Luckin Coffee phá sản: Vì đâu nên nỗi?

NGUYỄN CHUẨN• 08/02/2021 05:00

Chuỗi café lớn nhất Trung Quốc, Luckin Coffee đã nộp đơn xin phá sản trên đất Mỹ khi tiếp tục phải đối mặt với hậu quả từ vụ bê bối gian lận lớn năm ngoái.

Hôm 5/2 vừa qua, công ty đã nộp đơn xin bảo hộ phá sản theo Chương 15, bảo vệ chuỗi cà phê của Trung Quốc khỏi các hành động pháp lý ở Mỹ, trong khi tái cơ cấu nợ để tiếp tục đàm phán với các trái chủ và cổ đông ở Quần đảo Cayman, nơi họ được thành lập. Khi các thỏa thuận của Luckin được Tòa án Quần đảo Cayman chấp thuận, họ sẽ trình lên tòa án để được công nhận và thực thi tại Mỹ.

Chuỗi café lớn nhất Trung Quốc, Luckin Coffee đã nộp đơn xin phá sản theo Chương 15 tại Mỹ.

Chuỗi café Luckin Coffee đã nộp đơn xin phá sản theo Chương 15 tại Mỹ.

Tại sao lại là Quần đảo Cayman mà không phải bất cứ nơi nào khác? Đơn giản vì vùng lãnh thổ hải ngoại của Anh ở phía tây vùng biển Caribbe, đang là “thiên đường thuế” của thế giới. Với dân số của quần đảo chỉ vào khoảng 56.000 người, cùng hơn 100 quốc tịch, nhưng số doanh nghiệp đăng ký tại đây lên tới hơn … 100.000 công ty.

“Thiên đường thuế” Cayman cung cấp nhiều dịch vụ ngân hàng hải ngoại cho các cá nhân và doanh nghiệp nước ngoài, giúp họ không phải trả thuế thu nhập ở quốc gia họ cư trú. Một tập đoàn lớn có thể thành lập một công ty con ở nước ngoài tại Cayman và chuyển tất cả doanh số bán hàng thông qua công ty con, mà không thông qua công ty mẹ có trụ sở tại Mỹ. Và lợi nhuận của công ty này sẽ không phải chịu bất kỳ khoản thuế thu nhập nào áp dụng tại quần đảo Cayman.

Chuỗi nhà hàng Luckin Coffee được thành lập vào năm 2017 tại Bắc Kinh, Trung Quốc và nhanh chóng vươn lên trở thành một trong những chuỗi cafe lớn nhất Trung Quốc với hơn 4.700 cửa hàng trên toàn quốc vào tháng 1/2020, vượt qua cả Starbucks tại quốc gia này.

Luckin Coffee chủ yếu cung cấp các loại cafe mang về khi thành lập các cửa hàng trên đất Mỹ.

Chuỗi ra mắt công chúng vào ngày 17 tháng 5 năm 2019, huy động được khoảng 645 triệu USD trong đợt IPO của họ. Tuy nhiên, do các cáo buộc gian lận, Luckin đã bị xóa khỏi Nasdaq vào ngày 13 tháng 7 năm 2020.

Vì đâu Luckin phá sản?

Mọi chuyện bắt đầu vào cuối tháng 1 năm 2020 khi một báo cáo chi tiết, ẩn danh cáo buộc rằng Luckin đã vi phạm một số tội gian lận. Thời điểm đó, công ty đã kịch liệt phủ nhận các cáo buộc đó. Sau đó, vào tháng 4, Luckin thông báo rằng họ đã mở một cuộc điều tra nội bộ tập trung vào doanh số bán hàng bịa đặt và chi phí tăng cao.

Ngay lập tức, CEO Jenny Zhiya Qian, COO Jian Liu và một số nhân viên khác đã bị sa thải do gian lận. Chủ tịch Charles Lu cũng đã bị "tống cổ" khỏi chức vụ của mình mặc dù vẫn còn là cổ đông.

Chủ tịch Charles Lu của Luckin thời còn tung hoành trên đất Mỹ.

Ủy ban Chứng khoán và Sàn giao dịch Mỹ(SEC) cáo buộc công ty đã tạo ra hơn 300 triệu USD doanh thu bán lẻ từ ít nhất tháng 4 năm 2019 đến tháng 1 năm 2020. Ngoài ra, Luckin bị cáo buộc đã phóng đại doanh thu của mình lên 28% đến 45% trong khoảng thời gian từ tháng 4 đến tháng 9 năm 2019.

Trong thời gian đó, Luckin đã huy động được hơn 864 triệu USD từ các nhà đầu tư. Một số nhân viên đã cố gắng che giấu hành vi gian lận bằng cách thổi phồng chi phí lên hơn 190 triệu USD, tạo cơ sở dữ liệu hoạt động giả mạo và thay đổi hồ sơ.

Vào tháng 12 năm 2020, Luckin đồng ý trả cho Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Mỹ 180 triệu USD vì đã lừa dối các nhà đầu tư bằng cách “khai man doanh thu, chi phí và lỗ hoạt động ròng của công ty”. Bộ Tài chính Trung Quốc cũng đã trừng phạt Luckin vì gian lận kế toán, với một khoản tiền phạt không được tiết lộ vào năm ngoái.

Các nhà điều tra cũng phát hiện ra rằng cựu chủ tịch của Luckin, Charles Lu, đã thành lập hai quỹ tín thác vào tháng 3 năm ngoái để tài trợ cho doanh nghiệp khác của ông là UCAR, một nhà cung cấp dịch vụ gọi xe Trung Quốc. Tổng số tiền ủy thác này nhận được khoảng 185 triệu USD và hiện tại ban lãnh đạo mới của Luckin muốn nhận lại số tiền này vì sự tồn tại của các quỹ ủy thác này đã vi phạm lòng tin của cổ đông.

Thời điểm này, Luckin cũng đã phải đóng cửa các địa điểm kinh doanh không có lãi và hoạt động kém hiệu quả. Trong số 4.792 cửa hàng, gần một phần tư (23%) hiện do các bên thứ ba điều hành, giúp giảm bớt gánh nặng chi tiêu vốn của Luckin.

Cuối cùng, câu chuyện về một “Starbucks Trung Quốc” đã kết thúc không có hậu. Sự phát triển chóng vánh của Luckin cũng nhanh như cách họ phá sản. Có thể thấy, tham vọng quá mức đi cùng khả năng quản trị yếu kém, tạo ra cái chết đáng tiếc cho một startup đáng kỳ vọng. Luckin sẽ tái cấu trúc sau khi nộp đơn phá sản, điều đó có thể sẽ đưa công ty trở lại, nhưng mơ ước sánh vai cùng Starbucks có lẽ là “nhiệm vụ bất khả thi”.