Long An: Thực hư nguy cơ mất quyền xuất khẩu Thanh Long LD1

NGUYỄN HÙNG• 15/07/2022 15:30

Người nông dân tỉnh Long An không chỉ điêu đứng vì thanh long mất giá, mà còn có nguy cơ không thể XK thanh long ruột đỏ LD1 sang nước ngoài do vướng quyền bảo hộ giống giữa nông dân với DN.

>>TIN NÓNG CHÍNH PHỦ: Chuyển mục đích sử dụng đất tại Long An

Người nông dân tỉnh Long An không chỉ điêu đứng vì thanh long mất giá, mà còn có nguy cơ không thể xuất khẩu thanh long ruột đỏ LD1 sang nước ngoài do vướng quyền bảo hộ giống giữa nông dân với doanh nghiệp.

Nhiều doanh nghiệp ở Đông Nam Bộ có nguy cơ mất quyền xuất khẩu thành long ruột đỏ LD1 do loại này đã được một công ty đăng ký quyền bảo hộ giống.

Trong quá trình trồng khảo nghiệm, Viện Cây ăn quả miền Nam đã bán giống thanh long LD1 cho người dân huyện Châu Thành (Long An) trồng và nhân giống. Những năm sau, viện này lại bán cho Công ty Hoàng Phát Fruit và công ty này làm chứng nhận bảo hộ giống, khiến người dân rơi vào thế khó.

Mất cơ hội xuất khẩu

Ông Nguyễn Vạn Thành, nông dân tại xã Hiệp Thạnh, huyện Châu Thành, tỉnh Long An, cho biết, từ khi giống thanh long ruột đỏ LD1 bị quyền bảo hộ giống chi phối, việc sản xuất và kinh doanh thanh long trên địa bàn bị đảo lộn, khó khăn hơn. Nông dân không thể xin được mã vùng trồng và mã giống để mở rộng thị trường tiêu thụ trong bối cảnh các nước ngày càng siết chặt các quy định.

>>Long An: Minh bạch thông tin tiếp cận đất đai
>>Long An: Hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp

Theo một số doanh nghiệp, vấn đề này không chỉ gây khó cho nông dân, HTX, doanh nghiệp tại Long An, mà còn ảnh hưởng đến các doanh nghiệp đang tiêu thụ, xuất khẩu thanh long ở vực Đông Nam Bộ.

Ông Nguyễn Trọng Trung Dũng, Trưởng điều hành Công ty TNHH Chế biến trái cây Zasaka ở Bình Dương, cho biết: Công ty của ông đã gửi đơn xin mã vùng trồng, mã giống thanh long ruột đỏ nhưng hơn 2 tháng chưa được cơ quan chức năng giải quyết với lý do người khác đang có chứng nhận bảo hộ giống này. Theo ông Dũng, hiện thanh long ruột đỏ LD1 xuất sang Hàn Quốc phải có mã vùng trồng. Tuy nhiên thanh long ruột đỏ LD1 bị bảo hộ giống rồi thì không ai cấp mã vùng trồng. Do đó, doanh nghiệp mất quyền xuất khẩu loại thành long này.

Độc quyền giống thanh long

TS. Võ Hữu Thoại - Viện trưởng Viện Cây ăn quả miền Nam cho biết, trong quá trình trồng khảo nghiệm, trước đó Viện chỉ bán một phần nhỏ giống. Việc nông dân tự cắt nhân giống, tự ý bán cho nông dân khác mở rộng diện tích trồng là không đúng. Năm 2017, diện tích thanh long ở huyện Châu Thành, Long An tăng vọt lên hơn 7.000 ha, chủ yếu là thanh long LD1 nay đã tự nhân giống tự trồng đến hơn 12.000 ha.

"Bây giờ sản xuất cần theo quy định của Luật Sở hữu trí tuệ, trong đó bảo hộ bản quyền, bảo hộ giống cây trồng chứ không phải cứ trồng một chút rồi tự cắt, phát đại trà - như vậy là không đúng. Doanh nghiệp đăng ký bảo hộ 5 tỷ đồng cho chúng tôi, theo quy định Luật Sở hữu trí tuệ chúng tôi cũng nộp cho ngân sách nhà nước, còn lại một phần phục vụ cho nghiên cứu. Giờ doanh nghiệp cứ đàm phán với Công ty Hoàng Phát fruit 1-2 cent cho một kg hay bao nhiêu thì tự thỏa thuận" - ông Thoại nhấn mạnh.

Xoay quanh việc dư luận cho rằng, Công ty Hoàng Phát Fruit chiếm độc quyền giống thanh long ruột đỏ LD1, ông Nguyễn Khắc Huy - Giám đốc Công ty TNHH Hoàng Phát Fruit cho rằng, để có thị trường ổn định, chất lượng được đảm bảo thì cần phải có sự bảo hộ về giống. Việc trồng tràn lan, thiếu kiểm soát đã gây ra rất nhiều hệ lụy, khiến giá cả bấp bênh, thị trường thiếu sự ổn định. Rất nhiều bài học từ việc bị doanh nghiệp nước ngoài chiếm dụng quyền sở hữu trí tuệ, bảo hộ về giống gây thiệt hại không nhỏ.

“Chúng tôi sẽ tiếp tục hợp tác với nông dân trồng loại thanh long này và bao tiêu trên 5.000 tấn mỗi năm cho các thị trường Nhật Bản, Hàn Quốc, Úc và Mỹ. Hiện nay, chúng tôi đang bao tiêu từ 25.000 - 35.000 đồng/kg để xuất khẩu. Còn ai không hợp tác thì vẫn bình thường, họ vẫn bán sang Trung Quốc, Indonesia... Nhưng giá thị trường hay bấp bênh, chứ chúng tôi đâu có làm khó khăn, ngăn cản ai. Để xuất khẩu cạnh tranh thế giới thì mình cần chất lượng chứ không cần số lượng. Nếu cứ mãi trồng theo số lượng thì bà con mãi vẫn nghèo chứ không khá lên được" - ông Huy nhấn mạnh.