Liên thông cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai và dân cư

>> Điểm sáng bất động sản công nghiệp năm 2024

Tại Chỉ thị ngày 11/2, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các địa phương sớm kết nối, tích hợp, liên thông cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai và dân cư để vận hành năm 2025.

Cần sớm kết nối, tích hợp, liên thông cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai và dân cư.

Cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai gồm nhiều thành phần dữ liệu như tổng hợp về địa chính, không gian, thửa đất, biểu số liệu; hiện trạng sử dụng đất cấp quốc gia, vùng, tỉnh; quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp quốc gia, vùng, tỉnh; khung giá đất, giá đất giáp ranh, bảng giá đất; dữ liệu điều tra cơ bản về đất đai như chất lượng, tiềm năng, thoái hóa, ô nhiễm đất. Dữ liệu về thửa đất sẽ gồm loại đất, diện tích sử dụng, số tờ, số thửa, người sử dụng, tình trạng pháp lý, tài sản gắn liền với đất...

Từ tháng 4/2021, Thủ tướng đã chỉ đạo Bộ Tài nguyên và Môi trường, Xây dựng và các cơ quan liên quan nghiên cứu, xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về đất. Đầu tháng 2, Chính phủ giao Bộ Tài nguyên và Môi trường, Thông tin và Truyền thông, Công an, Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính sớm ban hành kế hoạch xây dựng Cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai.

Thực tế, giao dịch bất động sản trên thị trường Việt Nam hiện nay vẫn diễn ra theo cách truyền thống, tức là thông qua sự trao đổi thông tin trực tiếp hoặc gián tiếp, sự hiểu biết lẫn nhau giữa người bán - người mua, hoặc môi giới trung gian với người mua để hiểu, đánh giá về sản phẩm và đưa ra quyết định có thuê/mua hoặc không. Do đó, thông tin mà khách hàng nhận được chủ yếu đến từ chủ đầu tư dự án hoặc môi giới bất động sản.

Theo Viện Nghiên cứu Bất động sản Việt Nam (VIRES), hiện nay chưa có một cơ sở dữ liệu chính thức nào được mở (open source) để truy cập, tìm kiếm, xem và khai thác thông tin về thị trường bất động sản. Phần lớn thông tin về hoạt động của thị trường bất động sản đang được lưu hành dưới dạng giấy (hợp đồng mua bán, giấy chuyển nhượng,...) hoặc đang được lưu trữ phân tán bởi các chủ thể khác nhau (Nhà nước, doanh nghiệp, người dân). Cơ chế thu thập, tập hợp thông tin lại để xây dựng cơ sở dữ liệu, nhằm công khai, minh bạch thông tin về thị trường chưa được triển khai bài bản, khoa học, kịp thời.

Trên thực tế, không tránh khỏi việc một số doanh nghiệp lợi dụng quyền được công bố thông tin để điều hướng dư luận, dẫn dắt sai lệch phục vụ lợi ích cá nhân. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến quyết định mua, bán của các chủ thể tham gia thị trường, mà còn làm méo mó ý nghĩa của số hóa dữ liệu về thị trường bất động sản.

>> Nhà ở vừa túi tiền - xu hướng phát triển trong năm 2024

Việc luật hóa quy trình số hóa dữ liệu về thị trường bất động sản và dữ liệu đất đai là rất cấp thiết. Ảnh: DH

Theo VIRES, cần luật hóa quy trình số hóa và xây dựng cơ sở dữ liệu về thị trường bất động sản để thiết lập hành lang pháp lý đủ mạnh để yêu cầu các chủ thể tham gia vào thị trường đều có trách nhiệm và phải thực hiện các nghĩa vụ để minh bạch thông tin trên thị trường bất động sản.

Trong đó, vai trò của các chủ thể như sau: Nhà nước đóng vai trò quản lý, là đầu mối khai thác, tập hợp, lưu trữ và công bố thông tin đầu ra về thị trường bất động sản. Các cơ quan quản lý Nhà nước như Bộ Xây dựng (cơ quan chủ trì) cùng các bộ, ban ngành, chính quyền địa phương có trách nhiệm khai thác, xác minh thông tin đầu vào, số hóa dữ liệu đầu vào để đóng góp vào cơ sở dữ liệu chung.

Doanh nghiệp phát triển bất động sản có trách nhiệm công bố thông tin theo quy định hiện hành. Doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ môi giới, tư vấn bất động sản tham gia khai thác, số hóa dữ liệu và có trách nhiệm đóng góp dữ liệu về cơ sở dữ liệu chung do Nhà nước quản lý.

Người dân có trách nhiệm cung cấp thông tin xác thực về giao dịch mua bán, chuyển nhượng bất động sản. Trách nhiệm này cần gắn với hình sự để tránh tình trạng bất động sản “hai giá” đã diễn ra phổ biến trong thời gian vừa qua.

Việc luật hóa quy trình số hóa dữ liệu về thị trường bất động sản sẽ tạo cơ sở pháp lý để thuận lợi cho việc đầu tư hạ tầng số phục vụ việc thu thập, lưu trữ, khai thác và công bố thông tin.