Hơn 780 triệu USD “đổ” vào các startup AI tại Việt Nam

Ông Arnaud Ginolin - Giám đốc điều hành kiêm đối tác, Trưởng bộ phận khu vực công nghiệp Việt Nam của tập đoàn BCG nhận định: các startup AI tại Việt Nam đang tạo được đà phát triển mạnh mẽ cả về số lượng. Trong khu vực Đông Nam Á, số startup AI của Việt Nam chiếm 27%, đứng thứ 2, thu hút khoảng 780 triệu USD vốn đầu tư tích luỹ tính đến năm 2024.

Dữ liệu trên cho thấy sự tăng trưởng đột phá số lượng startup AI, phản ánh định hướng chiến lược của Việt Nam trong phát triển nền kinh tế AI. Theo chuyên gia, sự tăng trưởng này được hỗ trợ bởi nhiều yếu tố. Đó là, các sáng kiến của Chính phủ nhằm thúc đẩy hệ sinh thái khởi nghiệp, trong đó Trung tâm đổi mới sáng tạo quốc gia đóng vai trò điều phối, thúc đẩy đổi mới sáng tạo.

Bên cạnh đó, các trường đại học cũng tích cực nuôi dưỡng tinh thần khởi nghiệp qua các hoạt động ươm tạo và đào tạo; sự hợp tác với các đối tác tư nhân và quốc tế nhằm nâng cao nguồn lực, khả năng tiếp cận thị trường.

Điển hình là Mạng lưới đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp đại học, cao đẳng Việt Nam với hơn 70 thành viên là các cơ sở đào tạo, doanh nghiệp, quỹ đầu tư mạo hiểm, chuyên gia; Quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo Bách Khoa Hà Nội (BK Fund) nhằm hỗ trợ các công ty khởi nghiệp, công ty spinoff được tách ra từ các công ty mẹ và các chương trình nghiên cứu công nghệ cao… Các tập đoàn toàn cầu như Samsung, Google tham gia xây dựng chương trình hỗ trợ và sắp tới Nvidia cũng triển khai chương trình ươm tạo các công ty khởi nghiệp AI và công nghệ cao tại Việt Nam.

Những kết quả đạt được là rất khả quan nhưng ông Arnaud Ginolin cho rằng, Việt Nam còn nhiều cơ hội để tăng cường hiệu quả hỗ trợ và mở rộng tác động. Chia sẻ những kinh nghiệm từ thực tiễn quốc tế, ông Arnaud Ginolin nhấn mạnh đến một số yếu tố cần có để đảm bảo cho thành công của các chương trình tăng tốc hoặc ươm tạo khởi nghiệp AI.

Cụ thể, cần có khung thiết kế và xây dựng kế hoạch chương trình có cấu trúc, bền vững nhằm tạo ra nguồn cung startup ổn định và dài hạn; mạng lưới chuyên gia đối tác trong và ngoài nước tham gia tư vấn; nội dung phù hợp với thị trường Việt Nam. Không thể thiếu là các nguồn lực và công cụ, bao gồm các công cụ AI, hỗ trợ tài chính hoặc cơ sở vật chất.

Trên cơ sở đó, để hệ sinh thái khởi nghiệp AI phát triển mạnh mẽ với nguồn lực cần thiết, chuyên gia khuyến nghị cần có chương trình quốc gia hỗ trợ tài chính khởi nghiệp. Đây được xem là yếu tố then chốt nhằm khai mở tiềm năng của các startup, doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam đang nổi lên.

Các nghiên cứu chỉ ra rằng có 4 cách tiếp cận hỗ trợ tài chính cho các công ty và startup AI tại các quốc gia dẫn đầu. Đó là tài trợ tăng trưởng và đổi mới; hỗ trợ khởi nghiệp/giai đoạn hạt giống cho các startup mới thành lập; hỗ trợ cá nhân và người lao động và ưu đãi cho doanh nghiệp dưới hình thức miễn giảm thuế hoặc tài trợ cho doanh nghiệp.

Để Việt Nam có thể áp dụng các hình thức hỗ trợ tương tự, có thể cân nhắc theo một số hướng tiếp cận như tận dụng cơ sở pháp lý và cơ chế ưu đãi hiện hành làm nền tảng pháp lý; hợp tác với khu vực tư nhân và quốc tế để mở rộng năng lực tiếp cận nguồn vốn và nguồn lực.