳ vọng. Không có câu trả lời nào khiến người lái xe gặp nguy hiểm”, ông nói. Theo đánh giá của Singer, trong ba hệ thống được thử nghiệm, ChatGPT cho câu trả lời kỹ lưỡng nhất, thường kèm theo bối cảnh, lựa chọn và phân tích chi phí - lợi ích, giúp người dùng hiểu rõ hơn tình trạng của xe trước khi quyết định sửa, tiếp tục sử dụng hay thậm chí là nên cân nhắc phá hủy phương tiện.
Google AI Overview có xu hướng đưa ra câu trả lời ngắn gọn, thiên về thông tin, còn Microsoft Copilot lại “nhiều tính trò chuyện” nhưng kém chính xác hơn trong các phần hướng dẫn kỹ thuật.
Kết quả nghiên cứu hé lộ một lợi thế lớn của AI: đây có thể là “cửa sổ đầu tiên” giúp người dùng định hướng nhanh khi xe gặp vấn đề. Với những tài xế không rành kỹ thuật, việc AI giải thích các dấu hiệu bất thường, ước lượng mức độ nghiêm trọng và khuyến nghị có nên chạy xe tiếp hay lập tức kiểm tra chuyên nghiệp là một giá trị lớn.
Một người dùng thông thường thường phải dành nhiều thời gian đọc tài liệu, xem video hay tra cứu các diễn đàn - những nơi có thể chứa thông tin mâu thuẫn. AI rút ngắn quá trình đó xuống vài giây với câu trả lời tương đối mạch lạc và dễ hiểu. Đặc biệt, ChatGPT thường nhấn mạnh các yếu tố an toàn và khuyến cáo người dùng thận trọng, điều mà Singer đánh giá là “một điểm cộng rất lớn”.
AI cũng có thể giúp người lái xe giảm chi phí không cần thiết, bằng cách phân biệt những lỗi có thể tự kiểm tra (như nắp bình xăng không kín, cảm biến đơn giản) với những vấn đề phức tạp cần thợ chuyên nghiệp.
Tuy vậy, nghiên cứu cũng cảnh báo không ít rủi ro tiềm ẩn. Một số câu trả lời từ các chatbot gợi ý người dùng có thể tự thực hiện các thao tác kỹ thuật. Nếu người dùng không có kinh nghiệm hoặc thiếu dụng cụ, điều này có thể gây nguy hiểm hoặc làm xe hư nặng hơn.
Singer cho rằng đây là điểm dễ gây hiểu lầm: “AI có thể khiến người dùng có cảm giác họ hiểu vấn đề hơn thực tế. Nếu quá tin vào câu trả lời trên màn hình mà không kiểm tra lại với thợ chuyên nghiệp, họ có thể mắc sai lầm tốn kém hoặc nguy hiểm”.
Một hạn chế khác là AI không thể quan sát trực tiếp tình trạng thực tế của xe, nghĩa là mọi câu trả lời đều dựa trên giả định. Với những lỗi liên quan đến hệ thống phanh, khung gầm, tay lái hoặc các thành phần an toàn khác, việc dựa vào mô tả của người dùng là cực kỳ rủi ro. Chỉ chuyên gia trực tiếp kiểm tra mới có thể kết luận chính xác.
Ngoài ra, không phải người dùng nào cũng mô tả đúng vấn đề kỹ thuật. Một biểu hiện nhỏ như tiếng ồn lạ có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân khác nhau. AI không có khả năng kiểm tra thực nghiệm, nên đôi khi có thể đưa ra hướng dẫn không phù hợp.
SCC kết luận rằng AI có giá trị thực sự trong việc cung cấp thông tin ban đầu, giúp người lái xe hiểu vấn đề, chuẩn bị tâm lý và thậm chí tránh hoảng loạn khi xe có dấu hiệu bất thường. Tuy nhiên, những công cụ này chỉ nên đóng vai trò hỗ trợ, không thể thay thế vai trò của thợ máy được đào tạo.
Kết quả nghiên cứu cũng chỉ ra thực tế rằng AI đang tiến rất nhanh vào lĩnh vực sửa chữa xe, nhưng vẫn cần được sử dụng đúng giới hạn. Trong lúc công nghệ tiếp tục hoàn thiện, lời khuyên an toàn nhất cho người dùng vẫn là: dùng AI để hiểu vấn đề, còn sự an toàn của chiếc xe và người lái vẫn cần được bảo đảm bởi những người kiểm tra và sửa chữa ngoài đời thật.
