KINH TẾ CUỐI TUẦN: Để thị trường bay vận hành theo quy luật cung - cầu

Theo dự thảo báo cáo tổng kết thi hành Luật hàng không dân dụng đang được Cục Hàng không lấy ý kiến, các đường bay cạnh tranh cao được đề xuất bỏ giá vé trần. Dự thảo nêu rõ, Cục Hàng không đang đề xuất sửa đổi điều 116 Luật Hàng không dân dụng Việt Nam. Cụ thể, với trường hợp đường bay nội địa có từ 3 hãng hàng không tham gia khai thác, hãng hàng không sẽ được quyết định giá dịch vụ vận chuyển hành khách nội địa và thực hiện niêm yết giá theo quy định.

Với đường bay nội địa có sự tham gia khai thác cả dưới 3 hãng bay, hãng hàng không sẽ được quyết định giá dịch vụ vận chuyển hành khách hạng phổ thông cơ bản không vượt mức tối đa (trần giá vé) do Bộ GTVT quy định và thực hiện kê khai giá với Bộ GTVT.

Đề xuất trên của Cục Hàng không Việt Nam thể hiện rõ việc quan điểm bỏ trần giá vé với các đường bay nội địa có tính cạnh tranh cao. Và đề xuất trên được đánh giá là bất ngờ, bởi hiện nay, vé máy bay nội địa hạng phổ thông đang được Nhà nước quy định giá trần theo cự ly từng đường bay. Việt Nam cũng là một trong số ít nước vẫn còn áp giá trần vé máy bay.

Bên cạnh đó, hiện tại hầu hết các đường bay trong nước đều có sự tham gia của 3 hãng hàng không trở lên. Các đường bay có dưới 3 hãng khai thác khá ít, thường là những đường bay nhóm phát triển kinh tế xã hội hay đặc thù.

Trên thực tế, đây không phải lần đầu tiên Cục Hàng không Việt Nam đề xuất bỏ giá trần vé máy bay. Trong những lần sửa đổi, bổ sung Luật Hàng không dân dụng trước đây, cơ quan này đều đưa ra đề xuất này nhưng vẫn chưa được chấp thuận.

Ngoài Cục Hàng không Việt Nam, Vietnam Airlines chính là hãng hàng không đã có những lần đề xuất trong việc bỏ trần vé máy bay. Cách đây không lâu, chính hãng bay này từng đề xuất bỏ trần giá vé mà để thị trường tự điều tiết mức giá vé. Theo lý giải của Vietnam Airlines, trần vé máy bay sẽ khiến các hãng khó đa dạng giá, giảm giá vé ở một số thời điểm.

Từ năm 2006 khi có luật Hàng không dân dụng, Quốc hội đã quyết định phải có giá trần để duy trì lợi ích cho nhiều tầng lớp nhân dân được sử dụng dịch vụ đi lại bằng đường hàng không trong nước. Năm 2014 khi sửa Luật Hàng không đã đề xuất nhiều nội dung bỏ, trong đó bao gồm cả nội dung giá trần vé máy bay, nhưng đề xuất này không được thông qua vì lí do phải đảm bảo lợi ích của hành khách đi lại.

Vé máy bay nội địa hạng phổ thông đang được Nhà nước quy định giá trần theo cự ly từng đường bay. Theo đó, các hãng hàng không xây dựng dải giá với nhiều mức (thông thường có từ 10 - 15 mức), tương ứng với các điều kiện, giai đoạn khai thác khác nhau.

Hiện nay, Việt Nam có 6 hãng hàng không là Vietnam Airlines, Pacific Airlines, Vasco, Vietjet Air, Bamboo Airways và Vietravel Airlines. Nhiều hãng bay tham gia thị trường nội địa nên tính cạnh tranh rất cao.

Từng đã có những lo ngại ban đầu từ phía người tiêu dùng nếu giá trần được bỏ. Thì vào những dịp cao điểm như Lễ, tết nhu cầu đi lại luôn cao hơn nguồn cung vé từ các hãng và VNA thường bán vé với giá kịch trần. Nếu bỏ giá trần, rất có thể giá vé sẽ tăng cao ngất ngưởng vào dịp này, các hãng khác cũng sẽ tăng giá theo.

Tuy vậy, nhiều chuyên gia hàng không cũng nhận định việc bỏ trần giá vé máy bay sẽ giúp thị trường vận hành theo quy luật cung - cầu, giúp các hãng hàng không linh hoạt hơn trong điều chỉnh giá vé giai đoạn cao điểm, tối ưu hóa nguồn thu.

PGS-TS Nguyễn Thiện Tống, chuyên gia hàng không, nhận định trên PLO rằng, trước đây Việt Nam chỉ có một hãng hàng không duy nhất là Vietnam Airlines nên Nhà nước phải đưa ra giá trần để kiểm soát. Tuy nhiên, đến nay trong nước có thêm nhiều hãng hàng không và đang có sự cạnh tranh rất khốc liệt nên việc xem xét bỏ giá trần là phù hợp.

Vị chuyên gia này cũng cho rằng cùng với việc bỏ giá trần vé máy bay, cơ quan chức năng phải tăng cường giám sát, tránh tình trạng các hãng “bắt tay nhau” nâng giá vé, gây thiệt hại cho hành khách.

Theo quy định tại Điều 116 của Luật Hàng không dân dụng VN, hãng hàng không quyết định giá dịch vụ vận chuyển hàng không nội địa (bao gồm vận chuyển hành khách và vận chuyển hàng hóa) trong khung giá do Bộ Giao thông vận tải quy định và thực hiện kê khai giá với Bộ Giao thông vận tải.