“Khoảng đệm” cho tỷ giá

Số liệu thống kê cho thấy tỷ giá trung tâm liên tục được NHNN điều chỉnh tăng kể từ đầu năm 2018 đến nay, cho dù mức tăng của mỗi phiên là không lớn và xen kẽ giữa nhiều phiên tăng cũng có phiên giảm. Trong phiên giao dịch ngày 10/5, tỷ giá trung tâm lại được NHNN tăng thêm 5 đồng lên 23.057 đồng/USD – mức cao kỷ lục mới kể từ khi NHNN chính thức áp dụng cơ chế tỷ giá này.

Tính chung từ đầu tuần này đến nay, tỷ giá trung tâm đã tăng 27 đồng/USD và từ đầu năm đến nay, tỷ giá trung tâm tăng 232 đồng/USD (1,02%).

Với biên độ +/-3% theo quy định, tỷ giá sàn cho các ngân hàng thương mại là 22.365 VND/USD và tỷ giá trần mà là 23.749 VND/USD. Tuy nhiên điều đáng chú ý là tỷ giá tại các ngân hàng lại quay đầu giảm khá mạnh sau 4 phiên tăng liên tục đầu tuần.

Theo đó ngày 10/5, Vietcombank đã giảm giá mua – bán USD xuống còn 23.285/23.405 đồng/USD, giảm 45 đồng/USD mỗi chiều so với cuối giờ chiều ngày 9/5 và giảm tới 55 đồng/USD so với sáng ngày 9/5. BIDV thậm chí còn giảm giá giao dịch USD xuống 23.280/23.400 đồng/USD, giảm 60 đồng so với sáng ngày 9/5… Hiện giá mua vào USD thấp nhất trên thị trường là 23.265 đồng/USD, trong khi giá bán ra thấp nhất là 23.380 đồng/USD.

Mặc dù vậy, so với cuối tuần trước, hiện giá mua vào USD của các nhà băng vẫn cao hơn khoảng 85 đồng, trong khi giá bán ra cao hơn tới 105 đồng; chênh lệch bán – mua được nới rộng từ 100 đồng/USD lên 120 đồng/USD.

Trong khi đó, giá USD chợ đen ngày 10/5 cũng giảm 40 đồng xuống mức 23.350 đồng/USD (mua vào) và 23.370 đồng/USD (bán ra). Tuy nhiên so với cuối tuần trước, tỷ giá chợ đen cũng tăng 110 đồng/USD.

Giải thích về sự giảm mạnh đột ngột của tỷ giá thị trường, cả chính thức và chợ đen, một chuyên gia ngân hàng cho biết, là do tâm lý thị trường đã ổn định trở lại khi tại Diễn đàn Ngân hàng mới đây, các quan chức của NHNN khẳng định nguồn cung ngoại tệ trong nền kinh tế vẫn rất dồi dào. Một số dự báo cũng cho thấy tỷ giá từ nay đến cuối năm sẽ không có nhiều biến động và động thái mua vào 8,35 tỷ USD của NHNN càng củng cố thêm năng lực can thiệp thị trường để ổn định tỷ giá của cơ quan này. Trong khi đó, đồng USD cũng quay đầu giảm trở lại trên thị trường thế giới càng xua đi nỗi lo của các nhà đầu tư.

Vậy tại sao tỷ giá trung tâm vẫn tiếp tục tăng? Theo lý giải của vị chuyên gia nói trên là do cơ chế tính tỷ giá trung tâm hiện nay của NHNN căn cứ vào 3 yếu tố. Thứ nhất là biến động của rổ 8 đồng tiền tại các quốc gia có quan hệ thương mại, đầu tư lớn với Việt Nam là USD, EUR, CNY, JPY, SGD, KRW, THB và TWD. Thứ hai là tỷ giá bình quân liên ngân hàng phiên liên trước. Thứ ba là các cân đối vĩ mô.

Trong yếu tố thứ 3 này có bao gồm cả quan điểm điều hành của NHNN, và việc tỷ giá trung tâm liên tục được điều chỉnh tăng trong thời gian gần đây nằm trong mục tiêu của nhà điều hành để đưa tỷ giá trung tâm về sát với diễn biến thị trường hơn, qua đó tăng tính linh hoạt cho tỷ giá thị trường. “Tỷ giá trung tâm được NHNN giữ ở mức khá thấp trong năm 2018 để ổn định thị trường. Tuy nhiên điều đó đã khiến tỷ giá thị trường kém linh hoạt hơn do bị khống chế bởi biên độ +/-3%, trong khi tỷ giá trung tâm không theo sát với thị trường. Điều đó đã khiến VND tăng giá so với nhiều đồng tiền trong khu vực, từ đó gây bất lợi cho hoạt động xuất khẩu của Việt Nam sang các quốc gia này”, vị chuyên gia này nói.

Cũng có chung cái nhìn như vậy, trong báo cáo mới đây, Công ty chứng khoán BVSC cũng đưa ra dự báo, tỷ giá trung tâm sẽ tiếp tục được NHNN tiếp tục điều chỉnh tăng nhẹ trong thời gian tới nhằm tạo “khoảng đệm” cho tỷ giá giao dịch chính thức trong trường hợp có biến động bất ngờ. Trong khi tỷ giá của NHTM được dự báo sẽ vẫn đi ngang, dao động trong biên độ hẹp do nguồn cung ngoại tệ từ vốn FDI và FII vẫn ở mức tốt.

Tuy nhiên, cũng có không những ý kiến cho rằng, việc tỷ giá tăng mạnh trong thời gian gần đây còn do các doanh nghiệp nhập khẩu sản xuất hàng tiêu dùng trong nước không còn được vay ngoại tệ ngắn hạn nữa mà phải chuyển sang quan hệ mua bán, đẩy nhu cầu ngoại tệ tăng. Và sau ngày 30/9 tới, các doanh nghiệp nhập khẩu sản xuất hàng tiêu dùng trong nước không còn được vay ngoại tệ trung và dài hạn, điều này sẽ còn tác động mạnh hơn tới tỷ giá.