Tại phiên họp chiều 10/12, Quốc hội đã chính thức thông qua Luật Trí tuệ nhân tạo với 429/434 đại biểu tham gia biểu quyết tán thành.
Trình bày tiếp thu, giải trình và chỉnh lý Dự thảo Luật trước khi biểu quyết thông qua, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ - Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, Dự thảo Luật dài 20 trang với 35 Điều. Nội dung các điều khoản của Dự thảo Luật đã thể chế hóa các chủ trương chính sách mới của Đảng, đáp ứng các yêu cầu và mục tiêu xây dựng luật.
“Trí tuệ nhân đạo là lĩnh vực mới và gần đây có sự phát triển rất nhanh, tác động ở tầng sâu đến kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh và phương thức quản trị quốc gia. Việc Việt Nam sớm ban hành Luật Trí tuệ nhân đạo là cần thiết, để tạo khuôn khổ pháp lý cho phát triển bền vững, bảo đảm chủ động nắm bắt cơ hội, cũng như quản trị rủi ro”, Bộ trưởng khẳng định.
Theo Bộ trưởng, trong quá trình xây dựng Luật, Chính phủ đã nghiên cứu kỹ kinh nghiệm quốc tế, cụ thể là Châu Âu là quản lý chặt, tập trung vào an toàn. Nhật Bản chủ yếu phát triển, Hàn Quốc có cả an toàn và phát triển nhưng phần an toàn là khá nhẹ.
“Việt Nam chọn cách tiếp cận kết hợp có chọn lọc, bảo đảm hài hòa cả an toàn và phát triển. An toàn thì cao hơn mức cơ bản của Hàn Quốc nhưng nhẹ hơn và ít thủ tục hơn của châu Âu. Phát triển thì mạnh mẽ như của Nhật Bản. Đây là mô hình phù hợp với điều kiện Việt Nam”, Bộ trưởng chia sẻ.
Đồng thời giải trình về một số nội dung lớn, Bộ trưởng cho biết, về cấu trúc Luật, Dự thảo là Luật khung ngắn gọn quy định nguyên tắc và khuôn khổ quản lý nhà nước đối với trí tuệ nhân tạo. Những nội dung kỹ thuật sẽ được quy định tại Nghị định. Đây là cách tiếp cận phù hợp với lĩnh vực công nghệ có tốc độ phát triển nhanh.
Về mô hình trí tuệ nhân tạo, Luật không điều chỉnh mô hình bởi mô hình là sáng tạo nội bộ của doanh nghiệp, mà chỉ điều chỉnh đầu ra và hành vi sử dụng trí tuệ nhân tạo, cũng như rủi ro trí tuệ nhân tạo gây ra đối với xã hội. Đây là thông lệ quốc tế bảo đảm không cản trở đổi mới sáng tạo.
Về quản lý theo mức độ rủi ro, Dự thảo Luật đã giảm từ bốn xuống ba mức: rủi ro thấp, trung bình và cao, kèm theo một điều về các hành vi bị cấm bảo đảm phân tầng quản lý rõ ràng và minh bạch.
Bộ trưởng khẳng định, Dự thảo luật quy định nghĩa vụ tối thiểu trước khi triển khai; doanh nghiệp phải tự chuẩn bị hồ sơ đánh giá an toàn nhưng không phải xin phép. Hồ sơ sẽ phải xuất trình khi cơ quan quản lý thực hiện hậu kiểm.
“Về bồi thường thiệt hại, Dự thảo đã bỏ mức phạt theo doanh thu. Luật quy định bồi thường toàn bộ thiệt hại và có chế tài đình chỉ cung cấp dịch vụ. Đây là các biện pháp đủ mạnh và phù hợp với luật pháp Việt Nam.
Về việc hệ thống trí tuệ nhân tạo rủi ro cao có phải là nguồn nguy hiểm cao độ hay không? Hệ thống trí tuệ nhân tạo trong Dự thảo là phần mềm rủi ro từ việc ra quyết định, không phải rủi ro vật lý tự thân như xe cơ giới hay chất nổ.
Vì vậy, Dự thảo luật không xếp hệ thống trí tuệ nhân tạo có rủi ro cao vào nhóm nguồn nguy hiểm cao độ. Tuy nhiên, để tăng cường bảo vệ người dân, dự thảo luật bổ sung cơ chế bồi thường thiệt hại nghiêm ngặt, quy định trách nhiệm bồi thường thiệt hại cho các chủ thể liên quan ngay cả khi không có lỗi”, Bộ trưởng cho hay.
Đồng thời chia sẻ, đối với quy định về thúc đẩy phát triển và đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, Dự thảo luật đưa ra các chính sách thúc đẩy phát triển chuyển giao bao gồm: phát triển hạ tầng trí tuệ nhân tạo, mở rộng tiếp cận dữ liệu dùng chung, hỗ trợ thử nghiệm mô hình mới, ưu đãi cho doanh nghiệp trí tuệ nhân tạo, phát triển nhân lực và hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa ứng dụng trí tuệ nhân tạo. Các chính sách này nhằm hình thành hệ sinh thái trí tuệ nhân tạo tự chủ, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.
