Gửi bình luận
Dù thuế quan đối ứng của Hoa Kỳ đặt ra nhiều thách thức cho xuất khẩu thủy sản, nhưng cũng là “chất xúc tác” làm thay đổi cục diện xuất khẩu thủy sản Việt Nam.
Muốn làm được điều đó, các doanh nghiệp cần tận dụng các FTAs; đầu tư công nghệ cao cho toàn bộ khâu nuôi, thu hoạch, chế biến, bảo quản. Đồng thời, cần xây dựng thương hiệu quốc gia cho các sản phẩm thủy sản chủ lực.
Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết, kim ngạch xuất khẩu thủy sản của Việt Nam trong 7 tháng đầu năm 2025 đạt khoảng 6,22 tỷ USD, tăng khoảng 17,2% so cùng kỳ năm 2024. Tôm và cá tra là những sản phẩm chủ lực; Hoa Kỳ, Trung Quốc và Nhật Bản là những thị trường tiêu thụ lớn nhất.
Từ ngày 7/8, thủy sản Việt Nam đã chính thức chịu thuế 20% khi xuất khẩu vào Hoa Kỳ. Trong khi đó, các đối thủ cạnh tranh trực tiếp với Việt Nam trong cùng ngành hàng này, gồm có: Hàn Quốc, Nhật Bản, Ecuador cùng chịu mức thuế quan 15%; Malaysia và Indonesia 19%; Banglades 20%; Thái Lan 24%; Đài Loan 20%; Ấn Độ 50%; Trung Quốc đại lục 47%.
Theo số liệu mới công bố ngày 18/8 từ VASEP, xuất khẩu tôm của Việt Nam sang thị trường Hoa Kỳ trong tháng 7 giảm 29%, do thuế quan đã có hiệu lực. Nguy cơ thuế chống bán phá giá và chống trợ cấp khoảng 34% càng thu hẹp biên lợi nhuận, buộc doanh nghiệp phải điều chỉnh chiến lược giá và cơ cấu đơn hàng. Trong khi các đối thủ tận dụng lợi thế nhờ thuế quan thấp hơn.
Trong khi đó, xuất khẩu tôm của Việt Nam sang EU chững lại; xuất khẩu tôm sang thị trường Trung Đông giảm 16%. Đáng chú ý, cá ngừ đóng hộp xuất khẩu sang Israel giảm hơn 50%. Bù lại, các thị trường tại châu Á, như Trung Quốc, Hàn Quốc… ghi nhận mức tăng trưởng xuất khẩu cao.
Theo VASEP, triển vọng xuất khẩu thủy sản trong nửa cuối năm 2025 đối với hai ngành hàng chủ lực là tôm và cá tra sẽ phụ thuộc hoàn toàn vào chính sách thuế đối ứng của Hoa Kỳ. Tổ chức này đưa kịch bản dự báo rằng, với mức thuế quan đối ứng 20%, xuất khẩu thủy sản của Việt Nam có nguy cơ giảm sâu, chỉ còn 9 tỷ USD hoặc thấp hơn. Do đó, Hoa Kỳ có thể sẽ không còn là thị trường ổn định.
“Trong nửa cuối năm 2025, xuất khẩu thủy sản của Việt Nam sẽ gặp khó khi Mỹ áp thuế đối ứng 20%. Trong đó, cá tra sẽ chịu tác động đáng kể về chi phí và giá thành, nhất là khi thị trường Trung Quốc chững lại, buộc doanh nghiệp phải mở rộng xuất khẩu sang ASEAN, Nam Mỹ và Trung Đông”, bà Tô Thị Tường Lan, Phó Tổng thư ký VASEP, nhấn mạnh.
Phản ứng đầu tiên của mặt hàng thủy sản Việt Nam trước chính sách thuế quan mới của Hoa Kỳ là đa dạng hóa thị trường. Theo đó, các thị trường ngoài Hoa Kỳ đã tăng trưởng mạnh hơn để bù vào khoảng trống. Trên thực tế, Việt Nam không quá khó mở rộng đối tác vì Việt Nam nắm nguồn cung thủy sản lớn thứ 3 toàn cầu, cung ứng đến 170 quốc gia, vùng lãnh thổ.
Ví dụ, mỗi năm Hàn Quốc nhập khẩu 1 tỷ USD thủy sản từ Việt Nam nhưng Hiệp định thương mại tự do giữa hai quốc gia (VKFTA) mới chỉ cấp hạn ngạch cho 15.000 tấn sản phẩm. Theo các chuyên gia, Việt Nam hoàn toàn có thể mở rộng dung lượng ưu đãi tại thị trường Hàn Quốc thông qua đàm phán ngoại giao.
Một hướng đi bền vững khác là đầu tư công nghệ cao cho toàn bộ khâu nuôi, thu hoạch, chế biến, bảo quản. Về dài hạn, điều này giúp giảm chi phí đầu vào, tạo thêm giá trị gia tăng và lợi thế cạnh tranh về giá nhờ tăng năng suất. Đại diện VASEP đề xuất, trong lĩnh vực công nghệ cao, ngành ngân hàng nên áp dụng mức lãi suất ưu đãi cho ngành tôm là 2%/năm trong ba năm đầu và 5%/năm cho các năm tiếp theo.
Ông Ngô Hồng Phong - Cục trưởng Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường, cho biết Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ hỗ trợ doanh nghiệp về tỷ giá, tín dụng, logistics, đàm phán kỹ thuật, xây dựng vùng nguyên liệu đạt chuẩn và phát triển chế biến giá trị gia tăng.
Trong khi đó, một câu chuyện rất sát sườn với thủy sản Việt Nam đã được bàn nhưng rồi bỏ ngỏ: xây dựng thương hiệu quốc gia cho các sản phẩm thủy sản chủ lực. Một số chuyên gia nước ngoài nhìn nhận, phần lớn người tiêu dùng biết sản phẩm thủy sản nào đến từ đâu, cũng biết thế nào là tôm, cá ngừ Việt Nam. “10 người thì 7 biết cá tra là của Việt Nam. Nhưng họ rất ngạc nhiên: tại sao Việt Nam không tạo thương hiệu chính thức, rõ ràng cho sản phẩm của mình?”, một chuyên gia thị trường EU chia sẻ.
Bởi vậy, việc xây dựng thương hiệu quốc gia cho các sản phẩm thủy sản chủ lực của Việt Nam là nhu cầu cấp bách, giúp doanh nghiệp nâng cao sức cạnh tranh, đa dạng hóa thị trường trong bối cảnh thuế quan đối ứng của Mỹ.
