Gửi bình luận
Các biện pháp áp thuế của Mỹ khiến tăng trưởng xuất khẩu của Nhật Bản và Hàn Quốc chững lại, làm gia tăng rủi ro mà các nền kinh tế khu vực Đông Á phải đối mặt.
Xuất khẩu của Nhật Bản trong tháng 4/2025 chỉ tăng 2% so với cùng kỳ năm trước, giảm mạnh so với mức 4% của tháng 3. Trong khi đó, nhập khẩu giảm 2,2%, chủ yếu do nhu cầu thấp đối với than đá và dầu thô.
Đà giảm tốc trong hoạt động xuất khẩu khiến cán cân thương mại của Nhật Bản chuyển từ thặng dư sang thâm hụt, với con số âm 115,8 tỷ yên (tương đương 797 triệu USD), chấm dứt chuỗi hai tháng liên tiếp duy trì trạng thái dương.
Theo Bộ Tài chính Nhật Bản, nguyên nhân chính khiến xuất khẩu của Nhật Bản suy yếu là do các mặt hàng chủ lực như ô tô và thép chịu tác động mạnh từ hàng rào thuế quan mà chính quyền Tổng thống Donald Trump áp đặt.
“Chúng ta đã bắt đầu thấy tác động từ các mức thuế,” ông Yuichi Kodama – chuyên gia kinh tế tại Viện Nghiên cứu Meiji Yasuda – nhận định và cho rằng ảnh hưởng sẽ rõ rệt hơn trong thời gian tới và áp lực suy giảm đối với thương mại sẽ ngày càng lớn.
Xuất khẩu sang Mỹ – vốn chiếm tới 29% tổng lượng ô tô xuất khẩu của Nhật – đã giảm 4,8% trong tháng 4. Đặc biệt, xuất khẩu thép giảm tới 29%, dù chỉ chiếm 1% tổng kim ngạch xuất khẩu, nhưng cho thấy rõ xu hướng đi xuống đáng lo ngại.
Xét theo khu vực, xuất khẩu của Nhật Bản sang Mỹ giảm 1,8%, sang Trung Quốc giảm 0,6%, và sang châu Âu giảm tới 5,2%. Giá trung bình của đồng yên trong tháng 4 ở mức 147,7 yên đổi 1 USD – tăng 2,6% so với cùng kỳ năm ngoái – đã ảnh hưởng tiêu cực đến giá trị xuất khẩu tính theo nội tệ và làm giảm lợi nhuận doanh nghiệp.
Các nhà kinh tế cảnh báo Nhật Bản đang đứng trước nguy cơ rơi vào suy thoái kỹ thuật nếu xuất khẩu tiếp tục giảm sút, trong khi tiêu dùng nội địa vẫn chưa hồi phục đáng kể.
Các tập đoàn lớn như Toyota và Honda dự báo sẽ chịu thiệt hại hàng tỷ USD về lợi nhuận. Điều này ảnh hưởng đến khả năng tăng lương – yếu tố then chốt mà Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BoJ) kỳ vọng để bắt đầu thu hẹp chính sách nới lỏng tiền tệ.
Tình hình tại Hàn Quốc cũng không mấy sáng sủa. Trong 20 ngày đầu tháng 5, xuất khẩu của nước này giảm 2,4% so với cùng kỳ năm trước, theo số liệu sơ bộ từ cơ quan hải quan Hàn Quốc.
Đặc biệt, xuất khẩu của Hàn Quốc sang Mỹ giảm mạnh 14,6%, và sang Trung Quốc giảm 7,2%. Ngược lại, xuất khẩu của Hàn Quốc sang Đài Loan và Hồng Kông tăng lần lượt 28,2% và 4,5%. Trong hi đó, tổng giá trị nhập khẩu của nước này giảm 2,5%, dẫn đến thâm hụt thương mại 300 triệu USD.
Mỹ hiện đã áp thuế 25% lên nhiều mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Hàn Quốc như ô tô, thép và nhôm. Mức thuế này tạm thời được hạ xuống 10% trong vòng 90 ngày kể từ đầu tháng 4, trong khi hai bên tiếp tục đàm phán. Tuy vậy, các ngành mũi nhọn vẫn chịu tác động nặng nề: xuất khẩu ô tô giảm 6,3%, linh kiện ô tô giảm 10,7%, và thép giảm 12,1%.
Đặc biệt, mức thuế cao đối với ô tô nhập khẩu là mối đe dọa nghiêm trọng với ngành công nghiệp ô tô Hàn Quốc, bởi Mỹ chiếm gần một nửa trong tổng số 70,8 tỷ USD giá trị xuất khẩu xe của nước này trong năm 2024, theo số liệu của Hàn Quốc. Ô tô và linh kiện ô tô là những mặt hàng xuất khẩu lớn nhất của Hàn Quốc sang thị trường Mỹ.
“Nếu Hàn Quốc không đạt được thỏa thuận về thuế ô tô, thì không có lý do gì để vội vã xúc tiến một thỏa thuận thương mại sớm với Mỹ,” ông Cho Chuel – chuyên gia phân tích tại Viện Kinh tế Công nghiệp Hàn Quốc – nhấn mạnh.
Điểm sáng hiếm hoi là ngành bán dẫn – trụ cột của xuất khẩu Hàn Quốc – ghi nhận mức tăng trưởng mạnh 17,3%, nhờ nhu cầu toàn cầu đối với chip máy tính tiếp tục duy trì ở mức cao. Tuy nhiên, giới chuyên gia cảnh báo rằng mức tăng này chỉ mang tính nhất thời và không thể bù đắp được sự sụt giảm trên diện rộng ở các ngành khác.
Sự phụ thuộc lớn vào xuất khẩu khiến nền kinh tế Hàn Quốc đặc biệt dễ bị tổn thương trước các chính sách bảo hộ của Mỹ. Trong khi đó, bất ổn chính trị trước kỳ bầu cử Tổng thống Mỹ vào ngày 3/6 tới đang làm chậm tiến trình đàm phán.
Hai ứng cử viên hàng đầu – ông Lee Jae-myung (đảng Dân chủ) và ông Kim Moon-soo (đảng Sức mạnh Nhân dân) – có quan điểm trái ngược nhau về cách tiếp cận với Washington. Ông Lee cho rằng không cần vội vã đạt được thỏa thuận thương mại với Mỹ, trong khi ông Kim cam kết nếu đắc cử sẽ tổ chức hội nghị thượng đỉnh sớm với Tổng thống Trump để giải quyết vấn đề thuế quan.
Mặc dù là một trong những quốc gia đầu tiên khởi động đàm phán với Mỹ, nhưng Hàn Quốc cho biết khả năng đạt được thỏa thuận trước kỳ bầu cử tháng 6 là rất thấp. Phản ánh tác động từ chiến dịch áp thuế của ông Trump, một viện nghiên cứu nhà nước của Hàn Quốc gần đây đã hạ dự báo tăng trưởng kinh tế năm 2025 của nước này xuống còn 0,8%.
Trong tuần này, Mỹ và Hàn Quốc sẽ tổ chức các cuộc đàm phán cấp chuyên viên tại Washington, tiếp nối các cuộc gặp song phương giữa đại diện thương mại hai nước tại Hàn Quốc vào tuần trước, khi các lãnh đạo thương mại thế giới tập trung tại Hội nghị Hợp tác Kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC).
