Mô hình Airbnb là một phần của kinh tế chia sẻ, tạo điều kiện cho cá nhân khai thác tài sản nhàn rỗi, góp phần thúc đẩy du lịch và tạo thêm nguồn thu hợp pháp.
Thay vì cấm đoán nên hướng đến một khung pháp lý minh bạch, chặt chẽ, đủ linh hoạt để quản lý.
Airbnb - viết tắt cụm từ tiếng anh - AirBed and Breakfast, loại hình kết nối những người có nhu cầu thuê nhà, thuê phòng nghỉ với những người có mong muốn có phòng cho thuê trên khắp thế giới. Airbnb không phải là chủ sở hữu căn hộ hay khách sạn, mà chỉ là công cụ trung gian giúp người cần thuê phòng và người có phòng cho thuê gặp nhau. Airbnb sẽ được hưởng tỷ lệ phần trăm trên chi phí thuê chỗ ở này từ chủ căn hộ và người đi thuê.
Hiện chưa có văn bản quy phạm pháp luật nào cấm cho thuê căn hộ chung cư ngắn ngày, trong khi Luật Du lịch, Luật Kinh doanh bất động sản và Luật Nhà ở đều chưa quy định rõ ràng hoặc còn chồng chéo trong việc điều chỉnh loại hình này. Điều 6 Luật Nhà ở 2014 cấm sử dụng căn hộ chung cư vào mục đích không phải để ở, nhưng “ở” là hành vi cư trú – không đồng nghĩa với việc không được cho thuê.
Thực tế, nhiều quốc gia như Nhật Bản, Hàn Quốc, Thái Lan, Singapore... đều đã cho phép hoạt động Airbnb trong điều kiện kiểm soát, thậm chí cấp phép lưu trú có thời hạn trong khu dân cư.
Tại Singapore, chỉ có một số khu vực nhất định được phép cho thuê ngắn hạn và chủ nhà phải xin cấp phép. Tại Nhật Bản, các căn hộ cho thuê kiểu Airbnb phải đăng ký với chính quyền địa phương, gắn biển công khai và tuân thủ các quy định nghiêm ngặt về thời gian cho thuê và an toàn phòng cháy chữa cháy.
Ở châu Âu, nhiều thành phố như Paris, Amsterdam, Berlin đã giới hạn số ngày được phép cho thuê trong năm và áp dụng hệ thống đánh giá để cả chủ nhà và khách thuê có thể phản hồi lẫn nhau. Những người vi phạm có thể bị cấm sử dụng dịch vụ hoặc xử phạt hành chính nặng.
Tại Mỹ, bang New York sẽ quản lý việc cho thuê ngắn hạn theo cách quản lý ngành nhà nghỉ và khách sạn. Các nền tảng đặt chỗ như Airbnb phải báo cáo thông tin bốn lần một năm cho bang New York, bao gồm danh sách đầy đủ các địa điểm cho thuê và thuế thu được theo từng hạt trong bang.
Tại Việt Nam, các đô thị lớn như Hà Nội, Đà Nẵng, TP HCM..., việc cho thuê chung cư để lưu trú ngắn ngày thông qua ứng dụng Airbnb ngày càng phổ biến. Vì thế cần xây dựng hành lang pháp lý để quản lý mô hình kinh doanh này thay vì cấm đoán. Bởi nút thắt ở đây không phải xuất phát từ chính trong luật hay trong nền tảng Airbnb mà là công tác quản lý, giám sát của các cơ quan có thẩm quyền.
Việc quản lý kinh doanh căn hộ chung cư thông qua ứng dụng đặt phòng Airbnb không quá khó. Theo đó, người kinh doanh dịch vụ này phải đăng ký với cơ quan thuế, ban quản lý chung cư để quản lý khách thuê, có quy định khai báo lưu trú online để mọi người dân có căn hộ kinh doanh cho thuê ngắn hạn có thể dễ dàng khai báo lưu trú với cơ quan quản lý địa phương. Và để khách sử dụng dịch vụ này không gây ảnh hưởng đến cộng đồng cư dân cần có quy chế cụ thể để ban quản trị chung cư căn cứ vào đó để xử lý.
Về phía cơ quan quản lý nhà nước cần có những quy định rõ ràng cho mô hình cho thuê căn hộ lưu trú ngắn ngày. Cụ thể như chủ căn hộ buộc phải đăng ký kinh doanh đối với hoạt động cho thuê ngắn hạn, thực hiện việc nộp thuế theo quy định pháp luật thuế. Cùng với đó, cần thực hiện xin giấy phép an ninh trật tự đối với hoạt động cho thuê này tương tự với việc cho người nước ngoài thuê căn hộ để ở để đảm bảo việc an ninh trật tự. Chủ căn hộ cũng cần thực hiện việc kê khai tạm trú, tạm vắng đối với những người thuê ngắn hạn theo đúng quy định pháp luật về lưu trú.
Nên xem xét đến việc hình thành các khu vực chuyên biệt dành riêng cho lưu trú ngắn hạn. Các khu vực này sẽ được vận hành dựa trên khung pháp lý rõ ràng, được quy hoạch theo hướng thương mại dịch vụ với chức năng tương tự khách sạn, homestay qua đó giảm thiểu sự ảnh hưởng đến quyền lợi của những người có nhu cầu ở lâu dài.
Việc quy hoạch các khu lưu trú ngắn hạn không chỉ giúp ổn định thị trường bất động sản mà còn đảm bảo sự cạnh tranh lành mạnh với hệ thống khách sạn, nhà nghỉ. Đồng thời cần thu phí quản lý riêng cho hoạt động Airbnb từ chủ các căn hộ để bù đắp chi phí phát sinh do hoạt động Airbnb gây ra.
Gắn liền hoạt động thanh tra, kiểm tra, kiên quyết dừng hoạt động những địa điểm hoạt động chui, chưa đăng ký với chính quyền.