Gian lận thương mại trên không gian mạng đang trở thành thách thức lớn, đặt ra yêu cầu hoàn thiện thể chế và tăng cường quản lý trong bối cảnh kinh tế số phát triển nhanh.
Theo đó, với mong muốn kết nối doanh nghiệp với các cơ quan quản lý trong phòng, chống hàng giả, hàng nhái, lành mạnh hoá hoạt động kinh doanh thương mại điện tử, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đã chỉ đạo Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp tổ chức Diễn đàn “Gian lận thương mại trên không gian mạng: Thách thức và giải pháp ngăn chặn” vào chiều ngày 30/12.
Phát biểu khai mạc Diễn đàn, ông Hoàng Quang Phòng, Phó Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho biết, trong bối cảnh chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ, thương mại điện tử và các hoạt động kinh doanh trên không gian mạng đã và đang trở thành một động lực quan trọng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, mở rộng cơ hội cho doanh nghiệp và người tiêu dùng.
Theo báo cáo của Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương), năm 2024 thương mại điện tử vẫn tiếp tục giữ tốc độ tăng trưởng gần gấp 3 lần so với tốc độ tăng trưởng của thương mại truyền thống trên toàn cầu, đóng góp khoảng 20% vào tổng doanh thu hàng hóa, dịch vụ bán lẻ vào năm 2024. Đông Nam Á tiếp tục là khu vực có tốc độ tăng trưởng thương mại điện tử và kinh tế số cao nhất thế giới.
Trong nước, thương mại điện tử Việt Nam tiếp tục duy trì tốc độ tăng trưởng ấn tượng, đạt mức 18 - 25% mỗi năm. Chỉ tính riêng 9 tháng đầu năm 2025, doanh số thương mại điện tử trong trong nước đã đạt 305,9 nghìn tỉ đồng, tăng 34,35% so với cùng kỳ năm 2024. Chính sự tăng trưởng bứt phá của thương mại điện tử đã góp phần đưa Việt Nam trở thành một trong những thị trường tiềm năng nhất khu vực ASEAN.
Tuy nhiên, theo lãnh đạo VCCI, cùng với sự phát triển nhanh chóng đó, tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại, kinh doanh hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng trên không gian mạng đang diễn biến ngày càng phức tạp, ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe, thậm chí tính mạng của người tiêu dùng, ảnh hưởng đến doanh nghiệp làm ăn chân chính, khiến người tiêu dùng hoang mang lo lắng.
Theo thống kê của Ban Chỉ đạo 389 quốc gia, thời gian gần đây, tình hình tội phạm và vi phạm pháp luật liên quan đến buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả tiếp tục diễn biến phức tạp tại nhiều tỉnh, thành phố lớn trên cả nước như Hà Nội, Hải Phòng, Hưng Yên, Bắc Ninh, TP.HCM, Đồng Nai…
Các hành vi vi phạm trải rộng từ sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, kinh doanh hàng hết hạn sử dụng hoặc không rõ nguồn gốc đến tiêu thụ hàng nhập lậu, hàng không có hóa đơn chứng từ gây nhiều khó khăn cho lực lượng chức năng.
Cũng theo ghi nhận từ Ban Chỉ đạo 389 quốc gia, chỉ riêng quý III/2025, các đơn vị, địa phương đã phát hiện, bắt giữ và xử lý hơn 31.000 vụ việc liên quan đến buôn lậu và gian lận thương mại. Số tiền thu nộp ngân sách nhà nước vượt 3.600 tỷ đồng. Lực lượng chức năng đã khởi tố 462 vụ án hình sự với 915 đối tượng, phản ánh mức độ gia tăng cả về quy mô lẫn tính chất tinh vi của các hành vi vi phạm.
Trong bối cảnh đó, việc Quốc hội thông qua Luật Thương mại điện tử ngày 10/12/2025 là một bước đi chiến lược, ghi nhận thực tiễn phát triển thương mại số, đồng thời tăng cường phòng, chống gian lận và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, thúc đẩy môi trường đầu tư, kinh doanh của cộng đồng doanh nghiệp.
Trước thực trạng này, lãnh đạo VCCI cho rằng, việc hoàn thiện khung khổ pháp lý, tăng cường hiệu quả thực thi và nâng cao trách nhiệm của các chủ thể tham gia thị trường là yêu cầu cấp thiết. Diễn đàn “Gian lận thương mại trên không gian mạng: Thách thức và giải pháp ngăn chặn” được tổ chức nhằm tạo không gian đối thoại cởi mở, thực chất giữa các bên liên quan.
“Những ý kiến đóng góp, các giải pháp kiến nghị của các chuyên gia, cơ quan, ban ngành, doanh nghiệp sẽ được VCCI tổng hợp, báo cáo Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành liên quan để góp phần xây dựng nên những chủ trương, chính sách, quy định phù hợp và kịp thời giúp hạn chế buôn bán hàng giả, hàng nhái, hàng lậu, hàng kém chất lượng trên không gian mạng thông qua các sàn thương mại điện tử, mạng xã hội. Đồng thời tăng cường bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của người tiêu dùng, tạo lập môi trường kinh doanh minh bạch, công bằng cho doanh nghiệp”, Phó Chủ tịch VCCI khẳng định.
