Gửi bình luận
Một trong những thách thức vĩ mô với các nền kinh tế mới nổi là chính sách thuế quan, thương mại đang thay đổi dưới thời ông Donald Trump.
Kinh tế toàn cầu còn đối diện với nhiều thách thức vĩ mô vào năm 2025. Với 56% nhà kinh tế trưởng được Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) khảo sát dự đoán tình hình kinh tế thế giới sẽ suy yếu. Chỉ có 17% tin tưởng sẽ có sự cải thiện; đồng thời chỉ ra sự bất ổn gia tăng ở các khu vực chính và nhu cầu thay đổi chính sách được cân nhắc trên toàn thế giới.
Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) dự báo nền kinh tế thế giới sẽ tăng trưởng 3,3% trong cả năm 2025 và 2026. Các nền kinh tế tiên tiến dự kiến sẽ tăng trưởng 1,9% trong năm nay và 1,8% vào năm tới. Về cơ bản, các dự báo này không thay đổi so với dự báo trước đó.
Đối với các nền kinh tế mới nổi, chuẩn bị kịch bản ứng phó là nhiệm vụ cực kỳ quan trọng. Với Việt Nam sẽ đối diện với những thách thức vĩ mô như thuế quan tiềm tàng, lãi suất đồng đô la Mỹ; thị trường xuất khẩu,…
Suốt gần nửa năm 2024, thuế quan thương mại là chủ đề được quan tâm rộng rãi. Việt Nam là nền kinh tế phụ thuộc vào xuất khẩu hàng hóa thuộc nhóm đầu thế giới. Do vậy, bất kỳ sự thay đổi chính sách thuế quan liên lục địa nào cũng có khả năng gây xáo trộn.
Dĩ nhiên, khoảng 5 năm trở lại đây, Việt Nam có những bước chuẩn bị dài hơi, một trong số đó là đa dạng hóa thị trường, không chỉ có các thị trường truyền thống như Trung Quốc và ASEAN. Xuất khẩu của Việt Nam sang Bắc Mỹ và châu Âu tăng trưởng nhanh, thặng dư thương mại cao.
Điều đó còn cho thấy sự tiến bộ vượt bậc của công nghệ, quy trình sản xuất, chế biến để đáp ứng tiêu chuẩn cao hơn từ các thị trường đẳng cấp. Nhưng bài toán dần dần khó hơn, ngay tại các trung tâm thương mại lớn nhất thế giới đang rục rịch thay đổi chính sách thuế quan.
Thực tế cho thấy, rất nhiều trường hợp các mâu thuẫn kinh tế - thương mại hóc búa được giải quyết qua con đường ngoại giao. Đây là thời kỳ của ngoại giao “1-1” hay còn gọi là “face to face”, nơi các quốc gia phải đối diện cụ thể với từng vấn đề riêng biệt, mang tính khu biệt, đơn cực hóa.
Ví dụ, mức thuế nhập khẩu mà Tổng thống Donald Trump đưa ra là không giống nhau, Trung Quốc có thể chịu thuế suất nhập khẩu 60%, Canada và Mexico là 25%, còn lại từ 10 - 20% tùy theo từng quốc gia. Thực ra, đây là một cách “phân loại” đối tác của Mỹ, mức độ ngoại giao, hợp tác - tỷ lệ tương ứng theo mức thuế phải chịu.
Khẩu hiệu toàn cầu vẫn là “đàm phán, đàm phán và đàm phán”. Nhìn kỹ hơn trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump, Mỹ chủ động "gây hấn" thương mại, dọa tăng thuế với Canada và Mexico. Nhưng tất cả sau đó đều biết rằng, múc đích nhằm lật lại Hiệp định thương mại tự do Bắc Mỹ (NAFTA).
Hai quốc gia láng giềng của Mỹ không hề bị đánh thuế, NAFTA được thay thế bằng USCMA, cho phép doanh nghiệp Mỹ chuyển một phần thị trường sau khi cuộc chiến thương mại với Trung Quốc xảy ra.
Lần này, trong nhiệm kỳ 2 của ông Trump, tại sao Canada và Mexico tiếp tục vào tầm ngắm của Mỹ? Lý do là Trung Quốc đã đầu tư rất nhiều vào các nền kinh tế láng giềng của Mỹ, đặc biệt là lĩnh vực xe điện. Chẳng hề có mức thuế thương mại 25% nào với hai đối tác trong USCMA, những “phên dậu kinh tế” của nước Mỹ.
Cái chính là Mỹ muốn Canada và Mexico hạn chế nhận đầu tư từ cường quốc châu Á. Điều tương tự cũng xảy ra với châu Âu, thuế quan chỉ là “đòn gió” để buộc các quốc gia, khu vực ngồi vào bàn đàm phán, tạo ra những điều khoản để Mỹ thuận lợi hơn trong việc "kiềm tỏa" Trung Quốc.
Đây là hệ quy chiếu có giá trị để tham khảo, xử lý với những đối sách thương mại của Mỹ. Rõ ràng, quan hệ Việt - Mỹ rất tốt đẹp, chúng ta lại sở hữu những giá trị “địa chính trị” của riêng mình. Đây là lý do để tin rằng, mọi thứ với Việt Nam đều có thể giải quyết mượt mà trên bàn đàm phán.
