Từ vụ chuỗi nha khoa dỏm ở Lâm Đồng lừa đảo hàng nghìn bệnh nhân, nhiều câu hỏi được đặt ra về những lỗ hổng quản lý trong lĩnh vực y tế tư nhân…
Theo thông tin từ cơ quan chức năng tỉnh Lâm Đồng, lực lượng Công an vừa triệt phá một chuỗi cơ sở nha khoa hoạt động trái phép, không đủ điều kiện hành nghề nhưng vẫn thực hiện nhiều dịch vụ can thiệp trực tiếp vào răng miệng bệnh nhân.
Với hình thức mở nhiều cơ sở, quảng cáo rầm rộ trên mạng xã hội bằng các cam kết “giá rẻ”, “trọn gói”, chuỗi nha khoa này đã thu tiền của hàng nghìn người dân trước khi bị phát hiện, điều tra về dấu hiệu lừa đảo chiếm đoạt tài sản.
Kết quả điều tra ban đầu cho thấy, từ tháng 11/2024 đến tháng 10/2025, nhóm đối tượng không có chuyên môn y tế đã cấu kết lập chuỗi 6 phòng khám nha khoa “dỏm” tại hai tỉnh Lâm Đồng và Đắk Lắk. Trong thời gian này, nhóm đối tượng bị cáo buộc đã thực hiện 873 lượt khám, điều trị, thu về hơn 7,9 tỉ đồng.
Điều đáng lo ngại là các cơ sở này không hoạt động âm thầm. Theo cơ quan điều tra, chuỗi phòng khám treo biển công khai, quảng cáo rầm rộ trên mạng xã hội và các nền tảng số, chủ động tiếp cận những nhóm người dễ bị tổn thương như người cao tuổi, cựu chiến binh, nông dân tại các xã, phường.
Để thu hút khách hàng, nhóm đối tượng thông qua các môi giới tiếp cận người đứng đầu các chi hội, đoàn thể ở địa phương, sau đó gửi thư mời hội viên với những lời chào mời hấp dẫn như “đưa đón tận nơi”, “ăn sáng miễn phí”, “khám sức khỏe miễn phí”. Khi tập hợp được đông người, các phòng khám tổ chức hàng loạt dịch vụ “miễn phí” nhằm tạo dựng niềm tin ban đầu.
Cụ thể, nhóm này quảng bá các hoạt động như chăm sóc xương khớp bằng máy vật lý trị liệu, đo huyết áp, nồng độ ôxy trong máu, kiểm tra đường huyết, mỡ máu, tổng phân tích tế bào máu 18 thông số. Riêng trong mảng nha khoa, các phòng khám treo biển cạo vôi răng, điều trị nha chu, trám, nhổ răng sâu miễn phí, đồng thời đưa ra các gói giảm 50% chi phí trồng răng, bọc răng sứ để dẫn dắt người dân sử dụng dịch vụ trả phí.
Sau khi “khai thác” hết các hội, đoàn thể tại một địa bàn, các phòng khám này đóng cửa, rút đi và chuyển sang địa phương khác, tiếp tục lặp lại kịch bản cũ. Chỉ đến khi nhiều nạn nhân đồng loạt tố cáo, cơ quan chức năng mới vào cuộc điều tra, làm rõ toàn bộ chuỗi hành vi gian dối có dấu hiệu lừa đảo chiếm đoạt tài sản có tổ chức.
Phân tích từ vụ việc này, các chuyên gia cho rằng, vấn đề đặt ra không chỉ là xử lý một nhóm đối tượng vi phạm, mà là hồi chuông cảnh báo về những khoảng trống trong công tác quản lý hoạt động khám, chữa bệnh tư nhân, nhất là khi các mô hình hoạt động theo chuỗi ngày càng nở rộ.
Một câu hỏi không thể né tránh là: vì sao các cơ sở không đủ điều kiện hành nghề vẫn có thể mở cửa, quảng cáo công khai, tiếp cận hàng nghìn người dân và tồn tại trong thời gian dài mà không bị phát hiện sớm? Trong khi theo quy định, khám, chữa bệnh là lĩnh vực kinh doanh có điều kiện, chịu sự quản lý chặt chẽ từ khâu cấp phép, nhân sự chuyên môn đến quy trình kỹ thuật.
Theo nhận định của các chuyên gia pháp lý với Diễn đàn Doanh nghiệp, công tác quản lý ở không ít địa phương vẫn nặng về “đầu vào”, tức cấp phép trên hồ sơ, trong khi hậu kiểm, giám sát quá trình hoạt động còn lỏng lẻo. Khi đã “lọt” qua khâu giấy tờ, một số cơ sở dễ biến tướng, thuê nhân sự “chạy sô”, thậm chí để người không đủ chuyên môn trực tiếp can thiệp y tế. Với lĩnh vực nha khoa, hậu quả không chỉ là mất tiền, mà còn là nguy cơ ảnh hưởng sức khỏe lâu dài.
Theo Luật sư Tạ Anh Tuấn - Giám đốc Công ty Luật TNHH Tạ Anh Tuấn, vụ việc chuỗi nha khoa dỏm tại Lâm Đồng và Đắk Lắk không thể nhìn nhận đơn thuần như một vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế. Theo Luật sư Tuấn, việc các đối tượng không có chuyên môn y tế nhưng vẫn tổ chức khám, điều trị, thu tiền của người dân với quy mô lớn, có kịch bản, có phân chia lợi nhuận là dấu hiệu rõ ràng của hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản có tổ chức.
Luật sư Tạ Anh Tuấn phân tích, điểm nguy hiểm của mô hình này nằm ở chỗ các đối tượng không “bán” dịch vụ ngay từ đầu, mà tạo dựng niềm tin thông qua các hoạt động miễn phí, đánh trúng tâm lý người cao tuổi và các nhóm yếu thế trong xã hội. Khi người dân đã tin tưởng, việc dẫn dắt họ sử dụng các dịch vụ trả tiền với giá trị lớn trở nên dễ dàng. “Đây là thủ đoạn có tính toán, không phải sai phạm mang tính bộc phát”, ông Tuấn nhấn mạnh.
Bên cạnh đó, Luật sư Tạ Anh Tuấn cũng chỉ ra rằng, vụ việc đã phơi bày khoảng trống lớn trong công tác quản lý hậu kiểm đối với cơ sở khám, chữa bệnh tư nhân. Khi việc giám sát chủ yếu dựa trên hồ sơ, giấy phép ban đầu, các mô hình “chuỗi dỏm” có điều kiện biến tướng, mở rộng địa bàn và nhân rộng số nạn nhân. Nếu không siết chặt khâu hậu kiểm, những kịch bản tương tự rất dễ tái diễn dưới hình thức khác.
Một điểm đáng lưu ý khác là trách nhiệm quản lý quảng cáo dịch vụ y tế. Theo Luật sư Tuấn, các nội dung quảng cáo sai sự thật, thổi phồng công dụng, cam kết giá rẻ bất thường nếu không bị kiểm soát chặt chẽ sẽ trở thành “cánh tay nối dài” cho hành vi lừa đảo.
“Không thể chỉ xử lý cơ sở vi phạm mà bỏ qua trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân trung gian tiếp tay cho quảng cáo gian dối”, Luật sư Tạ Anh Tuấn nhấn mạnh.
