Khởi nghiệp nông nghiệp liêm chính: Con đường phát triển bền vững

Ông Trần Mạnh Chiến, Founder & CEO Bác Tôm chia sẻ, có thể nói là chuỗi thực phẩm sạch đầu tiên ở Hà Nội. Từ lúc khởi nghiệp đến nay chúng tôi có 18 của hàng ở Hà Nội, 1 cửa hàng ở Đà Nẵng. Chúng tôi chuyên về thực phẩm sạch thuần tự nhiên nghĩa là thực phẩm được hưởng các cái điều kiện thiên nhiên: Nắng, gió và thức ăn tự nhiên chứ không phải thực phẩm được nuôi trồng trong mô hình công nghiệp.

Mặc dù, đó cũng thực phẩm sạch ví dụ như các sản phẩm gà nuôi theo mô hình công nghiệp phẩm phổ biến nhất trên thế giới nhưng con gà này trong suốt quãng đời của nó không được tự do hoạt động, chỉ được ăn các thực phẩm mà mình bắt nó ăn để tăng trọng nhanh mà không được những con giun, con dế nó tự đào ở dưới đất. Vì vậy mà trọng lượng con gà công nghiệp và gà được nuôi thả cùng năm tuần rất khác nhau, không những thế diễn tích chăn nuôi cũng rất rộng dẫn đến giá có sự chênh lớn.

Hiện tại, chúng tôi chỉ tập trung vào các cái thực phẩm tươi sống tức là các rủi ro về an toàn thực phẩm chất lượng là cao nhất. Khách hàng của chúng tôi chủ yếu là những khách hàng quen, khách hàng trung thành, khách là mới rất ít.Bây giờ người tiêu dùng ngày càng tiến đến nhu cầu thực phẩm sạch tuần tự nhiên nên mong rằng chúng ta ở đây sẽ nắm thêm nhiều kiến thức, học hỏi từ nghành nghề của nhau.Qua đó, tiêu dùng được sản phẩm hướng đến chất lượng bền vững để đạt được việc đấy chúng ta phải minh bạch về sản phẩm, về quản trị vừa là tốt cho thị trường, đồng thời cũng tốt cho chính đội ngũ nhân viên của chúng ta.

Ông Vũ Tuấn Anh, Founder và CEO Galobal Việt Nam chia sẻ, năm 2016 tôi đã có trang trại tưới tiêu làm về trứng gà sạch và thịt lợn sạch mang thương hiệu là Hồng Phúc. Sau một thời gian khởi động dự án kéo dài trong khoảng hai năm cũng được một số thành công nhưng sau hiện tại đang tạm dừng lại để chỉnh lại quy trình sản xuất.Tôi cũng chỉ chia sẻ những cái mình đã gặp phải trong quá trình khởi nghiệp liên quan đến chăn nuôi. Cái minh bạch khái niệm rất dễ nhưng khi đi vào thực hiện sẽ xảy ra rất nhiều những vấn đề liên quan.

Đầu tiên,mình muốn minh bạch trong sản phẩm giống như Bác Tôm bây giờ đang phát triển sản phẩm sạch thì làm thế nào để mình có thể quản lý được quy trình đó khi đến tay người tiêu dùng? Ban đầu tôi có sử dụng phần lớn lĩnh vực về IoT - quản lý áp dụng công nghệ thông tin vào chuỗi quy trình sản xuất trong mô hình của mình. Mong muốn sau này mình sẽ triển khai  rộng hơn mô hình đó. Nuôi được một con gà đẻ trứng đem lại hàm lượng vi chất lớn thì nó không thể nào mà ăn cám công nghiệp bởi tàn dư chất lượng trong thức ăn mà nó ăn vào cái chất chứa trong quả trứng khiến người tiêu dùng ăn phải sẽ gây ảnh hưởng đến sức khỏe.

Kinh nghiệm của chúng tôi đã triển khai áp dụng vào cái cái truy xuất nguồn gốc sản phẩm từ c khâu lựa chọn con giống, nó phải có quản lý trong mã vạch ở chuỗi cung ứng và các điều kiện nuôi trồng như: thức ăn, chỗ nuôi, ngày đẻ trứng, ngày lấy trứng,…Chuỗi cửa hàng của mình đều phải gắn mã code trong sản phẩm đó, khi mà người tiêu dùng họ quét mã vạch sẽ hiện ra chuỗi quy trình, để họ nhận được sản phẩm của họ là đúng như quảng cáo.

Nguy hiểm nhất nếu không minh bạch nó không chết ngay nhưng nó sẽ tồn tại trong cơ thể con người, gây ảnh hưởng sức khỏe. Việc minh bạch trong nông nghiệp, người chủ phải có một cái tâm. Tất nhiên là như mình 2 năm mô hình rất phát triển, không đủ trứng để cung cấp cho thị trường nhưng vẫn phải dừng lại vì khi mô hình lớn mình chưa kiểm soát được thì bắt buộc mình phải dừng lại để mình hoàn chỉnh lại cái quy trình sản xuất của mình. Đến bây giờ thì mình đang hoàn thiện quy trình chuẩn để lấy thức ăn nuôi giống. Cái thất bại ở đây mình chưa thể tính toán được khi thị trường quá rộng, không đáp ứng được đó là sự thất bại của mình nhưng cái thành công của mình là đã đánh giá được đúng thị trường.

Khi mà mình đã minh bạch được người tiêu dùng sẵn sàng tiếp nhận sản phẩm của mình mà mình không lo lắng cái chuyện được mùa, mất giá. Đây là câu chuyệnlàm thương hiệu minh bạch nó là một quá trình tương đối vất vả nhưng đổi lại nó mang lại tính ổn định cho thị trường . Mình chưa phục vụ tốt ở cho người dân nên đây lỗi của mình, do cách làm của mình chưa chuẩn chứ không phải là do thị trường.Đó là cái tôi rút ra được trong quá trình làm.

Thứ hai tôi cũng xin chia sẻ về câu chuyện: Hai năm vừa rồi tôi chuyển sang lĩnh vực về nghiên cứu các vấn đề về sợi liên quan đến thực vật. Cũng có rất nhiều quá trình khó khăn khi mà chúng ta bắt tay làm từ một ý tưởng. Chúng ta tập trung làm sao cho sản phẩm tốt, làm sao mình có thể bán được nhiều hơn. Nhưng cũng có nhiều điều chưa hiểu hết được vấn đề về minh bạch trong thông tin. Khi mình bắt tay vào một dự án, không để ý nhiều đến vấn đề về bản quyền hay thương hiệu sẽ đăng ký như thế nào, cách thức ra sao,có những cái sáng lý của mình đáng lý được bảo hộ nhưng tại sao  lại không được bảo hộ? Ngoài việc mình tạo ra một sản phẩm thì mình nên tạo ra thương hiệu riêng, một dấu ấn để trong lòng người dùng.

Những cái dự án của tôi đang làm, những người đối tác họ có thể sao chép lý tưởng của mình đến 80% điều đó là không thể tránh khỏi. Ta phải chuẩn bị vấn đề về tâm lý để bất kỳ đối thủ nào không thể nào lấy được của mình dù họ có thể lấy được đến 90 % cái mà họ nhìn được nhưng chỉ cần 5% đến 10 % cái cốt yếu vẫn là của mình, họ biết được thì họ sẽ cũng sẽ không tồn tại được trong lĩnh vực về nông nghiệp, bởi nếu chỉ nhìn vào vào mô hình không hoặc chỉ nói suông thì phần trăm thất bại là rất lớn. Vì vậy mình cũng đang làm tất cả các thông tin về quyền đăng ký quyền sở hữu sáng chế toàn cầu thị trường Hoa Kỳ còn ở Việt Nam mình cũng đang làm. Sự minh bạch ở đây mình muốn anh em đang làm nông nghiệp mới bắt tay vào cũng nên chú trọng về cái vấn đề đó.

Nhà báo Phạm Ngọc Tuấn - Tổng Biên tập Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp -Phó Trưởng ban Tổ chức Chương trình Khởi nghiệp Quốc gia chia sẻ, tôi đánh giá đây là tác động rất tốt khi hướng tới đến mục tiêu phát triển bền vững trong chiến lược phát triển của chương trình khởi nghiệp quốc gia. Trong quá trình chúng ta vượt khó với đại dịch, đồng thời với đó ta cũng phải linh hoạt thích ứng để phát triển kinh doanh trong giai đoạn tiếp theo.

Đặc biệt, chúng ta đang bàn đến một câu chuyện cũng rất là ý nghĩa và cũng có thể nói là vấn đề chiến lược trong định hướng phát triển của doanh nghiệp hiện nay: Vấn đề liêm chính. Đây là vấn đề phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam cũng đã theo đuổi rất nhiều năm, thông qua chương trình về doanh nghiệp phát triển bền vững và việc hợp tác, hỗ trợ của chương trình phát triển Liên Hợp Quốc chúng tôi cũng đã cùng với các doanh nghiệp của Nhật, các bạn trẻ hiện nay và đặc biệt là các bạn trong ban điều hành, chúng ta đã cùng nhau để thành lập được một câu lạc bộ khởi nghiệp liêm chính.

Chúng tôi biết rằng các bạn cũng sẽ có những định hướng phát triển lâu dài cho chương trình này và đã có những sự hợp tác hỗ trợ không chỉ với chương trình khởi nghiệp quốc gia, các bạn cũng đang kết nối với rất nhiều tổ chức khác để lan toả tinh thần khởi nghiệp liêm chính. Chúng tôi nghĩ rằng lĩnh vực mà chúng ta lựa chọn trao đổi ngày hôm nay là liêm chính trong kinh doanh thực phẩm vì đây cũng là một vấn đề lớn, nó không chỉ liên quan đến vấn đề kinh doanh mà sâu xa hơn nữa đây là một vấn đề liên quan đến sức khỏe của cả một quốc gia và sự sinh tồn của cả một nòi giống.

Trong chính sách phát triển, nhà nước cũng đặc biệt quan tâm đến vấn đề này nhưng ở  góc độ luật pháp chúng ta đang có cả 1 bộ luật bảo vệ người tiêu dùng. Vấn đề đang được bàn tới còn rất hạn chế bởi tự thân chúng ta sẽ soi chiếu những vấn đề này dưới góc độ của đạo đức kinh doanh, dưới góc độ lương tâm của con người kinh doanh. Sự nhìn nhận sẽ chắc chắn và sẽ có những cách thức tiếp cận, phương pháp xác định phù hợp hơn và hiệu quả hơn. Tuy nhiên, đây sẽ là một hành trình rất dài không phải là một câu chuyện chỉ dừng lại ở cuộc thảo luận, trao đổi như thế này nhưng chúng tôi tin chắc rằng đây sẽ là những bước đi rất linh hoạt sáng tạo của câu lạc bộ và sẽ mở rộng sự hợp tác kết nối, đồng lòng với nhau hướng tới sự liêm chính trong hoạt động kinh doanh nói chung và hoạt động của chúng ta nói riêng.

Thay mặt cho chương trình và những người làm báo chúng tôi mong được tiếp tục đồng hành với các anh chị trong chặng đường tiếp theo và sẽ tiếp tục lan tỏa, có nhiều hơn nữa các mô hình kinh doanh liêm chính trong hoạt động khởi nghiệp kinh doanh ở nước ta. Xin trân trọng cảm ơn và kính chúc sức khỏe của tất cả quý vị đại biểu, các diễn giả. 

Ông Đức Hải chia sẻ, khái niệm thực hành liêm chính và minh bạch trong sản xuất kinh doanh thực phẩm nông nghiệp là một việc rất quan trọng. Câu lạc bộ khởi nghiệp liêm chính của chúng tôi với nhiệm vụ là lan tỏa tinh thần kinh doanh liêm chính tới tất cả cộng đồng doanh nhân cũng như tất cả các anh chị khởi nghiệp. Hôm nay tôi mong muốn lắng nghe không có câu chuyện mà còn là kinh nghiệm của các anh chị đi trước, đang kinh doanh sản xuất trong ngành nông nghiệp và thực phẩm để tìm hiểu các khó khăn, cách mà anh chị vượt qua khó khăn. Từ đó, tăng tinh thần liêm chính trong kinh doanh và sản xuất nông nghiệp thực phẩm và qua đó chúng ta sẽ hỗ trợ cộng đồng ngày càng phát triển cũng như là minh bạch hơn.

Ông Nguyễn Việt Cường, CEO Cam Ta chia sẻ, dự án khởi nghiệp của tôi nằm trong top 4 trong chương trình khởi nghiệp quốc gia năm 2019. Hôm nay rất là vui được tham gia chia sẻ quá trình phát triển con đường của Cam Ta trong mảng lĩnh vực trồng và chế biến cam sành của Hà Giang. Như các anh chị cũng biết cam của Hà Giang nói riêng và cam trên toàn đất nước nói chung cũng còn mới cũng có một số đơn vị đã sản xuất và chế biến nhưng mà việc chế biến còn hạn chế vì: Thứ nhất, Việt Nam chúng ta đã có cây có múi nhưng để chế biến sâu vô cùng khó khăn bởi có nhiều trong quy trình chế biến.Để khẳng định, làm được và đảm bảo chế biến nó thì đòi hỏi phải có nguyên liệu đầu vào. Rất may mắn khi tham gia chương trình khởi nghiệp, đơn vị có một số diện tích nhỏ nhỏ về nông trại chuyên về trồng cam sành.

Sinh ra là nông dân trồng cam, mạnh dạn bước ra khởi nghiệp khi có nhiều quả rụng nhiều thấy xót nên quyết định chế biến. Trước đó xây dựng Hà Giang food để lấy thương hiệu đến cuối năm 2016 đầu năm 2017 mới bắt đầu ấp ủ lấy thương hiệu Cam Ta nhưng để sở hữu trí tuệ chính thức thì là 2019. Đoạn thay đổi tư duy sản xuất nguyên liệu rất là mất nhiều thời gian vì khi cây cam được chăm sóc quá mức rất là tốt nhưng đổi lại nó lại bị thiệt hại đó là cây cam sẽ chết nhanh. Khi quy trình chăm sóc bằng phân vô cơ và phun thuốc trừ sâu thì cây cam chỉ có thể sống được mười mấy năm là chết do được chăm sóc quá nhiều nên tôi mới đổi sang dùng phân chuồng như phân gà, giảm mức chăm sóc đi để cây phát triển tthuận theo tự nhiên. Đến nay, thì vườn cam Vinh gia đình tôi đang phát triển và tuổi thọ của cây đã lên 26. Tuy cây đã già nhưng vẫn đem lại trái cam đạt tiêu chuẩn. 

Năm 2009 tôi áp dụng công nghệ truyền thông vào vườn cam với mong muốn mở rộng thị trường đồng thời quảng bá thương hiệu bằng cách cung cấp những thông tin minh bạch về nguồn gốc vùng trồng. Trong quá trình lâu năm thị trường đã cảm nhận giá trị thực tế nên cũng tin tưởng vào Cam Ta. Khi có nguyên liệu ổn định tôi bắt đầu chuyển sang các khâu sản xuất và chế biến thành các sản phẩm từ cam. Việc khẳng định vị thế thì sang sản xuất có thương hiệu sản xuất như cam sấy, Siro cam hay có mấy dòng sản xuất như mứt cam mà người nước ngoài hay dùng để ăn sáng… với rất nhiều sản phẩm như mix với nghệ để ra sản phẩm siro nghệ nano hay nước cam cô đặc là một nguyên liệu sản xuất thì hiện tại em đang cung cấp cho các nhà máy sản xuất về sữa. Vì vậy mà minh bạch trong vùng trồng sản xuất, chế biến tuy không lan tỏa nhanh nhưng sẽ thấm rất lâu vào lòng người dùng.

 Hôm nay cũng rất cảm ơn mọi người đã tạo điều kiện kết nối cũng như là cho phép em được lên chia sẻ cùng với các anh chị mọi người, chúc cho câu lạc bộ của chúng ta phát triển

Ông Mạnh, nhân viên Cục Sở hữu Trí cho rằng, để phát triển thương hiệu của mình và những điều cần chú ý khi mà phát triển thương hiệu để tránh bị sao chép hay bị lấy mất các ý tưởng thương hiệu? Tôi xin chào các anh các chị tôi đang công tác ở cục Sở hữu trí tuệ cũng được hơn 10 năm rồi. Tôi xin chia sẻ về kinh nghiệm trong vấn đề về phát triển sản phẩm. Nó sẽ có khoảng ba đối tượng:

 Thứ nhất là về nhãn hiệu ví dụ như mình sản xuất sản phẩm như nhãn hiệu cam ta ở Hà Giang là vùng được cục Sở hữu trí tuệ cấp chỉ dẫn địa lý. Khi mình phát triển sản phẩm mình phải tận dụng cái chỉ dẫn địa lý mà được nhà nước cấp cho vùng trồng cam sành Hà Giang bởi vì đó được coi là một tài sản quốc gia bởi các nước trên thế giới không phải là nước nào cũng có nhiều chỉ dẫn địa lý như nước mình.

Thứ 2 khi mình đưa sản phẩm ra thị trường phải đăng ký sở hữu trí tuệ sở hữu.Khi mình đăng ký rồi mình sẽ tự tin đưa ra thị trường bởi người ta sẽ soi thương hiệu không đăng ký sẽ phạt. Việc mình đăng ký giúp ta biết thương hiệu đấy đã được đăng ký, nếu chưa mình sẽ tập trung nguồn lực vào đấy để đầu tư mạnh mẽ hơn tạo ra thương hiệu riêng cho mình và phát triển bền vững.

Kinh nghiệm tiếp theo là khi mình sử dụng công cụ sở hữu trí tuệ cái sản phẩm như của Cường đưa ra thị trường nên xin cơ quan chức năng ủy ban tỉnh Hà Giang một đơn vị quản lý chỉ dẫn địa lý đó để mình xin gắn chỉ dẫn địa lý trên bao bì. Như vậy, công cụ sử hữu trí tuệ sẽ rất  mạnh bởi vì người ta nhìn vào người ta biết rằng đây là nguồn liệu là từ Hà Giang sạch họ càng yên tâm về thương hiệu. Về công nghệ khi các anh chị tìm tòi nghiên cứu trước khi mà mình tạo ra một sản phẩm mình cũng cần phải tra cứu đánh giá xem công nghệ ấy đã trùng lập với ai chưa ở trên cả tra cứu thế giới và Việt Nam. Thông qua việc tra cứu đánh giá công nghệ sau đó mình đăng ký sở hữu trí tuệ hoặc sáng chế thì sản phẩm tạo ra sẽ có tính mới. Khi đưa ra thị trường sẽ không có những tranh chấp về sáng chế bản quyền sáng chế. Để hạn chế những vấn đề về sao chép tranh chấp thì trước khi mà sản phẩm được đưa ra mình phải đăng ký trước nhãn hiệu. Nguyên tắc đăng ký sở hữu trí tuệ là ai đăng ký trước thì được sử dụng trước được độc quyền trước trừ thương hiệu nổi tiếng người ta chưa đăng ký tại thị trường Việt Nam ngay nhưng sau này người ta vẫn có thể khôi phục được quyền đăng ký đấy nếu họ chứng minh rằng đây là nhãn hiệu nổi tiếng.

Khởi nghiệp liêm chính trong nông nghiệp là xu hướng tất yếu cho mỗi dự án cũng như sự phát triển bền vững của các doanh nghiệp trong ngành nông nghiệp. Sự minh bạch trong mỗi sản phẩm là xu thế tạo lên nền tảng vững mạnh của mỗi doanh nghiệp.