Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh cần đổi mới tư duy về vai trò, vị trí của kinh tế tư nhân trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.
Cần có chiến lược dài hạn để phát triển kinh tế tư nhân với việc xác lập vị thế “động lực quan trọng nhất, nhất là cho tăng trưởng" sẽ là bước ngoặt mới cho tự do kinh doanh của doanh nghiệp tư nhân trong thời kỳ mới.
Theo Sách trắng Doanh nghiệp 2024 của của Bộ Kế hoạch và Đầu tư (Bộ Tài chính theo sắp xếp mới), tại cuối 2022 (GSO mới cập nhật đến kết quả điều tra 2022), khu vực doanh nghiệp ngoài Nhà nước (doanh nghiệp tư nhân) có 710.664 doanh nghiệp, chiếm 96,6% số doanh nghiệp cả nước. Khu vực này có 44,3% kinh doanh có lãi, 8,6% kinh doanh hòa vốn, 47,1% kinh doanh lỗ. Kết quả ghi nhận theo thời điểm phản ánh rõ tác động của Covid-19 đối với khu vực ngoài Nhà nước, cùng với đó là những vướng mắc về cơ chế, chính sách cho hoạt động của khối này chưa được tháo gỡ.
Tuy nhiên trong toàn cảnh chung, bất chấp khó khăn ngắn hạn, bình quân giai đoạn 2021-20224 so với giai đoạn 2016-2020 khu vực tư nhân có tốc độ tăng 19,9% - cao chỉ sau FDI (29,3%), trong khi khu vực doanh nghiệp Nhà nước có tốc độ giảm (18,1%).
Khu vực này cũng cho thấy số lượng doanh nghiệp siêu nhỏ, doanh nghiệp vừa và doanh nghiệp lớn đều tăng tích cực trong giai đoạn này. Nhiều doanh nghiệp tư nhân đã khẳng định vị thế và thương hiệu quốc gia thông qua đầu tư quốc tế, tẩm ảnh hưởng và giá trị thương hiệu cao ở cả trong nước lẫn trên thương trường toàn cầu như Vingroup, T&T, Masan, Sovico, Hòa Phát, Trung Nguyên, BIM Group…
Với các chính sách của Đảng, Nhà nước, gần nhất là Nghị quyết 41 của Bộ Chính trị, có thể nói doanh nghiệp nói chung trong nền kinh tế bao gồm Nhà nước, FDI, tư nhân… đã và đang không ngừng lớn mạnh, là động lực đóng góp cho GDP, ngân sách Nhà nước, giải quyết công ăn việc làm, an sinh xã hội. Tuy vậy, đối với khối doanh nghiệp tư nhân nói riêng, tinh thần kinh doanh năng động, đổi mới và khát vọng vươn lên… thực tế vẫn cần một bước ngoặt lớn để thực sự bước sang chương mới - phát triển xứng tầm triển vọng, tiềm năng trong xu hướng kinh tế hội nhập toàn cầu.
Bước ngoặt đó đòi hỏi một định hướng đúng, đầy đủ với tầm nhìn xa về vai trò của kinh tế tư nhân trong định hướng kinh tế xã hội chủ nghĩa - từ đó để vạch ra và hoàn thiện các khung khổ pháp lý, cơ chế chính sách nhằm mở rộng, khai mở tối đa năng lực của khu vực của kinh tế này.
Lần đầu tiên, với chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm về việc cần đổi mới tư duy về vai trò, vị trí của kinh tế tư nhân trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và sớm ban hành một Nghị quyết mới, đột phá về kinh tế tư nhân…, khu vực kinh tế này đã vinh dự và xứng đáng để được chờ đón bước ngoặt như vậy.
Nhận thức của hệ thống chính trị đối với kinh tế tư nhân mặc dù có sự thay đổi, song vẫn còn có sự kỳ thị, phân biệt đối xử, nhất là một bộ phận không nhỏ cán bộ, công chức, thậm chí là người dân đối với khu vực kinh tế tư nhân. Không có nhận thức đúng, kinh tế tư nhân khó phủ nhận còn cơ chế xin - cho. Hay như Tổng Bí thư nhấn mạnh, đó là bước chuyển từ tư duy “doanh nghiệp được làm những gì pháp luật cho phép” sang “doanh nghiệp được tự do kinh doanh”. Điều này rất quan trọng khi trong giai đoạn vừa qua, nhiều quy định pháp lý, chính sách chưa rõ ràng dẫn đến các doanh nghiệp lợi dụng các lỗ hổng, lách luật, vi phạm pháp luật, đạo đức kinh doanh… mặt trái đi cùng là những doanh nghiệp làm ăn chân chính nhưng cũng có tâm lý e ngại về những gì “không cấm liệu có được làm” - hạn chế không gian sáng tạo, đổi mới, vươn tầm của doanh nghiệp.
Việt Nam hiện có một đội ngũ doanh nghiệp, doanh nhân hùng hậu. Nếu tính cả khu vực hộ kinh doanh, thì theo thống kê của VCCI, chúng ta đã có 2-3 triệu doanh nhân - một nguồn nhân lực đặc biệt của đất nước, có vai trò quan trọng trong thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá, xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ và hội nhập của Việt Nam thời kỳ mới. Tuy nhiên, một điều cũng rất thấy là khu vực doanh nghiệp tư nhân vẫn còn hạn chế lực, về quy mô, về năng lực cạnh tranh, dẫn dắt, liên kết… Đúng như Tổng Bí thư chỉ ra cạnh đó, là các doanh nghiệp tư nhân, lực lượng hơn 05 triệu hộ kinh doanh cá thể rất lớn, nhưng “không muốn lớn”, “không chịu lớn” bởi những ràng buộc, lo ngại về quy định, thủ tục đặt ra; sự chủ động dám nghĩ dám lớn hạn chế…
Hình dung 5 triệu hộ kinh doanh khi thực sự phát triển với 5 triệu doanh chủ - đi cùng các doanh nghiệp, doanh chủ lớn tư nhân đang hiện hữu và hứa hẹn không ngừng phát triển khi được tạo điều kiện, kéo theo sau là đóng góp GDP, ngân sách, giải quyết việc làm lớn hơn, thì không gian “buôn có bạn, bán có phường” với sức lan tỏa, tầm ảnh hưởng của Việt Nam sẽ càng nhân giá trị cộng hưởng, mở rộng tới đâu.
Không có công cuộc kinh doanh nào không xây dựng trên nền tảng vừa hợp tác, vừa cạnh tranh, vừa phát triển. Hàng triệu doanh nghiệp thuộc khu vực kinh tế tư nhân, sánh vai doanh nghiệp Nhà nước, kết hợp các FDI ngày càng đổ về “vùng trũng” Việt Nam để đầu tư dài hạn...
Tin tưởng rằng cơ hội tăng trưởng của Việt Nam sẽ không dừng ở mục tiêu 2 chữ số.